Đầu năm tới, các hãng vận tải có tàu khởi hành hoặc kết thúc hành trình ở châu Âu, bao gồm cả những hãng du thuyền lớn, sẽ phải bắt đầu trả thuế cho một phần lượng khí thải thông qua hệ thống mua bán khí thải của Liên minh châu Âu (EU). Bắt đầu từ năm 2025 một luật riêng của EU sẽ buộc các công ty vận tải tăng dần sử dụng nhiên liệu phát thải carbon thấp hơn. Luật cũng yêu cầu các cảng lớn trong khối cung cấp kết nối điện trên bờ cho du thuyền và tàu container vào năm 2030.

NỖ LỰC BẮT ĐẦU TỪ NHIÊN LIỆU THAY THẾ

Trong những năm gần đây, hình thức du lịch trên biển đã bị chỉ trích gay gắt vì tạo ra chất thải và gây ô nhiễm lớn do phát thải khí nhà kính cao. Tại châu Âu, tàu du lịch ở cảng Palma của hòn đảo Mallorca, Tây Ban Nha đã gây ra những đám mây đen ô nhiễm vần vũ trên các bãi biển. Palma đứng thứ hai ở châu Âu, sau Barcelona, trong số các thành phố ô nhiễm không khí lớn nhất do tàu du lịch. Chỉ riêng trong năm nay, các con tàu ở Palma đã thải ra 38.500 tấn CO2, 890 tấn NO2 và 635 tấn SO2.

Các nhà hoạt động môi trường cho rằng các công ty vận chuyển khách du lịch vẫn chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp để bảo vệ môi trường, khí hậu và sức khỏe cộng đồng. Trong khi đó, The Nature and Biodiversity Conservation Union (Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên và Đa dạng sinh học) cho biết tiến trình giảm phát thải của ngành công nghiệp tàu du lịch không được thực hiện đủ nhanh. Tương tự, Hiệp hội môi trường quốc tế Friends of the Earth (Những người bạn của Trái đất) đưa ra một nghiên cứu cho thấy, mỗi hành khách trên tàu du lịch tạo ra lượng khí thải nhà kính gấp 8 lần so với một người đi nghỉ trên đất liền.

Marcie Keever, chuyên gia vận chuyển của Friends of the Earth cho biết: “Các hãng du thuyền thích khoe khoang về việc cắt giảm ô nhiễm nhựa và sử dụng ít năng lượng hơn trên tàu. Nhưng họ bỏ qua yếu tố có tác động lớn nhất đến lượng khí thải CO2 - một khối lượng lớn và chất lượng kém của loại nhiên liệu mà họ đang sử dụng”. Thực tế là, một nửa số tàu du lịch hiện tại vẫn sử dụng dầu nhiên liệu nặng HFO - loại dầu có đặc biệt kém về môi trường.

Theo các nhà nghiên cứu tại Oko-Institut, một tổ chức tư vấn và nghiên cứu phi lợi nhuận ở Đức, metanol xanh (green methanol) hiện được coi là nhiên liệu thay thế hứa hẹn nhất. Nora Wissner, một trong những tác giả của nghiên cứu của Oko-Institut, giải thích nếu khí mê-tan được tạo ra bằng cách sử dụng năng lượng tái tạo và carbon dioxide được chiết xuất từ khí quyển, thì nó có thể cung cấp năng lượng cho các tàu du lịch theo cách trung lập với khí hậu. Tuy nhiên, vấn đề chính là metanol xanh hiện không được sản xuất đủ số lượng.

Ngoài ra còn có vấn đề sản xuất tàu. Đóng một con tàu du lịch mất vài năm và tiêu tốn hàng trăm triệu Euro. Theo WSJ, các hãng du thuyền chịu áp lực phải hành động nhanh chóng nhưng phải kỹ lưỡng vì những con tàu đặt đóng hiện tại có thể sẽ hoạt động trong nhiều thập niên.

“Chúng tôi đóng những con tàu có tuổi thọ vận hành đến 40 năm. Vì vậy, chúng tôi buộc phải dự đoán được những xu hướng năng lượng mới có thể được cập nhật trong tương lai”, theo Torstein Hagen, Chủ tịch của hãng du thuyền Viking (Thụy Sĩ), công ty đã đặt đóng các các tàu có thể sử dụng nhiên liệu hydrogen tái tạo. Ông cho biết, các quy định sắp tới sẽ ảnh hưởng đến các loại tàu mà hãng sẽ đặt đóng trong tương lai, cách hãng chuyển đổi sang nhiên liệu thay thế và nỗ lực cải thiện hiệu quả của tàu.

Một số công ty khác lại đang tập trung vào khí hóa lỏng (LNG) và nhiên liệu sinh học thay thế. Chẳng hạn, Công ty du lịch Hurtigruten (Na Uy) đặt mục tiêu vận hành một đội tàu hybrid hoàn toàn, trang bị thêm cho tất cả 16 tàu của mình với sự kết hợp của LNG, pin và khí sinh học. Khi động cơ tạo ra năng lượng dư thừa, nó sẽ được chuyển vào pin. Điều này đảm bảo cho động cơ hoạt động trơn tru và tối ưu mọi lúc, giảm đáng kể mức tiêu thụ nhiên liệu và khí thải...

Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 47-2023 phát hành ngày 20-11-2023. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây: 

https://postenp.phaha.vn/chi-tiet-toa-soan/tap-chi-kinh-te-viet-nam