Năm 1990, GDP bình quân đầu người của Việt Nam chỉ ở mức 122 USD – bằng 1/13 so với Thái Lan, 1/7 so với Philippines và 1/6 so với Indonesia. Tuy nhiên, nhờ chính sách mở cửa kinh tế và dòng vốn đầu tư nước ngoài đổ vào trong những thập kỷ tiếp theo, GDP bình quân đầu người của Việt Nam đã tăng vọt, vượt mốc 2.000 USD vào năm 2012 và đạt hơn 3.000 USD vào năm 2018. Tính đến năm 2024, GDP bình quân đầu người củaViệt Nam đã vượt Philippines và tiến gần đến mức GDP bình quân đầu người của Indonesia.

Bất động sản có thể được xem là “mặt hàng xa xỉ” được người Việt săn đón nhất. Trong vài năm qua, ngành này có phần chậm lại do những khó khăn của các doanh nghiệp bất động sản cùng với chiến dịch chống tham nhũng trên toàn quốc. Tuy nhiên, giá nhà vẫn tiếp tục tăng và nhu cầu mua bán vẫn duy trì ở mức cao. Tập đoàn Vinhomes cho biết lũy kế 6 tháng đầu năm 2024, tổng doanh số bán hàng của Vinhomes đạt khoảng 51,7 nghìn tỷ đồng (tương đương 2 tỷ USD), tăng 27,3% so với cùng kỳ năm trước.

Những mặt hàng từng được xem là xa xỉ tại Việt Nam cách đây vài năm, như ô tô, nhà, điện thoại thông minh cao cấp hay mỹ phẩm hạng sang, nay đang dần trở thành sản phẩm phổ biến. Sự kết hợp giữa thu nhập tăng nhanh và các yếu tố văn hóa đã giúp sức mua của tầng lớp trung lưu cao tại Việt Nam tiệm cận với các quốc gia láng giềng mà trước đây từng bỏ xa.

Sở hữu ô tô cũng là một yếu tố quan trọng phản ánh sức mạnh của người tiêu dùng Việt. Theo số liệu từ Bộ Công Thương, tính đến cuối năm ngoái, 1.000 người dân thì có đến 63 chiếc ô tô – gấp ba lần so với 13 năm trước. Con số này vẫn thấp hơn Indonesia, nhưng theo Tổ chức Các nhà sản xuất ô tô quốc tế (OICA), tốc độ tăng trưởng hàng năm của thị trường ô tô Việt Nam giai đoạn 2015-2020 đạt 17% – nhanh nhất thế giới.

Trong quý 3/2024, Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) ghi nhận doanh số bán xe ô tô đạt 90.701 chiếc, tăng 25% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu tốc độ tăng trưởng cao nhất khu vực. Truyền thông Việt Nam đưa tin, Chính phủ kỳ vọng doanh số ô tô hằng năm sẽ đạt 1 triệu xe vào năm 2030.

Bên cạnh căn hộ và ô tô, doanh số điện thoại thông minh cũng đang bùng nổ. Theo dữ liệu từ Statista, số lượng smartphone đăng ký tại Việt Nam hiện ước tính đạt 85,73 triệu chiếc, tăng 6,9% so với năm trước, gấp đôi so với năm 2020 và cao gấp 23 lần so với năm 2014.

Bên cạnh sự bùng nổ của nền kinh tế và dòng vốn đầu tư, nhiều yếu tố khác cũng góp phần lý giải tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ trong việc sở hữu những sản phẩm từng được coi là xa xỉ tại Việt Nam.

Một trong những yếu tố văn hóa quan trọng là tỷ lệ gia đình có thu nhập kép cao. Theo ước tính của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), năm 2023, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động của nam giới tại Việt Nam đạt 77,8%, trong khi con số này ở nữ giới là 68,5%. Cả hai mức này đều cao hơn so với mức trung bình của khu vực Đông Á – Thái Bình Dương, lần lượt là 73,6% và 58,6%.

Ngoài ra, tỷ lệ sinh giảm, đặc biệt từ những năm 1990, cũng trở thành một động lực thúc đẩy chi tiêu nhiều hơn cho các mặt hàng xa xỉ khi nền kinh tế phát triển. Tỷ lệ sinh của Việt Nam đã giảm từ mức 3,6 con/phụ nữ năm 1990 xuống còn 1,9 con/phụ nữ vào năm 2022, thấp thứ tư trong số các nền kinh tế lớn của ASEAN, chỉ cao hơn Singapore (1,0), Thái Lan (1,3) và Malaysia (1,8).

Sự ổn định về chính trị, chi phí lao động tương đối rẻ và giá đất thấp đã giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài trong hơn một thập kỷ qua. Vị trí địa lý thuận lợi, cùng với hệ thống cảng nước sâu ở cả miền Bắc và miền Nam, cũng như khả năng kết nối thuận lợi với các quốc gia khác trong khu vực bán đảo Đông Dương, mang lại cho Việt Nam những lợi thế chiến lược đáng kể. Bên cạnh đó, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung cũng góp phần giúp Việt Nam định vị mình như một điểm đến đầu tư thay thế an toàn.

Các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn đến từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore và Mỹ hiện không chỉ tập trung xây dựng các cơ sở sản xuất, mà còn nhận ra rằng Việt Nam là một thị trường tiêu dùng đầy tiềm năng. Đáng chú ý, các công ty Nhật Bản đang đẩy mạnh đầu tư nhắm đến tầng lớp trung lưu cao tại Việt Nam.

Tập đoàn bán lẻ Takashimaya có kế hoạch xây dựng một tổ hợp thương mại và văn phòng tại Hà Nội vào năm 2027, sau thành công của trung tâm thương mại khai trương tại TP.HCM từ năm 2016. Trong khi đó, các nhà sản xuất mỹ phẩm như Shiseido và Daiichi Sankyo Healthcare cũng đang tích cực khai thác thị trường Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc – thị trường trọng điểm trước đây của họ – đang chững lại.

Nhìn chung, nhiều người tin rằng làn sóng tăng trưởng này sẽ còn tiếp diễn, nhất là khi “tư duy tiêu dùng kiểu phương Tây về một cuộc sống trọn vẹn” ngày càng phổ biến và lan rộng tại Việt Nam. Tờ Nikkei Asia nhận định, chưa bao giờ người Việt có nhiều tiền như hiện tại, cũng chưa bao giờ họ có nhiều cơ hội để chi tiêu và thể hiện sự giàu có đến vậy.