Chiều 19/6, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trả lời chất vấn trước Quốc hội về nâng cao chất lượng giáo dục đại học; dạy thêm, học thêm; phòng chống bạo lực học đường...

"THÔNG TƯ 29 QUẢN LÝ VIỆC DẠY THÊM, HỌC THÊM CHƯA HIỆU QUẢ"?

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre cho rằng thông tư 29 quản lý dạy thêm học thêm chưa hiệu quả, còn khoảng cách giữa thực tế và luật.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, để chính sách của một ngành có thể thực hiện được hiệu quả không chỉ là câu chữ mà cần sự thực hiện từ trung ương đến địa phương, cả ngành. Một văn bản tốt mà các cấp không thực hiện chức trách của mình, hiệu quả không đạt được như mong muốn.

Thông tư 29 đã đề cập trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cấp tỉnh, cấp xã, giáo viên, các đối tượng liên quan. Trong quá trình thực hiện,nhiều địa phương rất tích cực vào cuộc, kiểm tra, triển khai. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã đi kiểm tra thấy nhiều nơi thực hiện tốt.

“Nếu như chúng ta nói phổ quát rằng Thông tư 29 không được thực hiện tốt là oan cho các địa phương. Các cấp cần vào cuộc cùng với ngành đào tạo. Văn bản có hiệu lực từ ngày 14/2/2025, thời gian chưa nhiều, chúng ta đánh giá hiệu quả như vậy tôi e rằng là hơi sớm. Thời gian tới, chính sách cần được triển khai đầy đủ rồi chúng ta mới đánh giá mức độ và hiệu quả”, Bộ trưởng Sơn nhấn mạnh.

Chất vấn về vấn đề dạy thêm, Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình cho rằng Thông tư 29 chưa phải là giải pháp hoàn hảo khi áp lực thành tích còn nặng nề, kỳ vọng xã hội còn lớn. Vậy đâu là nguyên nhân cốt lõi của hiện tượng dạy thêm, học thêm và Bộ trưởng có giải pháp căn cơ giải quyết tình trạng?

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, sở dĩ cần dạy thêm, học thêm vì chưa đủ nên mới phải "thêm", và có nhiều cái chưa đủ. Đầu tiên, theo Bộ trưởng, lương của giáo viên chưa đủ để sống.

Bên cạnh đó, trường lớp chưa đủ để học sinh không phải cạnh tranh, nhất là thành phố lớn, khu đô thị, đông dân cư. Do đó, kỳ thi THPT căng thẳng hơn cả thi đại học. Phụ huynh cũng chưa đủ niềm tin, chưa thỏa mãn khi con em thành tích không tốt. Về phía nhà trường, hiệu trưởng, giáo viên cũng chưa hoàn thành trách nhiệm chương trình chính. Công tác quản lý, cơ chế điều hành cũng chưa đủ.

"Ở góc độ nào đó, sự đổi mới của giáo dục còn phải làm nhiều việc mới có thể đáp ứng. Còn nhiều cái 'chưa' khiến vẫn phải dạy thêm, học thêm", Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng cho rằng nguyên nhân cốt lõi của vấn đề này là việc chuyển chương trình từ giáo dục tiếp cận trang bị kiến thức sang phát triển năng lực của trẻ. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đi theo hướng này và đã làm được nhiều việc song còn thiếu nhiều điều kiện để triển khai. "Cần giải pháp tổng thể mới có thể khắc phục việc này một sớm một chiều", Bộ trưởng nói thêm.

KIẾN NGHỊ BẢO ĐẢM CHẤT LƯỢNG GIỜ HỌC CHÍNH KHÓA

Đại biểu Nguyễn Văn Huy (Thái Bình) cho rằng nếu thực sự làm tốt công tác quản lý chuyên môn, bảo đảm chất lượng giờ học chính khóa trên lớp sẽ là giải pháp quan trọng, cơ bản khắc phục được tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan hiện nay.

Bộ trưởng Kim Sơn đồng tình với ý kiến này, cho rằng góc độ chuyên môn, việc dạy thêm, học thêm là một khâu, một phần trong hệ thống "trang bị kiến thức" kiểu cũ. Sách giáo khoa là đóng gói kiến thức để chuyển giao, thầy cô là người truyền thụ, thi cử là kiểm tra kiến thức, đi cùng với đó là luyện thi, là bài mẫu, văn mẫu, toán mẫu, toán đố, là học thuộc.

Dạy thêm, học thêm là khâu trong chuỗi của hệ thống trang bị kiến thức như vậy. Nếu cứ tiếp tục dạy học theo kiểu trang bị kiến thức, khi đứng trước thời đại kiến thức bùng nổ, việc theo đuổi trang bị kiến thức sẽ không đổi mới và đứng trước sự thất bại.

Việc dạy thêm, học thêm sẽ níu kéo, làm cho việc trang bị kiến thức theo lối cũ được bảo lưu và cản trở sự đổi mới. Khi đưa ra Thông tư 29, Bộ không chỉ giải quyết vấn đề xã hội mà là một phần của công cuộc đổi mới, làm cho trường học thay đổi, mở đường cho hệ thống mới của giáo dục, phát triển năng lực của trẻ em.

Phát triển năng lực của trẻ em thì sách giáo khoa là tài liệu mà thầy phải chuyển sang dẫn dắt, chỉ hướng, hỗ trợ. Trong lớp học thêm, thầy cô làm nhiệm vụ của người dẫn đường, chỉ dắt là hỗ trợ hay không. Hay cô phải làm việc đó ngay trong chương trình chính khóa và phải làm hết trách nhiệm của mình.

Bộ trưởng cho rằng cách tiếp cận mới là dùng trang thiết bị, giải quyết vấn đề thực tế mà trẻ em phải đối mặt. Đó chính là năng lực tự học, tự mở rộng kiến thức để ứng phó thời đại bùng nổ về tri thức.

"Học thêm có thể đem lại sự củng cố kiến thức, nhưng ít đem lại giá trị cho sự phát triển của con người. Nhìn dưới góc độ hệ lụy sâu xa, sẽ thấy cần phải quyết liệt với công việc này như thế nào", Bộ trưởng nhấn mạnh.