Bên cạnh nợ xấu, nợ công, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, năng suất lao động là một vấn đề được đại biểu Quốc hội quan tâm khi gửi văn bản chất vấn Thủ tướng.

Đại biểu Võ Kim Cự (Hà Tĩnh) chất vấn: năng suất lao động là một chỉ tiêu quan trọng đánh giá trình độ phát triển của nền kinh tế và năng lực cạnh tranh của quốc gia. Nhưng thực tế hiện nay năng suất lao động của nước ta còn rất thấp và theo đánh giá của tổ chức lao động quốc tế thì thấp hơn so với nhiều nước trong khu vực.

Đề nghị Thủ tướng làm rõ thêm tình hình nguyên nhân và các giải pháp khắc phục của Chính phủ trong thời gian tới, ông Cự chất vấn.

Năng suất lao động là chỉ tiêu quan trọng đánh giá trình độ phát triển của nền kinh tế, Thủ tướng mở đầu văn bản hồi âm chất vấn của đại biểu Cự.

Người đứng đầu Chính phủ nêu rõ, năng suất lao động phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có 3 yếu tố chính là cơ cấu kinh tế ngành và nội ngành, trình độ công nghệ và chất lượng nguồn nhân lực. Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), năng suất lao động được tính bằng Tổng sản phẩm trong nước (GDP) chia cho tổng số lao động làm việc trong nền kinh tế.

Dẫn báo cáo công bố ngày 19/8/2014 của ILO và ADB về năng suất lao động của ASEAN, Thủ tướng nhìn nhận năng suất lao động của Việt Nam tuy có bước cải thiện, nhưng vẫn còn rất thấp trong khu vực.

Thực trạng này có nhiều nguyên nhân. Trong cơ cấu kinh tế, ngành nông nghiệp có tốc độ tăng giá trị gia tăng thấp so với công nghiệp, dịch vụ và chỉ chiếm tỷ trọng 18,4% trong GDP (năm 2013) nhưng lại sử dụng đến 47% tổng lao động xã hội (tỷ lệ này ở Thái Lan là 39%, Indonesia 35%, Trung Quốc 34%, Philippines 32%, Malaysia 11%, Hàn Quốc 6,5%, Singapore 1%).

Công nghiệp hỗ trợ kém phát triển, thể chế kinh tế thị trường chưa hoàn thiện, hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước còn thấp cũng được cho là các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất lao động.

Theo Thủ tướng, để nâng cao năng suất lao động, phải thực hiện hiệu quả các đột phá chiến lược, đẩy mạnh tái cơ cấu tổng thể nền kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng phát triển hài hòa giữa các ngành, vùng, khuyến khích mạnh các ngành kinh tế có công nghệ, giá trị gia tăng cao, tăng nhanh tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế và bảo đảm tốc độ tăng trưởng GDP.

Thời gian tới, Chính phủ sẽ thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ cả cấp thiết trước mắt cũng như cơ bản lâu dài để nâng cao năng suất lao động, Thủ tướng khẳng định.

Một số giải pháp được Chính phủ tập trung như đẩy nhanh tái cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới. Tăng nhanh các sản phẩm nông nghiệp có lợi thế, có giá trị gia tăng và sức cạnh tranh cao. Thu hút mạnh doanh nghiệp đầu tư vào địa bàn nông thôn để chuyển nhanh lao động nông nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ và thúc đẩy phát triển sản xuất, nâng cao năng suất lao động nông nghiệp. Phát triển các hình thức hợp tác liên kết đa dạng, phù hợp, hình thành chuỗi giá trị từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm.

Đồng thời hiện đại hóa công nghệ, đẩy mạnh cơ khí hóa, tự động hóa, tin học hóa trong các doanh nghiệp. Giảm chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm.

Thực hiện nhất quán cơ chế thị trường trong phân bổ, sử dụng nguồn lực, nhất là vốn, lao động, tài nguyên, đất đai, khoáng sản, rừng... Đẩy nhanh tái cơ cấu để nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp nhà nước... cũng là giải pháp được Thủ tướng đề cập.

Kết thúc phần trả lời, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp nêu trên, đặc biệt là hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và phát triển mạnh kinh tế tư nhân - coi đây là động lực là giải pháp chủ yếu - để khẩn trương cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh, phát triển nhanh và bền vững, thu hẹp khoảng cách phát triển với các nước trong khu vực.