Thứ Bảy, 16/08/2025
Nguyễn Huy Lương (*)
05/04/2023, 15:47
Đại hội Đảng lần thứ XIII đã đề ra mục tiêu: đến năm 2045, trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Sau một năm thực hiện, Việt Nam đã tăng 1,47 điểm so với năm đề ra mục tiêu (2020) với 63,25/100 điểm; trong đó có 7/10 tiêu chí thành phần đạt trên 50% ngưỡng nước phát triển, thu nhập cao...
Tháng 1/2021, Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2045 nước ta trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Vậy tại năm gốc (2020) nước ta đã đạt được kết quả như thế nào so với mục tiêu? Và sau một năm (đến hết năm 2021) kết quả thực hiện mục tiêu đó như thế nào? Bài viết này sẽ trả lời hai câu hỏi đó trên cơ sở áp dụng Phương pháp biên soạn chỉ số đánh giá trình độ phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam (Đề tài Khoa học và Công nghệ cấp bộ, mã số 2.1.6-B20-21) của Tổng cục Thống kê.
Chỉ số phát triển kinh tế - xã hội (Sociol Economic Development Index - SEDI) là một chỉ số tổng hợp được tính toán trên cơ sở kết quả thực hiện các chỉ tiêu thành phần. SEDI được sử dụng để đánh giá, so sánh, xếp hạng trình độ phát triển kinh tế - xã hội giữa các địa phương, các vùng trong một nền kinh tế, hoặc giữa các nền kinh tế với nhau. Trên thế giới đã có một số nước và tổ chức quốc tế nghiên cứu xây dựng, biên soạn, công bố SEDI, như: Thổ Nhĩ Kỳ, Ngân hàng Trung ương châu Âu,...
Ở Việt Nam, Tổng cục Thống kê đã hoàn thành nghiên cứu, công bố phương pháp biên soạn chỉ số đánh giá trình độ phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam (ký hiệu là Sn) để đánh giá trình độ phát triển kinh tế - xã hội cho phạm vi toàn quốc, từng vùng và từng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây viết chung là tỉnh) ở nước ta đến một năm nhất định (n). Theo đó, toàn quốc, vùng, tỉnh sẽ trở thành nước, vùng, tỉnh phát triển, thu nhập cao khi đạt các tiêu chí thành phần sau:
- Về kinh tế gồm 4 tiêu chí: (1) thu nhập bình quân đầu người (tương ứng ngưỡng nước phát triển, thu nhập cao do Ngân hàng Thế giới (WB) công bố hàng năm); (2) tỷ lệ đô thị hóa đạt 80%; (3) tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới đạt 100%; (4) tỷ lệ lao động đang làm việc trong các ngành phi nông lâm thủy sản (LĐPNN) đạt 90%.
- Về xã hội gồm 4 tiêu chí: (5) tỷ lệ lao động đang làm việc đã qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ từ sơ cấp trở lên (LĐQĐT) đạt 50%; (6) tuổi thọ trung bình của dân số tính từ lúc sinh đạt 80 năm; (7) tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều dưới 2,5%; (8) hệ số bất bình đẳng trong phân phối thu nhập đạt 0,3.
- Về môi trường gồm 2 tiêu chí: (9) tỷ lệ diện tích rừng hiện có so với tổng diện tích đất lâm nghiệp (TLRHC) đạt 100%; (10) tỷ lệ hộ dân cư được sử dụng nước sinh hoạt sạch và hợp vệ sinh (HVS) đạt 100%.
Quy trình biên soạn Sn gồm các bước chính: (1) thu thập thông tin, tính toán kết quả đạt được của từng tiêu chí thành phần đến năm cần đánh giá (n) phạm vi toàn quốc, vùng, tỉnh; (2) tính trọng số tương ứng kết quả đạt được của từng tiêu chí thành phần; xác định mức chuẩn thu nhập bình quân đầu người tương ứng với ngưỡng nước thu nhập cao do WB công bố áp dụng cho năm nghiên cứu; (3) tổng hợp, xác định chỉ số phát triển chung và các chỉ số thành phần theo thang điểm 100; (4) xếp hạng các tỉnh, hoặc xếp hạng các vùng (trường hợp áp dụng đánh giá trình độ phát triển của các vùng, các tỉnh).
Số liệu tổng hợp trình độ phát triển của cả nước đến năm 2020 và năm 2021 cho thấy điểm số của nhiều chỉ số còn thấp, cách xa so với chuẩn của các nước phát triển, thu nhập cao (bảng 1 và bảng 2).
Từ kết quả đạt được tại bảng 1 và bảng 2 trên đây, áp dụng phương pháp biên soạn chỉ số đánh giá trình độ phát triển kinh tế - xã hội của Tổng cục Thống kê thu được các chỉ số thành phần và chỉ số phát triển chung của cả nước đến năm 2020 và đến năm 2021 (bảng 3).
Từ kết quả đạt được tại Bảng 1 và Bảng 2 trên đây, áp dụng phương pháp biên soạn chỉ số đánh giá trình độ phát triển kinh tế - xã hội của Tổng cục Thống kê thu được các chỉ số thành phần và chỉ số phát triển chung của cả nước đến năm 2020 và đến năm 2021 (bảng 3).
Bảng 3 cho thấy đến năm 2020 (năm trước năm tiến hành Đại hội lần thứ XIII của Đảng), nước ta đạt 61,78/100 điểm so với ngưỡng của nước phát triển, thu nhập cao; đến năm 2021 (sau một năm tiến hành Đại hội lần thứ XIII của Đảng), nước ta đạt 63,25/100 điểm, tăng 1,47 điểm, trong đó có 7/10 tiêu chí thành phần đạt trên 50% ngưỡng nước phát triển, thu nhập cao, còn 3/10 tiêu chí thành phần đạt dưới 50% ngưỡng nước phát triển, thu nhập cao (thu nhập bình quân đầu người mới chỉ đạt 27,52%, tỷ lệ đô thị hóa mới chỉ đạt 46,03% và tỷ lệ lao động đã qua đào tạo mới chỉ đạt 48,2%).
Như vậy để trở thành nước phát triển, thu nhập cao, trong những năm tới nước ta cần ưu tiên tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đầu tư nguồn lực nhằm tạo nhiều việc làm để nâng cao thu nhập bình quân đầu người, đẩy mạnh tốc độ đô thị hóa và nâng cao tỷ lệ lao động đang làm việc đã qua đào tạo.
______________________
(*) Nguyên Cục trưởng Cục Thống kê, Chủ tịch Hội Thống kê tỉnh Phú Thọ
Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 14-2023 phát hành ngày 03-04-2023. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:
https://postenp.phaha.vn/chi-tiet-toa-soan/tap-chi-kinh-te-viet-nam
Trong khi tiếp cận vốn và đất đai vẫn còn là rào cản lớn với các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thì cơ chế thử nghiệm đột phá (sandbox) dù rất được kỳ vọng vẫn đang chờ được khai mở…
Các hãng hàng không, cảng hàng không và đơn vị điều hành bay đồng loạt triển khai kế hoạch tăng chuyến, bổ sung nhân lực, kiểm soát an toàn và giá vé, nhằm bảo đảm phục vụ hành khách thuận lợi, an toàn trong kỳ nghỉ Lễ Quốc khánh…
Bộ Xây dựng vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về phương án đầu tư mở rộng các đoạn tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông theo hình thức đối tác công – tư (PPP)…
Lễ kỷ niệm 79 năm Ngày Độc lập Pakistan tại Hà Nội không chỉ là dịp tái khẳng định tình hữu nghị truyền thống, mà còn mở ra định hướng hợp tác sâu rộng, đặc biệt trong thương mại, đầu tư và thị trường Halal – lĩnh vực đầy tiềm năng mà hai bên cùng có thế mạnh..
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán), có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu). Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính:
![[Interactive]: Toàn cảnh kinh tế Việt Nam tháng 7/2025](https://media.vneconomy.vn/302x182/images/upload/2025/08/0675413e3e-4a53-4c15-ae1f-e8883264607e.png)
