Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương mới đây đã hoàn tất cáo trạng truy tố bị can ông Nguyễn Văn Sơn – SN 1964, cựu trung tướng, cựu Tư lệnh Cảnh sát biển - về hành vi Tham ô tài sản.

Cùng tội danh trên, 6 bị can khác gồm: ông Hoàng Văn Đồng (SN 1960 tuổi) - cựu trung tướng, cựu Chính ủy; Doãn Bảo Quyết (SN 1962 tuổi) - cựu thiếu tướng, cựu Phó Chính ủy; Phạm Kim Hậu (SN 1964) - cựu thiếu tướng, cựu Phó Tư lệnh, cựu Tham mưu trưởng; Bùi Trung Dũng (SN 1960) - cựu thiếu tướng, cựu Phó Tư lệnh; Nguyễn Văn Hưng (SN 1966) - cựu đại tá, cựu Cục trưởng Kỹ thuật và Bùi Văn Hòe (SN 1969) - cựu thượng tá, cựu Phó Phòng Tài chính).

CHIA NHỎ HỢP ĐỒNG ĐỂ TRÁNH PHẢI BÁO CÁO

Cáo trạng thể hiện, khoảng tháng 2/2019, Bộ Quốc phòng giao cho Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển dự toán ngân sách nhà nước chi quản lý hành chính năm 2019 tổng số tiền 450 tỷ đồng.

Trong số tiền này, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển phân bổ 150 tỷ đồng cho Cục Kỹ thuật để mua sắm vật tư, thiết bị. Ông Sơn, khi đó là Tư lệnh Cảnh sát biển, đã gặp ông Hưng - Cục trưởng Kỹ thuật, và đưa ra yêu cầu "khi mua sắm vật tư, thiết bị, phải rút ra 50 tỷ đồng để chuyển lại cho Bộ Tư lệnh sử dụng".

Ông Hưng báo cáo, Cục Kỹ thuật chưa bao giờ thực hiện việc này, rút ra 50 tỷ đồng là rất lớn, khó thực hiện, việc này phải thống nhất trong Thủ trưởng Bộ Tư lệnh thì cục mới thực hiện.

Do ngân sách có điều chỉnh giảm và nhằm tạo điều kiện cho ông Hưng dễ dàng “rút ruột” 50 tỷ đồng, ông Sơn chỉ đạo ông Hòe – khi đó là Trưởng phòng tài chính cắt toàn bộ nguồn kinh phí bảo quản, sửa chữa trang bị của 4 Vùng Cảnh sát biển để phân bổ thêm 29 tỷ đồng cho Cục Kỹ thuật. Do đó, nguồn ngân sách cho Cục Kỹ thuật được tăng lên 179 tỷ đồng.

Đầu tháng 4/2019, tại phòng ăn, ông Sơn trao đổi với 4 cấp dưới gồm Trung tướng Đồng cùng 3 thiếu tướng Quyết, Hậu, Dũng về kế hoạch "rút ruột" 50 tỷ đồng, tức 28% ngân sách phân bổ cho Cục Kỹ thuật, để ăn chia. Tất cả đồng ý và không có ý kiến gì khác.

Ngày 4/5/2019, sau khi ký quyết định giao dự toán ngân sách cho Cục Kỹ thuật 179 tỷ đồng, ông Sơn tiếp tục yêu cầu ông Hưng rút lại 50 tỷ đồng để chuyển về Bộ Tư lệnh.

Chấp hành chỉ đạo trên, ông Hưng trao đổi và yêu cầu 6 trưởng phòng nghiệp vụ thuộc Cục Kỹ thuật, khi thực hiện chi tiêu nguồn ngân sách, phải rút lại tổng số tiền 50 tỷ đồng. Các trưởng phòng đều báo cáo với ông Hưng là khó thực hiện. Ông Hưng tiếp tục yêu cầu 6 trưởng phòng này "phải xác định việc rút lại 50 tỷ đồng là nhiệm vụ Thủ trưởng giao và phải hoàn thành".

Ông Hưng sau giao "định mức" cụ thể cho 6 người. Theo đó, mỗi trưởng phòng phải rút ruột từ 50 triệu đồng đến 25 tỷ đồng để đủ mức 50 tỷ đồng ông Sơn yêu cầu.

Thực hiện kế hoạch của ông Hưng, các trưởng phòng phân chia nguồn ngân sách được giao thành 29 gói thầu, trong đó có 9 gói giá trị dưới 10 tỷ đồng để Tư lệnh Cảnh sát biển phê duyệt, không phải báo cáo Bộ Quốc phòng.

Họ cũng chủ động đặt vấn đề với các nhà thầu để nâng giá nhằm hỗ trợ đơn vị có nguồn quỹ vốn sử dụng vào mục đích phúc lợi. Để được tham gia dự thầu và trúng thầu, các doanh nghiệp đồng ý nâng giá vật tư, thiết bị hoặc trích lại lợi nhuận.

Sau đó, ông Hưng, Hòe tham mưu, đề xuất Tư lệnh Sơn ký hợp đồng với các doanh nghiệp, trong đó, 24 hợp đồng do 16 doanh nghiệp thực hiện có liên quan việc rút lại 50 tỷ đồng.

Các doanh nghiệp cùng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển nghiệm thu và bàn giao vật tư, thiết bị về Kho tổng hợp của Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển và chuyển tiền thanh toán dứt điểm cho các nhà thầu.

Từ đầu tháng 12/2019 đến đầu tháng 1/2020, theo đúng thỏa thuận, các nhà thầu đã chuyển lại trực tiếp bằng tiền mặt cho 6 trưởng phòng của Cục Kỹ thuật. 6 người này sau đó nộp lại toàn bộ tiền cho ông Hưng để chuyển cho ông Sơn.

Việc giao nhận tiền đều được thực hiện tại phòng làm việc của ông Hưng và ông Sơn. Sau khi nhận 50 tỷ đồng, tướng Sơn chia cho mình và 4 ông Đồng, Hậu, Quyết và Dũng.

Đến ngày 19/6/2020, ông Hậu làm đơn gửi cơ quan chức năng, kèm theo 2 file ghi âm phản ánh về tiêu cực, tham nhũng của bản thân và các đồng phạm.

Trên cơ sở đó, các Đoàn kiểm tra của Bộ Quốc phòng, Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương và Đoàn kiểm tra của Ủy ban Kiểm tra Trung ương kiểm tra về các sai phạm.

Tháng 9/2021, những người hưởng lợi tự nguyện nộp lại mỗi người 10 tỷ đồng để khắc phục toàn bộ hậu quả vụ án.

CÔNG TÁC KIỂM TRA, GIÁM SÁT CÒN THIẾU SÓT

Trong vụ án, ông Sơn bị xác định có vai trò "chủ mưu, khởi xướng", do đó phải chịu trách nhiệm chính.

Với 6 Trưởng phòng thuộc Cục Kỹ thuật, nhà chức trách nhận định, hành vi của họ có dấu hiệu đồng phạm tội "Tham ô tài sản". Song các cán bộ này "có mối quan hệ lệ thuộc", thực hiện mệnh lệnh cấp trên, không có động cơ vụ lợi nên không bị xem xét xử lý.

Cơ quan tố tụng đánh giá, đây là vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng. Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hành vi phạm tội là do các bị can chấp hành kỷ luật, pháp luật không nghiêm và lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao trong quá trình phân bổ, sử dụng nguồn ngân sách cấp cho đơn vị để chiếm đoạt tiền nhằm vụ lợi cá nhân. Mặt khác, công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng còn nhiều thiếu sót là điều kiện làm phát sinh tội phạm và vi phạm kỷ luật.

Viện kiểm sát cũng đánh giá các cá nhân trên đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải nên được áp dụng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Đối với 22 nhà thầu ký 29 hợp đồng cung cấp vật tư thiết bị đều là các doanh nghiệp tư nhân. Trong đó có 16 doanh nghiệp/24 hợp đồng liên quan đến việc rút lại số tiền 50 tỷ dồng. 

Quá trình điều tra có 8 doanh nghiệp/10 hợp đồng thừa nhận đã chuyển số tiền 18,6 tỷ đồng cho các trưởng phòng thuộc Cục kỹ thuật. Còn lại 8 doanh nghiệp/14 hợp đồng chưa thừa nhận đã chuyển số tiền 31,4 tỷ đồng. Các doanh nghiệp khẳng định việc chuyển lại tiền là do các trưởng phòng đặt vấn đề hỗ trợ, tạo điều kiện để tạo nguồn quỹ vốn cho đơn vị sử dụng vào mục đích chung nên đồng ý chuyển lại tiền.

Các doanh nghiệp không có động cơ vụ lợi, không biết số tiền chuyển lại bị một số cá nhân chiếm đoạt, chia nhau nên cơ quan tố tụng không xem xét xử lý.