Trước thực tế này, McKinsey & Company đề xuất 4 yếu tố để các doanh nghiệp Việt Nam điều chỉnh mô hình tăng trưởng:

Thứ nhất, thống nhất danh mục hàng hóa và kênh phân phối với nhu cầu cân đối giá cả - chất lượng người tiêu dùng. Điều này đòi hỏi sản phẩm dịch vụ đa dạng hơn, cũng như thử nghiệm các hình thức bán lẻ mới, như cửa hàng giảm giá, và các hoạt động khuyến mại như chương trình khách hàng thân thiết và hoàn tiền.

Thứ hai, định hình các sản phẩm dịch vụ cao cấp đáp ứng phân khúc thu nhập cao (Affluent), ít nhạy cảm về giá, đặc biệt là thế hệ trẻ sẵn sàng vung tiền. Từ đó tạo ra một số ảnh hưởng. Trong các ngành hàng hiện hữu, doanh nghiệp có thể phải tăng tốc đổi mới sáng tạo để mở rộng danh mục sản phẩm và khai thác các nhu cầu tinh tế hơn. Đây cũng cơ hội để nhiều nhãn hàng cao cấp gia nhập thị trường. Các doanh nghiệp có danh mục nhãn hàng đa dạng và đã thiết lập được hoạt động phân phối có thể sẽ cân nhắc đưa thêm nhiều sản phẩm cao cấp hơn vào Việt Nam.

Thứ ba, mở rộng phân phối về phía các tỉnh thành nhỏ. Hướng đi này có thể đòi hỏi các công ty phải mở rộng phân phối hàng hóa và các mô hình tiếp cận thị trường, đồng thời khai thác một mạng lưới bán lẻ tuy đang trong quá trình hợp nhất nhưng vẫn còn phân tán. Đối với các nhà sản xuất hàng tiêu dùng nhanh (FMCG), điều này đồng nghĩa với việc tiếp tục thúc đẩy phân phối qua thương mại truyền thống song song với tăng cường đàm phán các điều khoản có lợi với các chuỗi bán lẻ toàn quốc đang mở rộng.

Và thứ tư, việc tạo ra ý nghĩa cho sản phẩm tiêu dùng cũng rất cần thiết. Người tiêu dùng ngày càng tìm kiếm các sản phẩm lành mạnh hơn và có ý nghĩa hơn, ví dụ như thực phẩm, đồ uống và thực phẩm bổ sung có thành phần hữu cơ. Mua sắm các nhãn hàng địa phương hoặc được coi là thương hiệu địa phương cũng có thể đáp ứng mong muốn này của người tiêu dùng, và các doanh nghiệp mạnh trong nước dường như chiếm thị phần đáng kể. Do đó, phát triển những loại sản phẩm này có thể giúp đẩy mạnh tăng trưởng.

NĂNG LỰC THIẾT YẾU ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP HÀNG TIÊU DÙNG

Cũng theo tư vấn của McKinsey & Company, doanh nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng cần chú trọng đến những yếu tố mới như:

Bản địa hóa sản phẩm quốc tế một cách sáng tạo. Các thương hiệu trong nước hoặc các thương hiệu được coi là trong nước có kết quả kinh doanh tốt hơn, vì người tiêu dùng Việt Nam có xu hướng cảm thấy tự hào về hàng Việt. Doanh nghiệp có thể nắm bắt cơ hội này, bao gồm các tiểu phân khúc khách hàng và ngân sách cụ thể, bằng cách bản địa hóa những xu thế đổi mới sáng tạo trên thế giới, đồng thời ưu tiên các SKU (Đơn vị lưu kho) nổi bật trong thương mại truyền thống, luân chuyển một cách chiến lược trong không gian trưng bày hạn chế.

Làm chủ việc tăng trưởng doanh thu. Chìa khóa là phải tối ưu hóa theo cả hai hướng - giá cả phù hợp với túi tiền và “cao cấp hóa”, vì 80% tăng trưởng doanh thu là nhờ vào tầng lớp tiêu dùng có khả năng chi tiêu tùy ý nhiều hơn. Như vậy, các doanh nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng sẽ phải phát triển các năng lực phân tích, như tự động hóa một số quyết định về giá và khuyến mại dựa trên dữ liệu thị trường thực tế, sau đó tùy chỉnh danh mục sản phẩm theo một loại hình cửa hàng hoặc khu vực để tối đa hóa lợi nhuận trên đầu tư khuyến mại.

Doanh nghiệp nên tiết kiệm để cân nhắc đầu tư vào một lĩnh vực chi tiêu. Khả năng cạnh tranh trong bối cảnh lạm phát, đôi khi bằng cách giảm tỷ suất lợi nhuận để giữ chân những người tiêu dùng có ý thức về giá trị, đã trở nên quan trọng hơn bao giờ hết và đòi hỏi sự kiên trì bền bỉ. Để đạt được điều đó, các doanh nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng cần thúc đẩy các chương trình tiết kiệm toàn diện, gồm nhiều biện pháp thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau của tổ chức, từ chuỗi cung ứng đến nhân sự, marketing, và chi phí khuyến mại.

Thông thường sẽ cần có kỹ năng mới để thực hiện thành công những chương trình này, mà không ảnh hưởng đến sứ mệnh cốt lõi của doanh nghiệp, đồng thời kiểm soát việc chuyển giá trị cho các khoản đầu tư phù hợp.

Theo xu thế mới, cần điều chỉnh mô hình hoạt động. Cân bằng hợp lý giữa tự chủ (theo khu vực hoặc ngành hàng) và kỷ luật nhằm bảo đảm sự nhạy bén và linh hoạt sẽ giúp các tổ chức thương mại tạo ra sản phẩm đột phá và phân bổ nguồn lực hiệu quả. Đối với các doanh nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, điều này thường dẫn đến việc định hình lại và đổi mới các vai trò trong hoạt động thương mại: một mặt là hỗ trợ hơn nữa về kỹ thuật số và phân tích - như bán tự động hóa việc xác định cung đường và kịch bản bán hàng trong cửa hàng - và mặt khác là đảm bảo đội ngũ làm việc tại các khu vực hoặc trên các kênh có quyền tự chủ cần thiết trở nên linh hoạt và nhanh gọn hơn.

Và một vấn đề thiết yếu nữa là vận dụng mô hình kinh doanh mới để đẩy mạnh tăng trưởng. Cải tiến mô hình kinh doanh có thể tạo ra thêm giá trị khi người tiêu dùng trưởng thành hơn và đòi hỏi cao hơn, cũng như kết nối tốt hơn. Ví dụ, các doanh nghiệp bán lẻ có thể đầu tư phát triển năng lực mạng lưới truyền thông - bán lẻ nhằm tạo doanh thu hiệu quả hơn từ dữ liệu, hoặc đầu tư phát triển các hệ sinh thái số để phục vụ người tiêu dùng chu đáo hơn với trải nghiệm tích hợp hiệu quả hơn.