Quốc hội thông qua Luật Báo chí (sửa đổi) với nhiều điểm mới

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh đã trình bày báo cáo tóm tắt tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi).

Theo Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh, so với luật hiện hành, dự thảo luật có những điểm mới cơ bản. Theo đó, dự thảo xác định rõ các loại hình báo chí trong bối cảnh mới; bổ sung các chính sách phát triển báo chí và bảo đảm nguồn lực thực hiện, từ cơ chế tài chính đến đầu tư hạ tầng và ưu đãi thuế theo hướng khả thi hơn;

Làm rõ điều kiện hoạt động báo chí, cơ chế cấp phép và tổ chức bộ máy; xác định cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, văn phòng đại diện, phóng viên thường trú;

Quy định cụ thể về thẻ nhà báo, trách nhiệm pháp lý đối với nội dung thông tin; quyền yêu cầu cải chính, gỡ bỏ thông tin vi phạm trên các nền tảng;

Hoàn thiện quy định về quản lý hoạt động báo chí trên không gian mạng và ứng dụng công nghệ mới, bao gồm việc điều chỉnh hành vi ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI).

Đặc biệt, về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện (Điều 15), Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉnh lý cụm từ “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” thành “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” để bảo đảm tính chính xác và phù hợp với phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật.

Về kinh tế báo chí, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí tại Điều 9, Điều 20, Điều 23 dự thảo Luật.

Có ý kiến một số đại biểu Quốc hội đề nghị bổ sung giải thích các khái niệm mới như “tổ hợp báo chí”, “báo chí đa nền tảng”, “sản phẩm báo chí AI”, “báo chí trên không gian mạng”.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết qua rà soát, khoản 7 Điều 2 dự thảo Luật quy định “xuất bản báo chí trên không gian mạng” là việc đăng, phát thông tin lên kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng hoặc đăng, phát thông tin trên nền tảng số báo chí quốc gia.

Khoản 13 Điều 2 quy định “kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng là kênh thông tin do cơ quan báo chí thiết lập trên một mạng xã hội để cung cấp, truyền đưa, thu thập, trao đổi, chia sẻ thông tin, kết nối cộng đồng người sử dụng mạng xã hội, có dấu hiệu nhận biết thống nhất khi thiết lập trên các mạng xã hội khác nhau”.

Khoản 14 nêu rõ "nền tảng số báo chí quốc gia" là một hệ thống công nghệ thông tin được thiết kế để hỗ trợ và quản lý các hoạt động báo chí, bao gồm cả việc xuất bản, phân phối và quản lý nội dung báo chí.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đối với “báo chí đa nền tảng” bản chất là nội dung thông tin báo chí thuộc các loại hình (báo chí in, báo chí điện tử, phát thanh, truyền hình), được xuất bản trên các nền tảng khác nhau. 

Còn “sản phẩm báo chí AI” được hiểu là sản phẩm báo chí được cơ quan báo chí, tác giả tác phẩm báo chí sử dụng trí tuệ nhân tạo để hỗ trợ trong hoạt động báo chí. Vì vậy, Luật quy định cơ quan báo chí có trách nhiệm tuân thủ quy định về sở hữu trí tuệ, trí tuệ nhân tạo và đạo đức nghề nghiệp.

Về vấn đề các nền tảng xuyên biên giới phải trả phí bản quyền và chia sẻ doanh thu với cơ quan báo chí Việt Nam,… dự thảo Luật đã bổ sung khoản 2 Điều 39 quy định “cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm báo chí phải thỏa thuận với cơ quan báo chí theo quy định pháp luật về sở hữu trí tuệ”.