Xa xỉ và chính trị: Sự kết hợp gây tranh cãi

Một chiếc túi Dior trị giá 2.200 USD đã góp phần làm sụp đổ cả một chính phủ. Khi Đệ nhất phu nhân Hàn Quốc, bà Kim Keon-hee, bị quay lén cảnh nhận chiếc túi hàng hiệu vào năm 2022, ít ai có thể ngờ rằng điều đó sẽ châm ngòi cho một cơn bão chính trị, góp phần đẩy chồng bà vào khủng hoảng thiết quân luật hai năm sau.

Trên khắp châu Á, hàng hiệu đã trở thành chất xúc tác bất ngờ cho cơn giận dữ của một thế hệ.

KHI SỰ XA XỈ TRỞ THÀNH BẰNG CHỨNG THAM NHŨNG

Những biểu tượng xa xỉ đầy khao khát như chiếc túi Hermès Birkin hay Chanel Flap đang trải qua một sự dịch chuyển ý nghĩa. Khi xuất hiện trên tay các chính trị gia, sự xa hoa này ngày càng bị xem là thiếu nhạy cảm trong bối cảnh lo âu kinh tế lan rộng, công việc bấp bênh và bất ổn chính trị.

Cảm xúc ấy đặc biệt mạnh mẽ ở châu Á, nơi các quốc gia như Indonesia, Hàn Quốc và Philippines đã chứng kiến cộng đồng mạng tận dụng các nền tảng số để biến lời chỉ trích sự xa hoa của giới tinh hoa thành meme lan truyền — một hình thức bêu riếu công khai thường leo thang thành những cáo buộc chính thức về tham nhũng.

Tại Philippines, nữ diễn viên kiêm biểu tượng thời trang Heart Evangelista đã vấp phải chỉ trích vì thường xuyên khoe lối sống xa hoa với túi xách hàng hiệu và các món đồ xa xỉ. Sự soi xét càng gay gắt hơn bởi chồng bà — cựu Chủ tịch Thượng viện Chiz Escudero — vướng vào bê bối chính trị liên quan đến các dự án kiểm soát lũ.

Nhà tài trợ cho chiến dịch tranh cử của ông, công ty Centerways Construction, đã được trao những hợp đồng chính phủ lớn trị giá hơn 5,16 tỷ peso Philippines (tương đương 89,6 triệu USD) cho các dự án này. Ông Chris Escudero đã bị phế truất khỏi vị trí lãnh đạo vào ngày 8/9, nhưng vẫn giữ ghế thượng nghị sĩ.

Trong khi đó, tại Indonesia, làn sóng biểu tình rầm rộ đã bùng nổ vào tháng 8/2025 khi người dân xuống đường phản đối các ngôi sao giải trí lấn sân chính trị, bao gồm Ahmad Sahroni, Nafa Urbach, Eko Patrio và Uya Kuya. Họ bị chỉ trích dữ dội vì lên tiếng bảo vệ chính sách phụ cấp nhà ở 50 triệu rupiah/tháng (khoảng 3.000 USD) dành cho nghị sĩ — gấp khoảng 20 lần thu nhập trung bình của người dân Indonesia.

“Khi các gia đình chính trị phô trương sự giàu sang xa hoa, công chúng luôn mặc định rằng điều đó gắn liền với tham nhũng, rằng nguồn lực nhà nước đang bị lạm dụng cho lợi ích cá nhân,” ông Virdika Rizky Utama, nhà nghiên cứu tại PARA Syndicate — một tổ chức nghiên cứu chính trị tại Indonesia, nhận định.

Nhà tạo mẫu kiêm biên tập viên thời trang tại Jakarta, Allysha Nila, cho biết chính trị và thời trang có mối liên hệ mật thiết. Trong một số bối cảnh cụ thể, đặc biệt là tại Indonesia, các chính trị gia có thể diện đồ hiệu để quảng bá và nâng tầm các thương hiệu nội địa, kết hợp giữa niềm tự hào dân tộc và chiến lược phong cách.

“Thế giới hàng xa xỉ rất phức tạp. Việc ủng hộ các nhà thiết kế là tích cực, nhưng lựa chọn trang phục của một chính trị gia không nên nhằm nâng cao địa vị cá nhân, mà phải phản ánh vai trò và giá trị của họ. Trọng tâm cần nằm ở thông điệp được truyền tải, chứ không phải nhãn hiệu xa xỉ. Đó mới là điều thật sự tạo tiếng vang,” bà Allysha Nila nhấn mạnh.

HỆ QUẢ THỰC TẾ

Làn sóng phẫn nộ trên mạng trước những màn phô trương xa xỉ của các chính trị gia đã nhanh chóng chuyển hóa thành hệ quả chính trị tức thời trên khắp khu vực châu Á.

Tại Hàn Quốc, scandal túi Dior của Cựu Phu nhân Tổng thống Kim Keon-hee đã trở thành gánh nặng chính trị kéo dài. Nổi tiếng với lối sống hào nhoáng, bà bị các nhà phê bình gắn mác “Lady Macbeth của Hàn Quốc” vì ảnh hưởng bị cho là quá lớn đối với cựu tổng thống Yoon Suk-yeol, người đã bị phế truất vào ngày 4/4/2025.

Các bản tin truyền thông còn cáo buộc bà có dính líu tới nhiều quyết định chính trị quan trọng, bao gồm cả tuyên bố thiết quân luật hồi tháng 12/2024, dù những cáo buộc này vẫn gây nhiều tranh cãi.

Tại Indonesia, hệ quả đã diễn ra nhanh chóng và nghiêm khắc. Chính phủ cuối cùng đã phải nhượng bộ trước sức ép dư luận, với các đảng phái chính trị đồng loạt tiến hành “đình chỉ” các nghị sĩ gây tranh cãi và hủy bỏ khoản trợ cấp nhà ở bị phản đối. Chính sách này được coi như một bước đi mang tính chiến lược nhằm xoa dịu cơn giận của công chúng, song các nhà quan sát lưu ý đây chỉ là giải pháp ngắn hạn.

Tại Philippines, lối sống xa hoa của Heart Evangelista trong bối cảnh chồng bà dính líu tới các dự án kiểm soát lũ lụt đã khơi mào những cuộc điều tra rộng hơn. Vụ việc cho thấy người dùng mạng xã hội tại châu Á ngày càng đòi hỏi sự minh bạch về nguồn tài chính của các gia đình chính trị, biến nền tảng số thành công cụ giám sát tài chính hữu hiệu.

Sự “phẫn nộ online” này không chỉ dừng lại ở những bê bối cá nhân. Theo một khảo sát của Pew Research Center năm 2022, 77% người Hàn Quốc tin rằng mạng xã hội giúp người dân nắm bắt thông tin thời sự tốt hơn, trong khi 61% cho rằng mạng xã hội có lợi cho nền dân chủ — phản ánh xu hướng chung trong khu vực khi các nền tảng số đang tái định hình chiến lược chính trị.

CÁC CHÍNH TRỊ GIA  CẦN NHẠY BÉN VỚI DƯ LUẬN

Bất chấp những chỉ trích nhắm vào lối sống xa hoa của giới tinh hoa, ông Virdika Rizky Utama cho rằng thế hệ Gen Z vẫn dành sự quan tâm sâu sắc đến hàng hiệu và phong cách sống được phô bày trên mạng xã hội.

Ông nhấn mạnh rằng các gia đình chính trị cần nhạy bén hơn với dư luận, bởi cư dân mạng ngày càng thể hiện sự chỉ trích mạnh mẽ đối với bối cảnh chính trị hiện nay.

“Trong thời đại kỹ thuật số, mỗi lựa chọn của các chính trị gia về thời trang và phong cách sống đều là một tuyên ngôn chính trị,” ông nói. “Việc phô bày sự xa hoa mà không quan tâm đến cách công chúng nhìn nhận có nguy cơ biến điều này thành dấu hiệu của tham nhũng.

Công chúng không phản đối sự giàu có được tạo ra một cách chính đáng, nhưng sự xa xỉ được tài trợ từ những nguồn thu nhập mờ ám thì luôn bị soi xét”. Có lẽ, hình ảnh hào nhoáng kiểu "nhân vật thượng lưu" hoàn toàn không phù hợp với thế giới chính trị.