Ngày 22/8, Sở Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM (HSX) đã có quyết định thay đổi bước giá và sẽ áp dụng từ 1/9/2016. Giờ đây, với cổ phiếu có thị giá nhỏ hơn 10.000 đồng, bước giá sẽ là 10 đồng. Cổ phiếu có giá từ 10.000 đồng đến 49.950 đồng có bước giá 50 đồng. Cổ phiếu trên 50.000 đồng có bước giá 100 đồng.

Hiện tại, cổ phiếu trên HSX có 3 bước giá: Với cổ phiếu giá dưới 50.000 đồng, bước giá là 100 đồng; từ 50.000 đồng đến dưới 100.000 đồng, bước giá là 500 đồng. Từ 100.000 đồng trở lên, bước giá là 1.000 đồng.

Đối với nhiều nhà đầu tư, bước giá 100 đồng hay 500 đồng, 1.000 đồng có thể không quan trọng, nhưng về mặt chiến lược đầu tư, bước giá càng lớn thì rủi ro càng cao. Rất nhiều trường hợp chỉ cần thay đổi 1 bước giá là tỷ lệ lời/lỗ có thể biến động tới hơn 1%.

Ví dụ, với một cổ phiếu có mức dư bán sẵn có 145.000 đồng và dư mua hiện có 144.000 đồng. Các mức dư mua dư bán này không thể nhỏ hơn được nữa do quy định hiện tại với cổ phiếu loại này là bước giá 1.000 đồng. Nếu nhà đầu tư muốn mua luôn, họ chỉ có thể đặt lệnh mua vào giá 145.000 đồng, hoặc nếu bán luôn, phải bán 144.000 đồng.

Với bước giá được chia nhỏ hơn, khả năng cao hơn sẽ xuất hiện dư bán sẵn có ở 144.100 đồng, tức là người muốn mua có cơ hội mua thấp hơn nhiều so với trước đây.

Về mặt đánh giá rủi ro, mức chênh lệch này là cực kỳ quan trọng. Thậm chí đối với các giao dịch như ngoại hối (Forex), khoảng chênh giá này còn được tính toán chi li để có lợi nhất cho công ty cung cấp dịch vụ.

Lâu nay thị trường chứng khoán Việt Nam không chú ý tới khoảng chênh giữa hai giá nói trên chủ yếu vì tốc độ giao dịch chậm và nắm giữ tối thiểu T+3. Tuy nhiên, khi cho phép giao dịch trong ngày (daytrading), vấn đề bước giá mới trở thành rào cản rất lớn.

Giao dịch trong ngày là hoạt động đầu cơ cực ngắn dựa trên những biến động giá trong thời gian rất ngắn, thậm chí ngắn hơn cả một phiên giao dịch. Mức lợi nhuận của các giao dịch này cực thấp và do đó, nếu phải trả một khoản phí quá lớn vì bước giá quá rộng, sẽ không có nhà đầu cơ nào thực hiện.

Điểm thứ hai là để bù đắp mức lợi nhuận quá nhỏ, cần giao dịch một khối lượng đủ lớn. Nếu bước giá được chia nhỏ thì cơ hội thanh khoản ở giá phù hợp sẽ tăng lên do nhà đầu tư (mua hoặc bán) có nhiều cơ hội để lựa chọn.

Ví dụ cổ phiếu có mức giá 9.000 VND. Theo bước giá cũ, chỉ có 5 mức giá để lựa chọn đặt lệnh theo mỗi chiều do bị giới hạn tối thiểu là 100 đồng. Khi bước giá được chia nhỏ xuống 10 đồng, cơ hội lựa chọn giá tăng lên 10 lần. Đây là yếu tố đặc biệt quan trọng đối với các nhà đầu tư giao dịch thường xuyên, nhà đầu tư giao dịch với khối lượng lớn. 

Việc chia nhỏ bước giá cũng giúp giá chuyển động mượt hơn và ít tạo các khoảng trống (gap). Hiện nay nếu nhà đầu tư sử dụng các phương pháp phân tích đồ thị với các khung thời gian nhỏ, chẳng hạn 10 phút, 15 phút hay 30 phút thì do bước giá quá lớn hiện tại, khoảng trống giá sẽ xuất hiện liên tục.

Đối với các giao dịch trong ngày, việc quan sát các khung thời gian ngắn như vậy là tối quan trọng và giá càng mượt thì càng thuận lợi cho việc phân tích.

Việc HSX thay đổi bước giá là phù hợp với thông lệ quốc tế, nhất là khi đã cho phép các hình thức đầu cơ ngắn hạn như giao dịch trong ngày. Chẳng hạn đơn vị yết giá nhỏ nhất của Thái Lan, Đài Loan khoảng 7 VND, của Singapore là 16 VND, Hàn Quốc là 19 VND.