11:43 25/11/2007

OTC “vào khuôn khổ”: Được nhiều hơn mất

Minh Đức

Nhà đầu tư sẽ được nhiều hơn là mất khi thị trường tự do (OTC) được đưa vào quản lý và tổ chức giao dịch

Có tổ chức giao dịch, nhà đầu tư chủ động hơn trong mua - bán.
Có tổ chức giao dịch, nhà đầu tư chủ động hơn trong mua - bán.
Nhà đầu tư sẽ được nhiều hơn là mất khi thị trường tự do (OTC) được đưa vào quản lý và tổ chức giao dịch.

Với những gì mà Trung tâm Lưu ký Chứng khoán và Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HASTC) đang chuẩn bị, nhiều khả năng phương án tổ chức và quản lý giao dịch chứng khoán của công ty đại chúng chưa niêm yết sẽ bắt đầu được triển khai vào đầu năm 2008.

Điều mà nhà đầu tư quan tâm là họ được lợi hoặc gặp những hạn chế gì khi theo “khuôn khổ” này?

Trước hết, với sự kiện nổi bật vừa qua, Quốc hội thông qua Luật thuế thu nhập cá nhân, trong đó mức thuế đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán được xác định là 20%, nhà đầu tư sẽ lo ngại.

Đó là khi thị trường OTC được quản lý, các giao dịch và lợi nhuận của nhà đầu tư bị kiểm soát thay vì “thả nổi” và khó xác định như hiện nay. Đây là lo ngại lớn nhất, họ bị “mất” một phần lợi nhuận để đóng thuế.

Thứ hai, thị trường OTC từ trước đến nay có một môi trường linh hoạt cao, tạo thuận lợi cho nhà đầu tư. Họ có thể giao dịch tại bất cứ đâu, theo giá nào, thời điểm nào; thậm chí họ có thể thanh toán bằng tiền mặt, bằng ngoại tệ và cả vàng hay đổi đất… theo thỏa thuận.

Khi đi vào quản lý, giao dịch đó được xác định từ 10 – 12 giờ và từ 13 – 15 giờ các ngày làm việc, nhà đầu tư phải mở tài khoản tại các công ty chứng khoán và tuân thủ biên độ +/-20% theo giá tham chiếu…

Nhưng đổi lại, việc đưa thị trường OTC vào quản lý như Phương án mà Bộ Tài chính phê duyệt ngày 8/11 vừa qua lại mang lại nhưng thuận lợi lớn.

Đó là sự hạn chế tính rủi ro vốn rất cao trong các giao dịch trên thị trường OTC hiện nay. Tính pháp lý trong các hợp đồng chuyển nhượng sẽ được xác minh, chứng khoán giả mạo sẽ được loại trừ và rủi ro trong thanh toán cũng được hạn chế.

Đặc biệt, điểm mà nhiều nhà đầu tư mong chờ nhất là tính thanh khoản của chứng khoán chưa niêm yết. Thị trường đã từng chứng minh sự “sa lầy” của nhiều nhà đầu tư trên thị trường OTC trong bối cảnh sụt giảm. Khi phương án trên được triển khai, các bên tham gia tổ chức hy vọng rằng tính thanh khoản sẽ được cải thiện.

Theo câu chuyện của một lãnh đạo sàn Hà Nội khi tham gia chuẩn bị triển khai phương án, ông nhận được khá nhiều câu hỏi từ nhà đầu tư về thời điểm chính thức, bởi họ đang giữ hàng mà chưa thể bán ra vì tính thanh khoản kém; họ mong khi được tổ chức, việc tìm kiếm các nhu cầu mua sẽ thuận lợi hơn.

Ngoài ra, khi đi vào giao dịch có tổ chức và quản lý, bản thân doanh nghiệp tham gia sẽ có thêm điều kiện, yêu cầu nâng cao năng lực quản trị; nhà đầu tư sẽ có thêm tính minh bạch và kịp thời trong thông tin. Trước mắt, việc thông tin sẽ theo “cơ chế” khuyến khích.

Cân nhắc lại, có thể thấy lợi ích mà việc tổ chức và quản lý giao dịch chứng khoán chưa niêm yết mang lại nhiều hơn những gì mà nhà đầu tư có thể “mất” đi. Nhưng hiện vẫn còn nhiều việc phải làm và có thể phải chờ.

Việc chuẩn bị cơ bản đang được các đầu mối chuẩn bị đúng tiến độ. HASTC cũng đang xây dựng một hệ thống giao dịch riêng, máy chủ, phần mềm, cơ sở dữ liệu riêng và thiết lập trang thông tin giao dịch trực tuyến cho kế hoạch này. Hiện có khoảng 40 công ty chứng khoán đã sẵn sàng để có thể kết nối.

Nhưng một khó khăn đáng chú ý là hiện phương án tính giá tham chiếu cho các chứng khoán tham gia đăng ký giao dịch vẫn chưa được xác định. Giá tham chiếu sẽ do HASTC tính toán, theo phương thức bình quân gia quyền. Nhưng ở đây gặp khó khăn trong xác định thời gian giao dịch và cần có sự phân loại cụ thể theo tính linh hoạt của từng chứng khoán.

Về lâu dài, một số ý tưởng đề cập đến việc xây dựng cho thị trường này một chỉ số (index), với vai trò là một thước đo, đánh giá thị trường và để hỗ trợ nhà đầu tư nắm bắt xu hướng.

Về ý tưởng này, khó khăn là tính linh hoạt của các chứng khoán khác nhau. Mặt khác, các giao dịch chủ yếu là thỏa thuận nên khó đưa ra một chỉ số như thị trường niêm yết (chỉ số của thị trường niêm yết bỏ qua giao dịch thỏa thuận). Nhưng nếu thị trường cần, có thể HASTC sẽ nghiên cứu xây dựng một chỉ số để phản ánh chính xác nhất diễn biến của thị trường.