Tháng 10 năm ngoái, khi Chính phủ Mỹ áp đặt các biện pháp tăng cường nhằm hạn chế xuất khẩu con chip và thiết bị sản xuất chip sang Trung Quốc, Bắc Kinh cáo buộc Washington có hành vi “bắt nạt” lĩnh vực công nghệ của nước này và “vi phạm tinh thần hợp tác”.

HÀNH ĐỘNG THẬN TRỌNG

Theo Financial Times, phản ứng mềm mỏng này của Bắc Kinh cho thấy sự phụ thuộc của Trung Quốc vào công nghệ chip nước ngoài và nước này cần thận trọng khi đưa ra bất kỳ biện pháp trả đũa nào.

Đầu tháng này, Trung Quốc cuối cùng đã có động thái phản công khi Cơ quan quản lý không gian mạng (CAC) của nước này thông báo mở cuộc điều tra đối với công ty sản xuất chip Micron - có trụ sở tại bang Idaho, Mỹ - với lý do an ninh quốc gia. CAC cho biết sẽ rà soát lại hoạt động nhập khẩu sản phẩm của Micron để đảm bảo sự an toàn cho hệ thống cơ sở hạ tầng thông tin trong nước.

Theo giới thạo tin trong ngành, Micron là một mục tiêu đầu tiên dễ thấy của Bắc Kinh bởi công nghệ của công ty này có thể dễ dàng bị thay thế bởi các đối thủ khác trong trường hợp nhà chức trách đi đến quyết định cuối cùng là một lệnh cấm với công ty Mỹ. Micron hiện có 11% doanh thu đến từ Trung Quốc đại lục và 5% đến từ Hồng Kông. Trước đó, công ty này cũng đã giảm quy mô hoạt động tại Trung Quốc, đồng thời tăng đầu tư tại Mỹ.

“Chip nhớ giờ đây đã được chuẩn hóa, vì vậy có thể dễ dàng thay các nhà cung cấp chip nhớ của Mỹ bằng nhà cung cấp nước khác”, ông Mark Li, nhà phân tích cấp cao về bán dẫn tại Bernstein, nói và cho biết các công ty Hàn Quốc nhu Samsung và SK Hynix sẽ đáp ứng các đơn hàng mà Trung Quốc đang đặt với Micron.

Theo ông Wang Lifu, nhà phân tích về chip tại công ty nghiên cứu ICwise ở Thượng Hải, Bắc Kinh cho rằng Micron “đóng vai trò thiếu thân thiện trong ngành công nghiệp bán dẫn nước này. Ông dẫn chứng những hành động pháp lý của Micron với các đối thủ Trung Quốc như cáo buộc đánh cắp quyền sở hữu trí tuệ, hay vai trò của công ty này trong việc “vận động hành lang ở Mỹ để áp đặt trừng phạt với Trung Quốc”.

Ông Paul Triolo, chuyên gia về công nghệ Trung Quốc tại công ty tư vấn Albright Stonebridge, cho biết Micron được cho là đã ủng hộ các biện pháp kiểm soát cụ thể của Washington để hạn chế việc mua thiết bị sản xuất của các công ty về chip nhớ hàng đầu của Trung Quốc như YMTC (Yangtze Memory Technologies Corp) và CXMT (ChangXin Memory Technologies).

Năm ngoái, Mỹ đã áp dặt hạn chế xuất khẩu công nghệ sản xuất chip nhớ NAND 128 lớp trở lên sang Trung Quốc. Đây là cấp độ chip tiên tiến nhất hiện tại của YMTC.

Tuy nhiên, giới chuyên gia trong ngành tin rằng Trung Quốc sẽ hạn chế những động thái trả đũa mạnh hơn, bởi nước này phụ thuộc vào con chip trí tuệ nhân tạo do công ty Nvidia của Mỹ sản xuất cũng như bộ vi xử lý của Intel và Qualcomm - 2 công ty khác của Mỹ.

Từ đầu tháng này, giá cổ phiếu các công ty sản xuất chip nhớ Trung Quốc tăng mạnh sau tin tức về vụ điều tra đối với Micron. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng các công ty nội địa Trung Quốc là đối thủ của Micron sẽ không hưởng được nhiều lợi ích từ cuộc điều tra.

“Chẳng có công ty nào tương đương với Micron ở Trung Quốc. Họ chỉ có một số công ty chip nhớ nhỏ sản xuất các sản phẩm lạc hậu hoặc sản phẩm ngách”, ông Li của Bernstein nói.

TÍN HIỆU TỪ BẮC KINH

Trong một thông cáo sau thông tin về cuộc điều tra, Micron cho biết “đang liên lạc và sẽ hợp tác đầy đủ với CAC”.

“Hoạt động giao hàng, kỹ thuật, sản xuất và bán hàng cũng như các chức năng khác của chúng tôi vẫn hoạt động bình thường. Micron cam kết thực hiện mọi hoạt động kinh doanh với sự liêm chính và bảo vệ tính bảo mật của các sản phẩm cũng như cam kết với khách hàng”, thông cáo của công ty Mỹ viết.

Theo bà Carolyn Bigg, giám đốc bộ phận an ninh mạng của công ty luật DLA Piper ở Hồng Kông, việc mở một cuộc điều tra về an ninh mạng nhằm vào một công ty có mối liên hệ với các vấn đề căn bản là hướng đi thuận lợi cho Bắc Kinh.

“Cuộc điều tra của CAC có lên đến đỉnh điểm với việc Micron bị cắt giảm hoạt động ở Trung Quốc. Không giống ở châu Âu, nơi các công ty chỉ bị phạt nếu vi phạm quy định về an ninh mạng, ở Trung Quốc, họ có thể bị tước giấy phép hoạt động hoặc phải dừng hoạt động các nền tảng của mình”, bà nói.

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, tác động về mặt thương mại của cuộc điều tra đối với Micron sẽ không lớn bởi công ty này vốn đã bắt đầu cắt giảm hoạt động tại thị trường Trung Quốc.

“Micron có thể dễ dàng chuyển hướng tiêu thụ sản phẩm. Chip nhớ giờ đây đã được chuẩn hóa, vì vậy các mẫu chip dùng cho thiết bị của Lenovo có thể dễ dàng chuyển sang dùng cho sản phẩm của Dell”, ông Li nói.

Năm ngoái, Micron đã dừng hoạt động một cơ sở thiết kế chip DRAM tại Thượng Hải. Công ty này được cho là đã yêu cầu các kỹ sư chuyển sang làm việc tại Mỹ hoặc Ấn Độ. Ngoài ra, công ty cũng thông báo kế hoạch đầu tư 20 tỷ USD vào một nhà máy chip mới ở Mỹ. Động thái này nằm trong kế hoạch tái cơ cấu lớn hoạt động sản xuất toàn cầu của công ty, trong đó chuyển phần lớn hoạt động sản xuất tiên tiến về Mỹ.

Tuy nhiên, Micron vẫn còn khoảng 3.000 nhân viên tại Trung Quốc, phần lớn đang hoạt động tại một cơ sở lắp ráp và thử nghiệm chip tại thành phố Tây An, miền trung Trung Quốc.

Theo giới thạo tin, trong dài hạn, cuộc điều tra nhằm vào Micron là tín hiệu rõ ràng của Bắc Kinh với ngành công nghệ, rằng nước này sẽ đẩy nhanh nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào Mỹ trong chuỗi cung ứng công nghệ của mình.

“Nhiều người đang nói về một cuộc chiến tranh lạnh. Rõ ràng các công ty Trung Quốc không có lựa chọn nào ngoài việc tìm kiếm các nguồn cung cấp khác”, một giám đốc cấp cao tại một công ty trí tuệ nhân tạo Trung Quốc nói.