Các ngân hàng trung ương lớn sắp dừng chiến dịch tăng lãi suất?
An Huy
03/02/2023, 09:23
Các ngân hàng trung ương lớn đang tiến gần hơn tới chỗ dưng chiến dịch thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh tay để chống lạm phát đã kéo dài khoảng 1 năm qua...
Trụ sở Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) ở Washington DC - Ảnh: Reuters.
Hôm thứ Tư tuần này, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) – ngân hàng trung ương đi đầu trong làn sóng tăng lãi suất – triển khai đợt nâng với bước nhảy ngắn nhất kể từ khi chu kỳ thắt chặt bắt đầu. Ngày thứ Năm, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) cùng nâng lãi suất, nhưng thị trường ngờ rằng mức đỉnh lãi suất đã rất gần.
Biến động lãi suất của 10 ngân hàng trung ương lớn (Mỹ, Canada, New Zealand, Anh, khu vực Eurozone, Australia, Na Uy, Thuỵ Điển, Thuỵ Sỹ và Nhật Bản) kể từ khi chu kỳ thắt chặt bắt đầu từ tháng 9/2021 tới nay - Nguồn: Reuters.
Theo hãng tin Reuters, 10 nền kinh tế phát triển lớn đã nâng lãi suất tổng cộng 29,65 điểm phần trăm trong chu kỳ thắt chặt này. Trong đó, Nhật Bản là nền kinh tế duy nhất đứng ngoài cuộc.
CỤC DỰ TRỮ LIÊN BANG MỸ (FED)
Fed vào hôm thứ Tư tăng lãi suất 0,25 điểm phần trăm, lên mức 4,5-4,7%, cao nhất kể từ năm 2007. Đây là đợt tăng lãi suất “nhẹ tay” nhất của Fed kể từ khi bắt đầu thắt chặt vào tháng 3/2022.
Lạm phát ở Mỹ (đường màu đỏ), lạm phát mục tiêu của Fed (đường đứt nét) và lãi suất Fed (đường màu xanh) - Nguồn: Reuters.
Chủ tịch Fed Jerome Powell nói “sẽ là không phù hợp” nếu cắt giảm lãi suất trong năm 2023 và cảnh báo lạm phát vẫn còn quá cao - những phát biểu nhằm đẩy lùi kỳ vọng đang nở rộ trên thị trường về việc Fed sẽ hạ lãi suất trong năm nay. Ông Powell không phát tín hiệu gì về việc Fed sẽ tăng lãi suất thêm mấy lần trong năm nay, nói rằng các quyết định lãi suất sẽ được đưa ra “theo từng cuộc họp”. Dù vậy, ông thừa nhận lạm phát đang giảm, và điều này cũng đủ để giới đầu tư lạc quan và tăng đặt cược vào khả năng Fed hạ lãi suất trong 2023.
NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG CANADA (BOC)
Hôm 18/1, BOC tăng lãi suất 0,25 điểm phần trăm lên 4,5%, mức cao nhất trong 15 năm.
Thống đốc BOC Tiff Macklem nói với Reuters rằng ông hoàn toàn tập trung vào việc liệu lãi suất có cần tăng thêm hay không. Với phát biểu này, ông Macklem tìm cách dập tắt những hy vọng rằng BOC có thể cắt giảm lãi suất ngay từ tháng 10 năm nay.
Lạm phát ở Canada (đường màu xanh), lạm phát mục tiêu của BOC (đường đứt nét) và lãi suất của BOC - Nguồn: Reuters.
Trong vòng 10 tháng, BOC đã tăng lãi suất kỷ lục 4,25 điểm phần trăm. Lạm phát ở nước này đã đạt đỉnh 8,1% trong năm 2022 và giảm tốc còn 6,3% vào tháng 12. Dù vậy, mức lạm phát này vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu 2% mà BOC đề ra.
NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG NEW ZEALAND (RBNZ)
Tháng 11/2022, RBNZ tăng tốc độ nâng lãi suất lên 0,75 điểm phần trăm, sau 5 đợt nâng liên tiếp với bước nhảy 0,5 điểm phần trăm.
Lạm phát (đường màu đỏ) và lãi suất (đường màu xanh) ở New Zealand - Nguồn: Reuters.
Biên bản các cuộc họp chính sách tiền tệ cho thấy RBNZ thậm chí còn cân nhắc bước nhảy lãi suất tròn 1 điểm phần trăm, nhưng rốt cục đã lựa chọn bước nhảy ngắn hơn. Trong cập nhật mới nhất, RBNZ cũng đã nâng dự báo lãi suất đỉnh lên 5,5%, từ mức 4,1% trước đó.
NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG ANH (BOE)
Lập trường chính sách tiền tệ của BOE chuyển sang cứng rắn vào tháng 12/2021. Ngày thứ Năm, BOE tăng lãi suất lần thứ 10 liên tiếp, với mức tăng 0,5 điểm phần trăm, lên 4%, cao nhất từ năm 2008.
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI - đường màu đỏ) của Anh, CPI lõi (đường màu xanh), và lãi suất của BOE (đường màu đen) - Nguồn: Reuters.
Tuy nhiên, BOE đã không lại cam kết trước đó về việc sẽ tăng lãi suất “mạnh mẽ” và nhận định lạm phát ở Anh có thể đã qua đỉnh.
NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG AUSTRALIA (RBA)
RBA có đợt tăng lãi suất với bước nhảy 0,25 điểm phần trăm lần thứ ba liên tiếp vào tháng 12 vừa qua, đưa lãi suất chính sách lên 3,1% - mức cao nhất trong 1 thập kỷ.
Lạm phát hàng quý so với cùng kỳ năm trước ở Australia đã tăng lên mức 7,8% trong quý 4/2022, cao nhất từ năm 1990, so với mục tiêu 2-3%. Lãi suất chính sách của nước này hiện là 3,1% và được dự báo sẽ tăng lên mức 3,35% trước khi dừng tăng - Nguồn: Reuters.
Thị trường đang đặt cược RBA sẽ có thêm ít nhất 2 đợt nâng nữa trong chu kỳ thắt chặt này, vì lạm phát ở Australi đã tăng lên mức cao nhất 33 năm vào quý 4 năm ngoái.
NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG NA UY (NORGES BANK – NB)
NB mới là ngân hàng trung ương lớn hành động sớm nhất trong chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ này của thế giới, với động thái tăng lãi suất đầu tiên vào tháng 9/2021. Trong cuộc họp vào ngày 19/1, NB giữ nguyên lãi suất ở mức 2,75%.
Lãi suất chính sách của Na Uy (đỏ), lạm phát toàn phần (cam), lạm phát lõi (xanh), và lạm phát lõi mục tiêu (đứt nét) - Nguồn: Reuters.
Trong một dấu hiệu cho thấy việc thắt chặt sắp dừng lại, NB nói rằng áp lực lạm phát đang dịu đi và những đợt tăng lãi suất trước đây đang khiến nền kinh tế giảm tốc.
NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG CHÂU ÂU (ECB)
ECB nâng lãi suất 0,5 điểm phần trăm lên 2,5% vào ngày thứ Năm, đánh dấu đợt tăng thứ 5 liên tiếp và mức lãi suất cao nhất kể từ tháng 11/2008.
Lạm phát ở Eurozone (đỏ, %), giá trị bảng cân đối kế toán của ECB (nghìn tỷ Euro), và lãi suất chính sách của ECB (đen, %) qua các thời Thống đốc ECB gồm ông Jean-Claude Trichet, ông Mario Draghi và bà Christine Lagarde - Nguồn: Reuters.
ECB cho biết ý định tăng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm nữa vào tháng 3 để kéo lạm phát về mục tiêu 2%. Trong tháng 1, lạm phát toàn phần ở khu vực Eurozone đã giảm thứ ba liên tiếp, còn 8,5% từ mức 9,2% trong tháng 12. Dù vậy, lạm phát vẫn giữ ở mức 5,2%.
NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG THUỴ ĐIỂN (RIKSBANK)
Lạm phát ở Thuỵ Điển đạt mức cao nhất 30 năm ở 10,2% vào tháng 12, gây áp lực buộc Riksbank phải duy trì việc tăng lãi suất.
Lạm phát ở Thuỵ Điển (đường màu vàng), lãi suất của Riksbank (xanh), lạm phát mục tiêu (đường đứt nét), và biên độ lạm phát mục tiêu (vùng màu vàng) - Nguồn: Reuters.
Hồi tháng 11, Riksbank đã tăng lãi suất 0,75 điểm phần trăm lên 2,5%. Cuộc họp tiếp theo của ngân hàng trung ương này sẽ diễn ra vào ngày 8/2.
NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG THUỴ SỸ (SNB)
Tháng 12, SNB tăng lãi suất 0,5 điểm phần trăm lên 1%, đánh dấu đợt tăng thứ ba trong năm 2022. Giới chức SNB phát tín hiệu sẽ tiếp tục tăng lãi suất trong năm nay.
Mức tăng chỉ số CPI so với cùng kỳ năm trước của Thuỵ Sỹ (đường màu vàng), lạm phát mục tiêu (vùng màu vàng), và lãi suất chính sách của SNB (đường màu xanh) - Nguồn: Reuters.
Tháng 1, Chủ tịch SNB Thomas Jordan nói rằng còn quá sớm để biết chắc lạm phát đã được khống chế hay chưa, dù lạm phát tháng 12 của Thuỵ Sỹ giảm còn 2,8%.
NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG NHẬT BẢN (BOJ)
BOJ là ngân hàng trung ương lớn có lập trường chính sách tiền tệ mềm mỏng nhất hiện nay, hoàn toàn không có động thái nâng lãi suất nào trong lúc cả thế giới “chạy đua” thắt chặt. Dù vậy, BOJ đã có động thái tiến gần tới chấm dứt chính sách tiền tệ siêu lỏng lẻo vào tháng 12 vừa qua, khi điều chỉnh kiểm soát đường cong lợi suất (YYC) – chính sách vốn được thực thi để ghìm lãi suất ở mức thấp.
Biên độ lợi suất cho phép của trái phiếu chính phủ Nhật Bản theo chính sách kiểm soát đường cong lợi suất (vùng màu xám), diễn biến lợi suất trên thực tế của trái phiếu chính phủ Nhật kỳ hạn 10 năm (đường màu xanh hải quân), và lãi suất chính sách của BOJ (đường màu xanh lá) - Nguồn: Reuters.
Trong tháng 1, BOJ không có thêm động thái nào. Nhưng với lạm phát tăng lên ở Nhật, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã khuyến nghị BOJ để lợi suất trái phiếu chính phủ biến động tự do hơn và cân nhắc tăng lãi suất ngắn hạn. Bất kỳ một động thái nào như vậy của BOJ cũng đều có thể gây ra biến động lớn trên thị trường tài chính, vì các nhà đầu tư Nhật Bản sẽ bán tài sản ở nước ngoài để chuyển vốn về nước.
Ông Powell củng cố xu hướng mất giá của đồng USD?
13:08, 02/02/2023
Fed tuyên bố đạt bước ngoặt về chống lạm phát, muốn tiếp tục nâng lãi suất
08:07, 02/02/2023
Lạm phát đã xuống thang, ECB còn thắt chặt trong bao lâu?
20:14, 27/01/2023
Đọc thêm
Dân số già hóa, các nước giàu cần lao động nước ngoài để thúc đẩy tăng trưởng
Các nhà kinh tế học hàng đầu cảnh báo rằng các nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ thiếu hụt lực lượng lao động cần thiết để thúc đẩy tăng trưởng và duy trì sự ổn định giá cả trong những thập kỷ tới, trừ phi thu hút được nhiều lao động nước ngoài hơn...
Thu thuế quan có thể giúp Mỹ giảm 4 nghìn tỷ USD thâm hụt ngân sách
Ước tính mới nhất cho thấy hiệu ứng tăng thu ngân sách của thuế quan sẽ bù đắp gần như hoàn toàn hiệu ứng gây thâm hụt ngân sách từ đạo luật chi tiêu và giảm thuế “lớn lao và đẹp đẽ” (OBBBA) của ông Trump...
Ông Trump mở điều tra để áp thuế quan lên hàng nội thất
Mỹ nhập khẩu khoảng 25,5 tỷ USD đồ nội thất trong năm 2024, tăng 7% so với năm 2023, với khoảng 60% lượng hàng nhập khẩu đó đến từ Việt Nam và Trung Quốc...
So sánh giá ô tô điện và ô tô xăng tại một số quốc gia
Đồ thị thông tin dưới đây so sánh giá ô tô điện với giá ô tô xăng tại Trung Quốc, Đức và Mỹ theo dữ liệu quý 1/2025 từ công ty phân tích ngành ô tô JATO...
Các dự án Vành đai và Con đường của Trung Quốc đầu tư kỷ lục cho năng lượng và khoáng sản
Trong nửa đầu năm 2025, đầu tư của Trung Quốc vào các dự án thuộc sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) tăng lên mức cao kỷ lục, chủ yếu là vốn rót vào các lĩnh vực năng lượng và khoáng sản...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: