Trong hơn hai tuần qua, giá cá tra, ba sa loại 1 ở khu vực ĐBSCL luôn đứng ở mức cao trên 15.000 đồng/kg.

Ngày 19/1, giá cá tra, ba sa loại 1 đã đẩy lên 16.000 đồng/kg. Đây là giá cá cao nhất từ trước tới nay trong lịch sử nghề nuôi cá da trơn xuất khẩu ở khu vực ĐBSCL. Theo ngành thuỷ sản địa phương, cầu vượt cung đã đẩy giá cá vượt ngưỡng.

Bà con ngư dân ở tỉnh An Giang cho biết, giá cá tra vào những tháng cuối năm 2005 và đầu năm 2006 không ổn định, nên ngư dân nuôi cá không dám mạnh dạn đầu tư mở rộng ao, hầm và thả nuôi con giống với qui mô lớn.

Ngoài ra, tâm lý sợ cá tra lại giảm giá đã có nhiều hộ chuyển qua nuôi các loại cá tiêu thụ trong thị trường nội địa giá cả ổn định và hiệu quả kinh tế cao hơn, nên sản lượng cá tra nuôi xuất khẩu trong vùng trong thời gian qua có dấu hiệu sụt giảm.

Do nguồn cá nguyên liệu khan hiếm nghiêm trọng, nên đã có nhà máy phải chấp nhận mua cá nhỏ hơn size qui định để “chữa cháy”.

Ông Nguyễn Văn Thạnh, Giám đốc Sở Thuỷ sản tỉnh An Giang cho biết, trong thời điểm này có hai nguyên nhân làm cho giá cá tăng cao.

Một là do nhu cầu của thị trường thế giới cao vào dịp Tết Dương lịch và Noel. Bên cạnh đó do sự hao hụt cao, sản lượng nuôi thấp, nên không đáp ứng đủ nhu cầu chế biến của nhà máy.

Hầu như trở thành qui luật hằng năm vào dịp cuối năm, nhu cầu thị trường thế giới tăng, làm cho thị trường cá nguyên liệu trong nước thường tăng cao nhưng chúng ta chưa đáp ứng kịp.

Năm 2006, sản lượng cá tra nuôi của tỉnh An Giang đạt 145.000 tấn, giảm 25.000 tấn so với năm 2005, trong khi thị trường xuất khẩu rất thuận lợi. Năm 2006, các doanh nghiệp tỉnh An Giang đã chế biến xuất khẩu 94.500 tấn sản phẩm cá tra, ba sa, tăng 72% so với năm 2005.

Hiện nay, trên thị trường sản lượng cá tra tới kỳ thu hoạch không còn nhiều. Trong khi đó, nhu cầu của các nhà máy chế biến vẫn cao, thị trường cá nguyên liệu khan hiếm khiến các nhà máy chế biến của tỉnh cũng như các nhà máy chế biến thuỷ sản khác trong vùng chỉ hoạt động cầm chừng.

Hầu như 12 nhà máy chế biến thuỷ sản trong tỉnh chỉ hoạt động 30 - 40% công suất.

Ông Doãn Tới, Tổng giám đốc Công ty TNHH Nam Việt, cho biết: hiện nay Công ty Nam Việt còn một số hợp đồng ký ở mức giá 14.000 đồng/kg vẫn chưa thoả mãn hết cho đối tác, nay giá cá lên như thế này thì nhà máy đã lỗ.

Trước đây, khi giá cá sụt giảm thì ngư dân kêu, cho rằng nhà máy ép giá, bây giờ giá cá vượt ngưỡng, nhà máy lỗ chẳng biết kêu ai, đành “bấm bụng” mà chịu vì qui luật cung cầu thị trường là vậy.

Theo ông Thạnh, hàng năm cứ từ Noel đến Tết Nguyên đán, giá cá tra luôn tăng cao. Khi qua thời điểm này chắc chắn giá cá sẽ sụt lại, vì thị trường châu Âu và Mỹ qua thời điểm này là vào mùa đông. Họ đã dự trữ đủ lượng thực phẩm cần thiết cho vụ đông, nhu cầu thực phẩm không còn cao và giá cá sẽ giảm.

Về góc độ chuyên ngành, các sở thuỷ sản đã thường xuyên khuyến cáo ngư dân, trong năm có hai thời điểm cá chết và một thời điểm nhu cầu cá trên thị trường cao. Nhưng do ngư dân có thói quen nuôi một năm hai vụ cá, trong đó có một vụ cá bà con thường bị lỗ. Chính vụ lỗ này khiến ngư dân hạn chế thả nuôi.

Vào vụ lời, có một số hộ chưa nuôi thấy lời quá nhảy vào mở rộng diện tích thả nuôi, nên khi nuôi lại trúng ngay vụ lỗ. Tình trạng như thế rất thường xuất hiện.

Mặc dù ngành thuỷ sản đã khuyến cáo ngư dân nên xem xét lại qui trình nuôi, thời vụ nuôi, thời gian nào hút hàng để chọn mùa vụ nuôi hợp lý và né được thời gian cá chết.

Thế nhưng, những khuyến cáo của ngành không được ngư dân quan tâm. Hiện nay giá cá đang lên rất cao, nhiều bà con ồ ạt mở mới diện tích thả nuôi cá rồi vay tiền ngân hàng, thế chấp nhà cửa, đất đai để đầu tư.

Hiện thị trường xuất khẩu phi lê cá tra, ba sa được mở rộng đến 65 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới. Số lượng và kim ngạch xuất khẩu cá tra, ba sa luôn tăng đều trên các thị trường.

Năm 2005, bình quân mỗi tháng cá tra, ba sa xuất khẩu đạt giá trị chưa tới 30 triệu USD, vào năm 2006 đã lên 60 triệu USD. Giá cá tra vượt ngưỡng đã đẩy giá đất ở một số địa phương trong tỉnh An Giang lên gấp 5 - 6 lần so với giá thực tế.

Hiện giá đất ở những vùng nuôi cá tra thương phẩm nhiều như các huyện: Châu Phú, Chợ Mới, Phú Tân... đã lên mạnh. Trước đây, giá đất khoảng 30 triệu/1000 m2, nay đã là 100 triệu/m2, vẫn có nhiều người hỏi mua để đào ao, hầm nuôi cá. Đến khi cá sụt thì muốn bán lại cho nhanh.