Công bố kế hoạch ứng phó thiên tai chung

Ngày 19/12/2025, tại trụ sở Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Đối tác Giảm nhẹ rủi ro thiên tai đã tổ chức cuộc họp công bố Kế hoạch Ứng phó thiên tai chung năm 2025 (Joint Response Plan – JRP) và thông báo khoản hỗ trợ từ Quỹ Ứng phó Khẩn cấp Trung ương của Liên Hợp Quốc (CERF).

Cuộc họp do ông Nguyễn Văn Tiến, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) và bà Pauline Tamesis, Điều phối viên Thường trú Liên Hợp Quốc tại Việt Nam, đồng chủ trì.

Phát biểu tại cuộc họp, ông Nguyễn Văn Tiến cho biết năm 2025 đã đi vào lịch sử thiên tai Việt Nam với hàng loạt kỷ lục chưa từng có. Biển Đông ghi nhận tới 21 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, đây là con số cao nhất từ trước đến nay. Trong đó, bão số 9 trở thành cơn bão mạnh nhất từng xuất hiện trên Biển Đông và là cơn bão mạnh thứ hai trên thế giới. Ba cơn bão rất mạnh liên tiếp đổ bộ vào khu vực Trung Bộ buộc Chính phủ phải thành lập Ban Chỉ đạo tiền phương để trực tiếp chỉ đạo ứng phó.

“Quy luật bão trong năm cũng có sự đảo chiều rõ rệt khi đầu mùa ảnh hưởng chủ yếu tới miền Trung, cuối mùa lại tập trung vào miền Bắc. Đặc biệt, lần đầu tiên một áp thấp nhiệt đới di chuyển từ Ấn Độ Dương sang Thái Bình Dương rồi tiến vào Biển Đông, cho thấy diễn biến ngày càng khó lường của thời tiết cực đoan”, ông Tiến nói.

Cùng với bão, mưa lũ trong năm 2025 cũng để lại những hậu quả nghiêm trọng. Có tới 18 tuyến sông ở Bắc Bộ và Trung Bộ cùng 2 tuyến sông tại Nam Bộ vượt mức lũ lịch sử, gây ngập lụt trên diện rộng. Huế và Quảng Trị hứng chịu mưa lũ trái mùa ngay giữa mùa khô. Hồ Bản Vẽ ghi nhận đỉnh lũ vượt tần suất 5.000 năm, trong khi đỉnh Bạch Mã đạt lượng mưa kỷ lục 1.740mm chỉ trong một ngày - mức cao nhất tại Việt Nam và đứng thứ hai trên thế giới. Tổng thiệt hại kinh tế do thiên tai trong năm ước tính lên tới 100.000 tỷ đồng, mức cao nhất từ trước đến nay.

Theo ông Nguyễn Văn Tiến, những con số trên cho thấy mức độ dễ bị tổn thương của cộng đồng trước tác động ngày càng gia tăng của biến đổi khí hậu, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp bách phải nâng cao năng lực ứng phó và khả năng chống chịu.

Trong bối cảnh đó, Kế hoạch Ứng phó thiên tai chung năm 2025 được Liên Hợp Quốc xây dựng trên cơ sở hợp tác chặt chẽ với Chính phủ Việt Nam và các đối tác trong nước, quốc tế. Kế hoạch dựa trên các đánh giá nhanh do Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai cùng Liên Hợp Quốc đồng chủ trì, nhằm xác định những nhu cầu nhân đạo và phục hồi cấp thiết nhất cho người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, đồng thời định hướng lộ trình phục hồi và thích ứng lâu dài với biến đổi khí hậu.

Theo kế hoạch, công tác ứng phó trong thời gian tới không chỉ dừng lại ở hỗ trợ nhân đạo trước mắt mà còn hướng tới phục hồi bền vững. Các ưu tiên trọng tâm bao gồm sửa chữa và xây mới nhà ở cho người dân; hỗ trợ khôi phục sinh kế; sửa chữa hạ tầng công cộng thiết yếu; nâng cao năng lực cho các tổ chức địa phương và tăng cường khả năng chống chịu của cộng đồng. Nguyên tắc "không để ai bị bỏ lại phía sau" tiếp tục được nhấn mạnh, đặc biệt đối với các nhóm dễ bị tổn thương như phụ nữ, trẻ em, người cao tuổi, người dân tộc thiểu số và người khuyết tật.

Liên Hợp Quốc tại Việt Nam đồng thời xác nhận khoản viện trợ khẩn cấp trị giá 2,625 triệu USD từ Quỹ Ứng phó Khẩn cấp Trung ương (CERF). Khoản kinh phí này sẽ được phân bổ cho các hoạt động can thiệp ưu tiên trong các lĩnh vực nhà ở, nước sạch và vệ sinh môi trường (WASH) và an ninh lương thực tại các tỉnh miền Trung bị ảnh hưởng nặng nề.

Bà Pauline Tamesis đánh giá cao vai trò lãnh đạo và điều phối của Chính phủ Việt Nam, đặc biệt là Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, trong việc chia sẻ thông tin kịp thời và phối hợp ứng phó. Trong thời gian tới, các nỗ lực chung sẽ tập trung vào tăng cường năng lực quản lý rủi ro thiên tai ở cấp cộng đồng, nâng cao hiệu quả hệ thống cảnh báo sớm và thúc đẩy chuyển đổi số trong công tác phòng ngừa, ứng phó thiên tai.

Bên cạnh các hoạt động cứu trợ khẩn cấp, Kế hoạch Ứng phó Chung năm 2025 và Phụ lục cập nhật cũng xác định rõ lộ trình phục hồi dài hạn, kiên định lồng ghép nguyên tắc “xây dựng tốt hơn sau thiên tai”. Trong đó, hỗ trợ tiền mặt đa mục đích được coi là công cụ quan trọng, giúp người dân chủ động đáp ứng các nhu cầu thiết yếu, bảo đảm phẩm giá và quyền làm chủ trong quá trình phục hồi. Việc tái thiết nhà ở và khôi phục sinh kế được xác định là những ưu tiên then chốt nhằm giúp người dân sớm ổn định cuộc sống và tăng cường khả năng chống chịu.