Chờ đợi gì ở quỹ ETF?

Tại Việt Nam, cửa đã mở cho quỹ hoán đổi danh mục (ETF), thay vì đóng chặt. Với dự thảo Thông tư hướng dẫn thành lập quỹ ETF, khung pháp lý cho loại hình quỹ đầu tư mới, vốn đã và đang rất phát triển tại các thị trường chứng khoán quốc tế trong hơn 10 năm qua, đang được cơ quan quản lý và các thành viên thị trường xúc tiến rất tích cực.

Sau quỹ mở, quỹ ETF được xem là lớp sản phẩm quan trọng thứ 2 sẽ được phát triển và vận hành trên cơ chế giao dịch quỹ mở tại thị trường chứng khoán Việt Nam vào năm 2013. Để chuẩn bị cho sự kiện này, ngay từ bây giờ, công tác đào tạo và tuyên truyền cho các thành viên về mô hình quỹ đầu tư này đã và đang bắt đầu.

ETF và những đặc tính

Quỹ ETF - một dạng quỹ lưỡng tính vừa là quỹ đóng vừa là quỹ mở, được đầu tư theo chỉ số, vừa có những tính năng ưu việt nhằm bảo vệ nhà đầu tư của quỹ mở, nhưng vừa tạo cơ hội kinh doanh cho các thành viên thị trường mà không quá phụ thuộc vào lượng tiền mặt nắm giữ, nhờ đó, góp phần làm giảm những biến động của thị trường do tác động của dòng tiền. Chứng chỉ quỹ  ETF được niêm yết và được giao dịch trên thị trường tập trung, như những cổ phiếu.

Do quỹ ETF vừa là quỹ mở, nhưng có chứng chỉ niêm yết, vì vậy quỹ mang những đặc tính tối ưu của cả 2 loại hình quỹ: tính thanh khoản cao và giá trị hợp lý. Mặc dù chứng chỉ quỹ ETF niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán, nhưng giá chứng chỉ quỹ sẽ luôn biến động không quá mạnh xung quanh giá trị NAV của quỹ, khác với các quỹ đóng thông thường.

Trường hợp giá chứng chỉ quỹ ETF vượt quá giá trị tài sản ròng (NAV), các thành viên lập quỹ sẽ hoán đổi danh mục chứng khoán cơ cấu lấy chứng chỉ quỹ ETF, làm tăng cung chứng chỉ quỹ trên thị trường chứng khoán và giảm giá chứng chỉ quỹ này.

Ngược lại, nếu giá chứng chỉ quỹ ETF niêm yết xuống dưới giá trị NAV, các thành viên lập quỹ sẽ tăng mua chứng chỉ quỹ trên Sgiao dịch chứng khoán để đổi lấy danh mục chứng khoán cơ cấu. Nhờ các giao dịch này mà giá chứng chỉ niêm yết sẽ chỉ dao động nhẹ quanh giá trị NAV.

Một điểm đáng lưu ý, là các thành viên lập quỹ được hoán đổi chứng khoán cơ cấu lấy chứng chỉ quỹ ETF theo cơ chế giao dịch quỹ mở, mà không nhất thiết phải sử dụng tiền để mua chứng chỉ quỹ ETF, nhờ đó, thị trường chứng khoán cũng chịu hơn tác động bởi các áp lực bán ra, hoặc mua vào từ các thành viên lập quỹ, nói riêng và của dòng tiền trên thị trường chứng khoán nói chung.

Dựa trên đặc tính của sản phẩm theo thông lệ quốc tế, nhìn chung, quỹ ETF là sản phẩm hấp dẫn đối với nhà đầu tư, phù hợp với mục tiêu đầu tư dài hạn nhằm đa dạng hóa rủi ro, hoặc mục tiêu ngắn hạn trong hoạt động đầu từ tài chính hàng ngày trên thị trường chứng khoán. Quỹ ETF hiệu quả hơn các sản phẩm đầu tư khác vì 4 lý do.

Thứ nhất

, chi phí quản lý thấp.

Thứ hai

, cơ chế giao dịch linh hoạt, tiện lợi và nhìn chung là thanh khoản tốt. nhà đầu tư có thể thực hiện giao dịch tại bất kỳ thời điểm nào trong ngày giao dịch như giao dịch cổ phiếu thông thường, khác với các quỹ mở, khi mà chứng chỉ quỹ chỉ được giao dịch vào một số ngày giao dịch nhất định hoặc chỉ được giao dịch cuối phiên giao dịch (nếu quỹ định giá và giao dịch hàng ngày).

Cũng giống như các chứng khoán niêm yết khác, chứng chỉ quỹ này có thể được sử dụng làm tài sản ký quỹ và trong các giao dịch bán khống. Đặc biệt, khác với chứng chỉ quỹ mở truyền thống, đối với chứng chỉ quỹ ETF thì nhà đầu tư có thể sử dụng các lệnh dừng, lệnh giới hạn ấn định mức giá mà họ muốn giao dịch nhằm phòng ngừa rủi ro.

Thứ ba

, hiệu quả sử dụng vốn huy động cao hơn. Thay vì phải thanh hoán để lấy tiền đầu tư, thì công ty quản lý quỹ và các thành viên lập quỹ chỉ cần hoán đổi chứng khoán cơ cấu lấy chứng chỉ quỹ và ngược lại, dẫn tới toàn bộ số vốn huy động được đều được đầu tư vào chứng khoán, khác với quỹ đóng hoặc quỹ mở khi phải luôn duy trì một lượng tiền mặt nhất định.

Thứ tư

, tính minh bạch cao hơn so với quỹ mở, quỹ đóng khi mà danh mục đầu tư của quỹ ETF được công bố công khai; giá trị danh mục được định giá thường xuyên trong ngày giao dịch (iNAV), điều này cho phép nhà đầu tư phản ứng kịp thời với diễn biến thị trường.

Tiềm năng tại Việt Nam

Phát biểu tại hội thảo về quỹ ETF diễn ra vào sáng ngày 20/9, do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tổ chức,bà Nguyễn Thị Liên Hoa, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán cho biết, với tính thanh khoản cao, chi phí thấp, quỹ ETF đang là sản phẩm đầu tư hiệu quả tại nhiều thị trường, điển hình là tại Mỹ và Nhật Bản.  

Đến từ Viện nghiên cứu Thị trường vốn Nomura (Nhật Bản), ông Yuta Seki, Giám đốc điều hành, Trưởng bộ phận nghiên cứu của Nomura, nhấn mạnh rằng, đặc trưng cơ bản của Quỹ ETF là một tập hợp chứng khoán thường bám theo một chỉ số thị trường cụ thể, đại diện cho các loại tài sản và phong cách đầu tư đa dạng; phản ánh những biến động của thị trường với giao dịch trong ngày.

“Nếu muốn phát triển ETF, nên đưa ra nhiều sản phẩm thay vì một sản phẩm lớn duy nhất. Cơ quan quản lý cần tạo ra hành lang pháp lý nhằm kích thích các thành viên thị trường sáng tạo các loại quỹ ETF khác nhau”, ông Yuta Seki lưu ý.

Đánh giá về mức độ thành công của ETF khi được chính thức triển khai tại Việt Nam, chuyên gia Nhật Bản cũng lưu ý rằng, thị trường ETF không thể phát triển nếu tự thân nó mà phụ thuộc rất lớn vào thị trường cổ phiếu, thị trường quỹ đầu tư.

“Chúng ta không nên xem ETF là vũ khí thần kỳ. Nếu muốn tăng hấp dẫn cho thị trường chứng khoán, thì chính ETF là nhân tố quan trọng mang lại điều đó, để hút thêm nhà đầu tư tham gia thị trường. Trong trường hợp như vậy ETF là công cụ hữu hiệu để tăng thu hút nhà đầu tư mới tham gia thị trường. Nếu chúng ta xây dựng phát triển thị trường ETF thì sẽ góp phần kích thích thị trường chứng khoán phát triển”, ông Yuta Seki chia sẻ.

Trên thực tế, sự thành công của mô hình quỹ ETF đã được kiểm chứng tại Nhật Bản trong 10 năm qua, dù việc triển khai ở thị trường này diễn ra khá từ từ và rất thận trọng. Và theo chuyên gia Nhật bản, ETF rất hữu ích, công dụng đầu tư của ETF rất đa dạng giúp cho việc xử lý vấn đề nợ xấu của ngân hàng và các sở hữu chéo giữa các tập đoàn khá hiệu quả. Dù có lạc quan với thị trường ETF nhưng cũng phải cẩn trọng với quản lý thị trường này.

“Tôi chưa có tính toán về những tiềm năng cụ thể của ETF đối với thị trường chứng khoán Việt Nam nhưng tôi tin ETF sẽ mang lại giá trị gia tăng cũng như sự phát triển tổng thể của thị trường chứng khoán Việt Nam trong tương lai”, ông Yuta Seki dự báo.

(Nguồn: Thời báo Kinh tế Việt Nam)