Việt Nam luôn coi bình đẳng giới là nền tảng của tiến bộ xã hội và phát triển bền vững

Báo cáo quốc gia 30 năm thực hiện Cương lĩnh Hành động Bắc Kinh là dấu mốc quan trọng trong hành trình xây dựng một xã hội Việt Nam công bằng, bao trùm và bền vững - nơi phụ nữ và nam giới có cơ hội bình đẳng để phát huy tối đa tiềm năng của mình, cùng đóng góp vào sự thịnh vượng chung của đất nước.

Hội nghị công bố Báo cáo này không chỉ là một sự kiện quan trọng trong ba thập kỷ nỗ lực vì bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ, mà còn thể hiện cam kết chính trị nhất quán của Việt Nam đối với các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc.

NỖ LỰC KHẲNG ĐỊNH CAM KẾT CỦA VIỆT NAM VỚI CÁC MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CỦA LIÊN HỢP QUỐC

Trong ba thập kỷ qua, đặc biệt là giai đoạn 2019–2023, Chính phủ Việt Nam đã thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc thúc đẩy quyền bình đẳng của phụ nữ và nam giới thông qua việc hoàn thiện hệ thống pháp luật. Việt Nam luôn coi bình đẳng giới là nền tảng của tiến bộ xã hội và phát triển bền vững.

Quan điểm “không để ai bị bỏ lại phía sau” được lồng ghép xuyên suốt trong chiến lược, chính sách, pháp luật và chương trình phát triển quốc gia.

Các chương trình về phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới; Truyền thông thúc đẩy bình đẳng giới; Tăng cường sự tham gia bình đẳng của phụ nữ trong các vị trí lãnh đạo và quản lý ở các cấp hoạch định chính sách đã được triển khai trên toàn quốc, với sự tham gia tích cực của các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở mọi cấp. Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả về bình đẳng giới được cộng đồng quốc tế ghi nhận.

Đặc biệt, trong giai đoạn gần đây, hệ thống pháp lý và chính sách về giới được hoàn thiện toàn diện hơn, với những bước tiến mạnh mẽ trong việc bảo đảm quyền và cơ hội bình đẳng cho phụ nữ và nam giới.

Các văn bản pháp lý quan trọng như Bộ luật Lao động 2019, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022, Luật Bảo hiểm xã hội 2024, cùng với Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021–2030 đã đề ra nhiều mục tiêu và giải pháp cụ thể nhằm thu hẹp khoảng cách giới.

Những quy định này không chỉ tạo điều kiện và cơ hội cho phụ nữ và nam giới tham gia bình đẳng trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của đất nước; đồng thời thiết lập một khuôn khổ vững chắc để nâng cao vị thế của phụ nữ trong mọi lĩnh vực đời sống.

Từ nền tảng chính sách ngày càng hoàn thiện, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ trong thực tiễn — thể hiện qua sự tiến bộ rõ rệt trên các chỉ số quốc tế và các thành tựu trong nước. Những kết quả này cho thấy sự chuyển biến mạnh mẽ từ cam kết chính trị thành hành động cụ thể.

Năm 2024, Việt Nam xếp thứ 72/146 quốc gia trong Chỉ số Bình đẳng giới toàn cầu tăng 11 bậc so với năm 2022. Tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội đạt 30,26%, thuộc nhóm cao nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương; phụ nữ chiếm 46,8% lực lượng lao động toàn quốc, trong đó tỷ lệ lao động nữ tham gia lực lượng lao động đạt 62,4%.

Doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ chiếm 28,2%, và khoảng cách giới trong giáo dục cơ bản được thu hẹp. Hệ thống chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ dân tộc thiểu số và phụ nữ di cư được tăng cường, chất lượng các dịch vụ hỗ trợ nạn nhân bạo lực giới được mở rộng và cải thiện đáng kể.

Phát biểu tại Hội nghị công bố Báo cáo, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thị Hà cho biết khoảng cách giới trong giáo dục được thu hẹp; hệ thống chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ dân tộc thiểu số, phụ nữ di cư được tăng cường; các dịch vụ hỗ trợ nạn nhân bạo lực giới ngày càng mở rộng và chuyên nghiệp hơn. Nhiều nữ doanh nhân và nhà lãnh đạo Việt Nam đã được vinh danh tại các diễn đàn quốc tế.

"Từ thực tiễn đó, Việt Nam rút ra bài học rằng phát triển kinh tế phải gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội, đặt phụ nữ và trẻ em ở vị trí trung tâm của các chính sách phát triển, đồng thời tăng cường hệ thống quản lý nhà nước và lồng ghép giới trong mọi lĩnh vực, ở mọi cấp độ," Thứ trưởng nhấn mạnh.

Cũng tại Hội nghị, Bà Caroline Nyamayemombe, Trưởng đại diện UN Women tại Việt Nam cũng chia sẻ rằng ba mươi năm sau khi Tuyên bố và Cương lĩnh Hành động Bắc Kinh được thông qua, chưa có quốc gia nào trên thế giới đạt được bình đẳng giới hoàn toàn. Và khi cộng đồng toàn cầu bước vào giai đoạn cuối cùng hướng tới năm 2030, Việt Nam nằm trong số những quốc gia thể hiện tinh thần chủ động quốc gia mạnh mẽ và tầm nhìn hướng tới tương lai về bình đẳng giới.

"Tôi xin chúc mừng Chính phủ Việt Nam và Bộ Nội vụ đã chủ trì Đánh giá Bắc Kinh + 30 quốc gia (2019–2023) và tham gia vào tất cả các tiến trình đa phương đã diễn ra," bà nói. "Cụ thể là Hội nghị CSW69, nơi Tuyên bố Chính trị đã được thông qua, và Hội nghị Cấp cao của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc được tổ chức vào ngày 22/9. Tại cả hai hội nghị, Việt Nam tiếp tục bày tỏ cam kết với chủ nghĩa đa phương và cam kết ý chí chính trị của mình để đẩy nhanh tiến độ về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ."

VƯỢT QUA THÁCH THỨC ĐỂ ĐẠT ĐƯỢC CÁC MỤC TIÊU CHUNG

Bên cạnh những kết quả tích cực, Việt Nam vẫn đang đối mặt với một số khó khăn, thách thức như định kiến giới còn tồn tại, dữ liệu thống kê tách biệt giới chưa đầy đủ, tình trạng già hóa dân số, cũng như tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai và dịch bệnh - những yếu tố ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em...

Thứ trưởng Hà cho rằng những vấn đề này đòi hỏi chúng ta tiếp tục duy trì quyết tâm chính trị cao, cùng những giải pháp mang tính chiến lược, sáng tạo và hợp tác quốc tế sâu rộng. “Phát triển kinh tế phải gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội, đặt phụ nữ và trẻ em ở vị trí trung tâm của các chính sách phát triển, đồng thời tăng cường hệ thống quản lý nhà nước và lồng ghép giới trong mọi lĩnh vực, ở mọi cấp độ," bà Hà khẳng định. 

Còn theo bà Nyamayemombe, có rất nhiều vấn đề đặt ra hiện nay cần giải quyết. Làm thế nào chúng ta có thể tăng cường các cơ chế giải trình trách nhiệm để thực hiện khuôn khổ pháp lý và chính sách vững chắc của Việt Nam, để bình đẳng chuyển từ nguyên tắc sang thực tiễn và từ giấy tờ sang cuộc sống của người dân? Làm thế nào để chúng ta biến việc tài trợ cho bình đẳng giới trở thành mặc định của bất kỳ khoản đầu tư nào? Mở rộng và đa dạng hóa tài chính cho bình đẳng giới ngoài ngân sách công là một cách chúng ta có thể tạo ra tác động lớn hơn.

Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam đặt ra một số đột phá để đẩy nhanh tiến độ phát triển, câu hỏi đặt ra là làm thế nào để chúng ta khai thác các cơ hội của quá trình chuyển đổi số và xanh để trao quyền cho phụ nữ, đồng thời đảm bảo các biện pháp bảo vệ đầy đủ trước các mối đe dọa mới của thời đại kỹ thuật số như TF-GBV và lừa đảo qua mạng...?

Trên toàn cầu, công việc chăm sóc không được trả lương và việc nhà được ước tính chiếm khoảng 9% GDP thế giới (khoảng 11 nghìn tỷ USD). Vậy chi phí của công việc chăm sóc không được trả lương ở Việt Nam là bao nhiêu? Con số này chắc chắn sẽ tăng lên khi dân số Việt Nam già hóa nhanh chóng.

Tại Việt Nam, nghiên cứu của Action Aid được thực hiện tại 9 tỉnh/thành đã tính toán rằng công việc chăm sóc không được trả lương tương đương với khoảng 20% ​​tổng GDP của Việt Nam.

Dựa trên số giờ làm việc, phụ nữ sẽ đóng góp 1,1 nghìn tỷ đồng cho nền kinh tế mỗi năm nếu họ dành thời gian làm công việc được trả lương trong nền kinh tế chăm sóc, thay vì làm công việc chăm sóc không được trả lương. Đồng thời, điều này có thể tăng thu nhập hộ gia đình thêm 920.972 đồng/tháng. Vậy làm thế nào để chúng ta biến cuộc khủng hoảng già hóa dân số thành cơ hội giải quyết việc làm phi chính thức với an sinh xã hội tốt hơn?

"Khi chúng ta hướng tới cuộc bầu cử quốc gia, hãy cùng nhau ghi nhớ các mục tiêu đã đặt ra trong Chiến lược Quốc gia về bình đẳng Giới về vai trò lãnh đạo của phụ nữ cũng như hạn ngạch đại diện được đặt ra," Trưởng đại diện UN Women tại Việt Nam đề xuất. "Chúng ta hãy cùng nhau chúc mừng việc bổ nhiệm nữ Phó Thủ tướng đầu tiên và mong đợi xu hướng phát triển này trên tất cả các lĩnh vực - chính trị, công cộng, học thuật và tư nhân."

Bà Nyamayemombe khẳng định Việt Nam là một trong những quốc gia thể hiện sự lãnh đạo nhất quán, tinh thần làm chủ quốc gia mạnh mẽ và tầm nhìn hướng tới bình đẳng giới. "Chúng ta hãy cùng nắm bắt động lực của Bắc Kinh + 30 để thực hiện lời hứa đã đưa ra cách đây ba mươi năm - vì bình đẳng, phẩm giá và cơ hội cho tất cả phụ nữ và trẻ em gái," bà nói.

"UN Women vẫn cam kết sâu sắc hợp tác với Bộ Nội vụ, các bộ ngành, các tổ chức quần chúng, khu vực tư nhân và các đối tác phát triển để biến các cam kết chính trị mới của Việt Nam thành những kết quả hữu hình cho phụ nữ và trẻ em gái, đặc biệt là những nhóm bị bỏ lại phía sau ở mọi tỉnh/thành, mọi cộng đồng và mọi gia đình.”