Bộ Giao thông vận tải vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ và và Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà báo cáo về tình hình triển khai, vận hành hệ thống thu phí điện tử không dừng (ETC), nổi bật là kiến nghị mở rộng dịch vụ thanh toán của tài khoản giao thông.

90% TỔNG SỐ PHƯƠNG TIỆN, GIAO DỊCH QUA TRẠM THU PHÍ ÁP DỤNG ETC

Đánh giá về tình hình triển khai thời gian qua, Bộ Giao thông vận tải khẳng định đến nay hệ thống ETC được đưa vào hoạt động đồng bộ, đáp ứng tiến độ, chất lượng theo yêu cầu. Theo đó, các tuyến cao tốc thu phí không dừng hoàn toàn, các trạm thu phí trên tuyến quốc lộ đã áp dụng ETC tại toàn bộ các làn thu phí, chỉ duy trì một làn thu phí hỗn hợp.

Cùng với đó, các nhà cung cấp dịch vụ không ngừng hoàn thiện hệ thống, nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của người sử dụng. Đến thời điểm này, dịch vụ ETC trở nên quen thuộc đối với chủ các phương tiện.

Tuy nhiên, “theo quy định hiện nay, tài khoản giao thông mới chỉ phục vụ việc thanh toán phí dịch vụ đường bộ chưa tạo được sự thuận lợi tối đa cho người sử dụng, chưa phát huy được hết hiệu quả”, Bộ Giao thông vận tải đánh giá.

Trong xu thế chung của việc ứng dụng giao thông thông minh, nhiều doanh nghiệp và các cơ quan quản lý nhà nước đề xuất việc mở rộng dịch vụ trung gian thanh toán trên nền tảng hệ thống thu phí điện tử không dừng như: thu phí tại các cảng hàng không, thu phí cảng biển, thu phí bãi đỗ xe, thu phí điểm đỗ xe lòng đường, phí kiểm định.

Khi đó, người dân, chủ phương tiện chỉ cần sử dụng duy nhất một tài khoản giao thông để chi trả cho nhiều dịch vụ sẽ gia tăng tiện ích, tiết kiệm chi phí. Đồng thời, góp phần hiện đại hóa cơ sở hạ tầng đối với hệ thống giao thông tĩnh hiện còn lạc hậu, chưa đáp ứng được nhu cầu tại các nhà ga, bến cảng, sân bay, bãi đỗ xe. Việc này cũng phù hợp với chủ trương của Nhà nước về hạn chế sử dụng tiền mặt.

Mặt khác, theo Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), các nhà cung cấp dịch vụ thu phí ETC được thành lập với mục đích chỉ để thực hiện nhiệm vụ thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ. Trường hợp muốn mở rộng dịch vụ cần phải điều chỉnh dự án thu phí điện tử không dừng để bổ sung các dịch vụ tăng thêm vào phạm vi dự án.

Bộ Giao thông vận tải cũng khẳng định việc các nhà cung cấp dịch vụ đề xuất triển khai mở rộng thêm dịch vụ mới trên nền tảng của hệ thống thu phí điện tử không dừng phù hợp với quy định tại Quyết định 19/2020 của Thủ tướng Chính phủ ngày 17/6/2020 về việc thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng (Quyết định só 19).

Tuy nhiên, tại quyết định này, hệ thống thu phí không dừng chỉ phục vụ việc thanh toán dịch vụ thu phí đường bộ tại các trạm thu phí, không hướng dẫn thanh toán cho các loại dịch vụ khác.

GỠ VƯỚNG BẰNG ĐIỀU CHỈNH CÁC QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT

Do đó, để có thể triển khai mở rộng các dịch khác, lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải cho rằng cần điều chỉnh Quyết định số 19 làm cơ sở triển khai thực hiện.

“Việc thanh toán phí đường bộ qua tài khoản giao thông là một loại dịch vụ thanh toán điện tử đặc thù chỉ phục vụ thu phí đường bộ nên không thuộc phạm vi quản lý của Ngân hàng Nhà nước. Tuy nhiên, trường hợp mở rộng dịch vụ thanh toán cần thiết phải có sự quản lý của Ngân hàng Nhà nước tương tự như các hình thức thanh toán điện tử khác,” lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải nhìn nhận.

Trên cơ sở đó, Bộ Giao thông vận tải kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép triển khai mở rộng các dịch vụ trung gian thanh toán trên nền tảng hệ thống thu phí điện tử không dừng để chi trả cho các dịch vụ liên quan đến hạ tầng giao thông và các dịch vụ khác trên cơ sở đảm bảo lợi ích xã hội, hiệu quả dự án theo quy định tại Quyết định số 19/2020 của Thủ tướng Chính phủ, trước mắt ưu tiên triển khai ngay đối với dịch vụ thu phí ra, vào tại các sân bay, cảng hàng không.

Theo đó, Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước quản lý, hướng dẫn tổ chức thực hiện việc thanh toán cho các dịch vụ thông qua hệ thống thu phí điện tử không dừng bảo đảm bảo mật, an ninh, an toàn thanh toán, tuân thủ theo quy định pháp luật.

Cùng với đó, "hoàn thiện, nâng cấp hệ thống để tiến tới tại các trạm thu phí không sử dụng barrie, các phương tiện lưu thông tự do qua khu vực trạm thu phí", Bộ Giao thông vận tải đề xuất.

Trước đó, trong báo cáo Bộ Giao thông vận tải về tình hình cung cấp dịch vụ thu phí điện tử không dừng cho các cảng hàng không do Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam - CTCP (ACV) đang triển khai, Cục Đường bộ Việt Nam cũng khẳng định, công nghệ thu phí điện tử không dừng hiện tại hoàn toàn có thể áp dụng và vận hành cùng với các giải pháp thu phí mà ACV đang triển khai.

Tuy nhiên, về pháp lý, việc triển khai thu phí ETC tại các cảng hàng không đang gặp vướng mắc do quy định về tài khoản thu phí tại Quyết định số 19 của Thủ tướng Chính phủ, Thông tư số 45/2021 của Bộ Giao thông vận tải ngày 31/12/2021 quy định về hoạt động trạm thu phí đường bộ và một số điều khoản tại hợp đồng dự án BOO là đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí không dừng.

Cũng theo đánh giá của Cục Đường bộ, việc triển khai mở rộng dịch vụ thu phí ETC tại các bãi đỗ xe, điểm đỗ xe lòng đường, phí ra vào cảng hàng không, cảng biển góp phần tăng cường công khai, minh bạch trong công tác thu phí dừng đỗ xe đón trả khách, giảm ùn tắc giao thông tại khu vực ra vào các sân bay, cảng biển, tiết kiệm chi phí xã hội, hạn chế sử dụng tiền mặt và tạo điều kiện thuận lợi cho người sử dụng.