Kịp thời tháo gỡ những “điểm nghẽn” quy định pháp luật, khơi thông nguồn lực thúc đẩy phát triển
Đỗ Phong
20/06/2025, 16:37
Chính phủ trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật. Việc ban hành Nghị quyết nhằm tạo cơ sở pháp lý để kịp thời xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật trong các lĩnh vực quan trọng, ưu tiên, cấp bách cần xử lý ngay để kịp thời khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế, đưa pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh...
Chiều 20/6 Quốc hội nghe trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.
Chiều ngày 20/6, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.
Theo Bộ trưởng, trong thời gian qua, Đảng ta đã có nhiều chủ trương, định hướng quan trọng trong việc tập trung giải pháp hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật. Đặc biệt, ngày 30/4/2025, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Nghị quyết đặt ra mục tiêu: “Năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật”.
Tại Thông báo số 05-TB/BCĐTW ngày 11/6/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo tập trung rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, nhất là những quy định có mâu thuẫn, chồng chéo, các quy định bất hợp lý, không khả thi, quy định không rõ ràng, tạo ra nhiều cách hiểu khác nhau trong hệ thống pháp luật. Báo cáo Quốc hội xem xét, thông qua Nghị quyết của Quốc hội về xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật vào đợt 2, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.
3 TIÊU CHÍ XÁC ĐỊNH VÀ 5 NGUYÊN TẮC XỬ LÝ KHÓ KHĂN, VƯỚNG MẮC DO QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT
Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, Chính phủ đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, tuy nhiên, chỉ giới hạn trong phạm vi thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Đối với các vướng mắc do quy định của luật, nghị quyết, pháp lệnh vẫn phải trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo quy định nên nhiều trường hợp còn chậm, chưa kịp thời.
“Do vậy, việc xây dựng, trình Quốc hội ban hành Nghị quyết về cơ chế xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật là rất cần thiết để kịp thời tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định của pháp luật kìm hãm, cản trở, gây ách tắc phát triển kinh tế- xã hội”, Bộ trưởng nêu rõ.
Dự thảo Nghị quyết xây dựng trên quan điểm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời chủ trương của Đảng trong việc xử lý những khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật; xây dựng quy trình đặc biệt để xử lý ngay một số vướng mắc, bất cập trong các quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật có tính cấp bách; bảo đảm kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quá trình xử lý các khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh.
Về tiêu chí xác định khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, Bộ trưởng cho biết dự thảo Nghị quyết quy định 3 tiêu chí.
Thứ nhất, quy định mâu thuẫn, chồng chéo trong cùng một văn bản quy phạm pháp luật hoặc giữa các văn bản quy phạm pháp luật.
Thứ hai, quy định của văn bản quy phạm pháp luật không rõ ràng, không hợp lý, không khả thi, gây khó khăn trong áp dụng, thực hiện pháp luật.
Thứ ba, quy định của văn bản quy phạm pháp luật tạo gánh nặng chi phí tuân thủ; hạn chế việc đổi mới, sáng tạo, phát triển mô hình kinh doanh mới, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hội nhập quốc tế.
Về nguyên tắc xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, dự thảo Nghị quyết quy định 5 nguyên tắc khi xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, định hướng cho quá trình sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật để xử lý khó khăn, vướng mắc, bảo đảm chặt chẽ, tránh tùy tiện trong thực thi.
Về phương án xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, dự thảo quy định 2 phương án. Các khó khăn, vướng mắc do quy định của luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải được xử lý theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Để đảm bảo tính linh hoạt, kịp thời tháo gỡ những “điểm nghẽn” trong thời gian luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chưa được sửa đổi, bổ sung, khoản 3 Điều 4 dự thảo Nghị quyết cho phép Chính phủ được ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật để điều chỉnh một số quy định có liên quan tại luật, nghị quyết của Quốc hội do Chính phủ trình, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội tại phiên họp, kỳ họp gần nhất.
Trường hợp đồng thời phải sửa đổi, bổ sung các luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội không do Chính phủ trình thì phải xin ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đối với các khó khăn, vướng mắc do quy định của luật, nghị quyết của Quốc hội không do Chính phủ trình và không thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết để điều chỉnh, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Đối với các khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các khó khăn, vướng mắc do quy định của các văn bản quy phạm pháp luật khác thì cơ quan ban hành văn bản phải sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền.
XÁC ĐỊNH RÕ THỨ TỰ ƯU TIÊN, LỘ TRÌNH, TIẾN ĐỘ, KỊP THỜI THÁO GỠ NGAY NHỮNG “ĐIỂM NGHẼN”
Thẩm tra dự thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng thông tin, ủy ban cơ bản tán thành 3 tiêu chí xác định, 5 nguyên tắc xử lý khó khăn, vướng mắc quy định tại dự thảo Nghị quyết.
Cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu, bổ sung nguyên tắc “Bảo đảm tính hợp hiến, tính thống nhất của hệ thống pháp luật”, vì đây là nguyên tắc có ý nghĩa quan trọng trong việc kiểm soát chất lượng xây dựng, ban hành văn bản, bảo đảm để việc xử lý khó khăn, vướng mắc không làm phát sinh thêm mâu thuẫn, chồng chéo mới hoặc gây xung đột với các quy định khác của pháp luật.
Về phương án xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, Ủy ban tán thành giao Chính phủ ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật để điều chỉnh một số quy định có liên quan tại luật, nghị quyết của Quốc hội do Chính phủ trình nhằm kịp thời tháo gỡ ngay những “điểm nghẽn”, tương tự như cơ chế xử lý đặc thù đã được quy định trong một số luật, nghị quyết của Quốc hội. Tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu bổ sung điều kiện đối với nội dung Hiến pháp quy định phải được điều chỉnh bằng luật thì trước khi Chính phủ ban hành văn bản xử lý cần báo cáo xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng.
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng cơ bản thống nhất với quy định giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết để điều chỉnh một số quy định có liên quan tại luật, nghị quyết của Quốc hội không do Chính phủ trình, vì cơ bản đây là những nội dung liên quan đến trách nhiệm của các cơ quan khác, như Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, các cơ quan của Quốc hội…
Cơ quan thẩm tra cũng cơ bản tán thành với quy định của dự thảo Nghị quyết về quy trình xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật theo hướng có sự phân tách giữa văn bản xử lý do Chính phủ ban hành và văn bản xử lý do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành.
Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị, đối với trường hợp Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành văn bản xử lý khó khăn, vướng mắc thì nghiên cứu quy định cụ thể trong Nghị quyết này quy trình xây dựng, ban hành văn bản theo hướng rút gọn hơn, cả về thời hạn và quy trình các bước để đáp ứng yêu cầu kịp thời, bảo đảm rõ ràng, minh bạch, thuận lợi cho công tác tổ chức thực hiện.
Để bảo đảm triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết, cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về trách nhiệm của Chính phủ, các cơ quan trong phạm vi, nhiệm vụ, quyền hạn của mình chỉ đạo khẩn trương rà soát, xác định nội dung trong các luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chưa phù hợp, gây khó khăn, vướng mắc, nhận diện rõ những vấn đề thực sự là “nút thắt”, “điểm nghẽn” gây kìm hãm, ách tắc, cản trở sự phát triển để lập danh mục các văn bản cần xử lý;
Xây dựng kế hoạch thực hiện, trong đó cần xác định rõ thứ tự ưu tiên, lộ trình, tiến độ cụ thể, phân công trách nhiệm thực hiện để đáp ứng yêu cầu khẩn trương, kịp thời tháo gỡ ngay những “điểm nghẽn” do quy định của pháp luật.
Thủ tướng yêu cầu các bộ, địa phương phải trả lời kiến nghị, phản ánh về văn bản pháp luật trong 15 ngày kể từ khi tiếp nhận
Hoàn thiện pháp luật, tháo gỡ vướng mắc để thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ
Tập trung rà soát, tháo gỡ các ‘điểm nghẽn’ đang cản trở tiến trình phát triển
Thủ đô ngàn năm văn hiến đã khắc sâu trong lịch sử dân tộc như một biểu tượng thiêng liêng của ý chí độc lập, tự do và khát vọng hòa bình, đồng thời là nơi hội tụ tinh hoa văn hóa, trí tuệ, bản lĩnh và khí phách của dân tộc Việt Nam...
Việt Nam và Bhutan: Hợp tác Đối tác Chiến lược Hướng tới Tương Lai bền vững
Mối quan hệ song phương giữa Việt Nam và Bhutan ngày càng được khẳng định qua chuyến thăm của Quốc vương Bhutan Jigme Khesar Namgyel Wangchuck và Hoàng hậu đến Việt Nam..
Bão số 5 Kajiki hướng vào đất liền, các tỉnh Bắc Trung Bộ khẩn trương ứng phó
Chiều 22/8, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia, chủ trì cuộc họp trực tiếp và trực tuyến với các địa phương ven biển từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế để bàn giải pháp ứng phó áp thấp nhiệt đới có thể mạnh lên thành bão số 5 – Kajiki.
Triển lãm Thành tựu đất nước mở cửa cho Nhân dân tham quan từ ngày 28/8
Triển lãm Thành tựu đất nước với chủ đề 80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc, sẽ giới thiệu, trưng bày những thành tựu nổi bật của đất nước trong 80 năm xây dựng và phát triển trên các lĩnh vực. Triển lãm sẽ mở cửa cho Nhân dân vào tham quan từ ngày 28/8 tới đây...
Quốc vương Bhutan và Hoàng hậu kết thúc chuyến thăm tới Việt Nam
Quốc vương Bhutan Jigme Khesar Namgyel Wangchuck bày tỏ vui mừng lần đầu tiên sang thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam, nhấn mạnh Bhutan coi Việt Nam là một trong những đối tác ưu tiên hàng đầu ở khu vực Đông Nam Á, mong muốn tăng cường hợp tác nhiều mặt, chia sẻ kinh nghiệm của Việt Nam...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: