Liên quan đến chế độ bảo hiểm thất nghiệp tại dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi), Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đề xuất thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng (12 năm) sẽ không được bảo lưu để tính hưởng trợ cấp thất nghiệp cho lần tiếp theo. Quy định này còn nhiều ý kiến khác nhau.

ĐỀ XUẤT THÊM QUYỀN LỢI KHI ĐÓNG BẢO HIỂM THẤT NGHIỆP TRÊN 144 THÁNG

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đề nghị Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội nghiên cứu, đánh giá tác động kỹ đối với quy định này vì sẽ có ảnh hưởng lớn đến người lao động.

Tổng Liên đoàn Lao động lý giải, nếu người lao động đóng đủ 144 tháng bảo hiểm thất nghiệp (12 năm), mà không được hưởng trợ cấp thất nghiệp với những tháng đóng nhiều hơn, sẽ khiến họ làm đủ 12 năm rồi nghỉ hưởng trợ cấp thất nghiệp, nghỉ đủ 12 tháng sẽ tạo ra nguy cơ rút bảo hiểm xã hội một lần.

"Điều này gây ảnh hưởng đến chính sách an sinh xã hội nói chung và doanh nghiệp nói riêng, sẽ mất đi những người lao động làm việc lâu năm, hoặc người lao động sẽ phối hợp với người sử dụng lao động trục lợi chính sách trợ cấp thất nghiệp. Quy định cũng sẽ khiến người lao động có tâm lý không mặn mà quay lại quan hệ lao động chính thức", Tổng Liên đoàn nhận định.

Vì thế, Tổng Liên đoàn đề nghị bỏ quy định này, cho phép người lao động được đóng và hưởng trợ cấp thất nghiệp, đối với thời gian đóng trên 144 tháng.

Cùng với đó, tổ chức Công đoàn cũng đề xuất nghiên cứu quy định người lao động có thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng, mà chưa có nhu cầu hưởng trợ cấp thất nghiệp thì không phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Phần bảo hiểm thất nghiệp phải tham gia theo quy định, được bổ sung vào các chế độ khác của bảo hiểm xã hội để tăng quyền lợi cho người lao động khi nghỉ hưu.

Người lao động có thời gian đóng dư, mà chưa có nhu cầu hưởng trợ cấp thất nghiệp, thì được vay ưu đãi từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp, để duy trì sinh kế, hoặc được tính hưởng hỗ trợ cho thân nhân gặp rủi ro về việc làm.

Tổ chức Công đoàn cũng cho rằng thực tế có những người lao động có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp đủ để hưởng lương hưu, nhưng chưa đủ tuổi, do đặc thù ngành nghề hoặc nguyện vọng làm việc họ phải nghỉ việc chờ hưởng lương hưu.

Trong thời gian đó, việc người lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp tương ứng với thời gian đóng là hợp lý, đảm bảo thu nhập cho người lao động không có việc làm trong thời gian nghỉ chờ hưởng lương hưu.

GIỮ NGUYÊN ĐIỀU KIỆN HƯỞNG TRỢ CẤP THẤT NGHIỆP

Liên quan đến điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp, Tổng Liên đoàn cũng đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, giữ nguyên quy định về điều kiện hưởng như luật hiện hành.

Bởi qua tổng hợp ý kiến của các cấp công đoàn, đa số đồng tình với việc người lao động nghỉ việc đúng pháp luật được hưởng trợ cấp thất nghiệp, nhằm chia sẻ, hỗ trợ khi nghỉ việc, đảm bảo quyền tự do lựa chọn việc làm.

Mặt khác, chính sách trợ cấp thất nghiệp đối với người lao động nghỉ việc đúng pháp luật vừa là quyền, vừa là cơ hội để người lao động quan tâm đến công tác an sinh, phát triển việc làm.

Người lao động bị sa thải được xác định là chấm dứt hợp đồng lao động
theo quy định pháp luật. Song, Công đoàn cho rằng cần xem xét hậu quả của việc người lao động bị sa thải không được hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Hơn nữa, người bị sa thải thường khó tiếp cận việc làm mới, do đơn vị sử dụng lao động sẽ căn cứ lý do sa thải để từ chối tiếp nhận. Điều này sẽ gây khó khăn cho người lao động được tiếp tục tham gia vào việc làm chính thức, và hệ thống bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp.

Theo Tổng Liên đoàn, thực tế không ít doanh nghiệp muốn sa thải người lao động mà không có lý do chính đáng, nên đã thực hiện nhiều hình thức, mánh khóe như: Đẩy chỉ số đánh giá hiệu quả công việc (KPI) lên mức không thể thực hiện được; ban hành nội quy trừ lương, thưởng và các khoản thu nhập khác khi không bảo đảm được KPI, vi phạm các lỗi nhỏ trong quá trình làm việc…

Từ đó, khiến người lao động rơi vào hoàn cảnh khó khăn, thu nhập quá thấp, không đủ chi trả cho nhu cầu sống cơ bản hàng ngày; bị ép đơn phương chấm dứt hợp đồng.

Đáng chú ý, một số doanh nghiệp còn thực hiện các hành vi “giấu tay”, như trao đổi thông tin giữa các doanh nghiệp với nhau, khiến người lao động gặp khó khăn khi tìm việc mới.

"Theo pháp luật hiện hành, các hành vi kể trên của doanh nghiệp đều không phạm luật. Trong khi đó, dự thảo Luật lại không cho phép người lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp trong thời gian khó khăn tìm kiếm việc mới, là không bảo đảm được mục đích của chính sách bảo hiểm thất nghiệp, nhằm hỗ trợ cho người lao động thực sự khó khăn về việc làm", Tổng Liên đoàn lo ngại.

Vì thế, Tổng Liên đoàn đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định phù hợp liên quan đến vấn đề tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động bị sa thải. Trường hợp đơn vị sử dụng lao động không tiếp nhận lao động, thì người lao động vẫn được hưởng trợ cấp thất nghiệp.