SCIC và mục tiêu trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp
Ngân Hà
03/11/2022, 09:21
Qua nhiều năm thực hiện thành công công tác tiếp nhận, quản trị và thoái vốn tại gần 1.100 doanh nghiệp, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) đang từng bước chuyển mình để trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp của Chính phủ trong việc phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt của “sếu đầu đàn” của nền kinh tế.
Lợi nhuận của Tổng công ty thủy sản Việt Nam (Seaprodex) tăng đột biến trong năm 2021.
Hơn 4 năm kể từ khi chuyển giao về SCIC, ông Mai Xuân Phong, Tổng Giám đốc Tổng công ty thủy sản Việt Nam (Seaprodex) vẫn nhớ như in về cuộc họp Đại hội đồng cổ đông bất thường đầu tiên vào tháng 10/2018 sau khi được chuyển giao SCIC.
“Sau cuộc họp bất thường với việc bầu ba thành viên Hội đồng quản trị gồm một cán bộ SCIC, một Phó Tổng giám đốc biệt phái làm việc chuyên trách và một thành viên Ban kiểm soát, Hội đồng quản trị và Ban điều hành đã quyết liệt kiện toàn bộ máy tổ chức hoạt động, sắp xếp, tuyển dụng, bổ nhiệm lãnh đạo, chuyên viên tại các phòng, ban tham mưu và các chi nhánh của Seaprodex theo định hướng tinh gọn, hiệu quả, gắn bó, thân thiện và đoàn kết. Nhờ đó, Seaprodex đã đạt được những kết quả đáng khích lệ khi chỉ tiêu lợi nhuận từ lúc chuyển giao đến nay đều có sự tăng trưởng hàng năm, đặc biệt là việc đạt được lợi nhuận đột biến trong năm 2021 vừa qua”, ông Phong chia sẻ.
TÁI CẤU TRÚC MẠNH MẼ DOANH NGHIỆP NHẬN CHUYỂN GIAO
Những câu chuyện về sự hồi sinh, chuyển mình hay tăng trưởng đột phá của các doanh nghiệp trong tổng số 1.079 doanh nghiệp mà SCIC đã tiếp nhận quyền đại diện sở hữu vốn nhà nước trong 17 năm qua không phải là hiếm.
Sự thành công của Tổng công ty Sông Đà ngày hôm nay, theo ông Hồ Văn Dũng, Chủ tịch Hội đồng quản trị, cũng là một trường hợp như vậy.
Ông Dũng kể sau khi nhận bàn giao vốn, SCIC đã kịp thời rà soát tình hình hoạt động, nhận diện các vấn đề tồn tại trong hoạt động của Sông Đà để từ đó định hướng, chỉ đạo các mặt hoạt động chính của Sông Đà.
Cụ thể, SCIC đã thuê tư vấn độc lập để rà soát tình hình tài chính và hoạt động sản xuất kinh doanh của Sông Đà làm cơ sở báo cáo cấp thẩm quyền; rà soát kế hoạch dòng tiền của Công ty mẹ Sông Đà làm cơ sở xây dựng các kịch bản về tài chính, dòng tiền hàng năm; cùng Sông Đà làm việc với các tổ chức tín dụng cho phép cơ cấu các khoản nợ đến hạn; báo cáo Bộ Xây dựng và Tổng công ty xi măng Việt Nam hỗ trợ Công ty CP xi măng Hạ Long trả khoản vay vốn lưu động cho Sông Đà; hỗ trợ Sông Đà báo cáo Bộ Tài chính cho phép tái cấu trúc các khoản đầu tư trong khi Sông Đà hoàn thành quyết toán vốn lần 2.
“Đặc biệt, SCIC đã chỉ đạo Người đại diện vốn tại Sông Đà phối hợp với Hội đồng quản trị và Ban điều hành hoàn thành hồ sơ quyết toán, bàn giao vốn nhà nước sang công ty cổ phần trình Bộ Xây dựng. Đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh trong toàn Tổ hợp Sông Đà, trong đó tập trung tiếp thị đấu thầu xây lắp là lĩnh vực hoạt động chính của Công ty mẹ và các đơn vị thành viên”, ông Dũng nói.
Không chỉ là Seaprodex hay Sông Đà, mà theo đánh giá của nhiều chuyên gia, trên thực tế, SCIC rất chủ động trong việc xây dựng và thực hiện phương án cơ cấu doanh nghiệp, nghiên cứu, tham gia quyết định các phương án kinh doanh hiệu quả tạo giá trị gia tăng cho vốn nhà nước; tập trung xử lý tồn tại của các doanh nghiệp quản lý...
Ông Nguyễn Chí Thành, Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty quản lý vốn Nhà nước (SCIC)
"Triển khai chủ trương của Đảng, Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng Đề án: “Phát triển doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn, đặc biệt là tập đoàn kinh tế nhà nước đa sở hữu nhằm phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt cho doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác”. Trong dự thảo Đề án này, SCIC đã được lựa chọn với định hướng chuyển đổi hoạt động theo mô hình Quỹ đầu tư Chính phủ là một trong tám tập đoàn kinh tế, tổng công ty quy mô lớn có vai trò dẫn dắt.
SCIC với vai trò là nhà đầu tư của Chính phủ, có thể huy động và đầu tư bổ sung nguồn lực tài chính nhằm củng cố, phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa quy mô lớn và tham gia đầu tư các dự án quy mô lớn, các dự án trọng điểm quốc gia”.
Ông Nguyễn Chí Thành, Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty quản lý vốn Nhà nước (SCIC)
"Triển khai chủ trương của Đảng, Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng Đề án: “Phát triển doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn, đặc biệt là tập đoàn kinh tế nhà nước đa sở hữu nhằm phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt cho doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác”. Trong dự thảo Đề án này, SCIC đã được lựa chọn với định hướng chuyển đổi hoạt động theo mô hình Quỹ đầu tư Chính phủ là một trong tám tập đoàn kinh tế, tổng công ty quy mô lớn có vai trò dẫn dắt.
SCIC với vai trò là nhà đầu tư của Chính phủ, có thể huy động và đầu tư bổ sung nguồn lực tài chính nhằm củng cố, phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa quy mô lớn và tham gia đầu tư các dự án quy mô lớn, các dự án trọng điểm quốc gia”.
Kết quả là, đa số các doanh nghiệp do SCIC tiếp nhận bàn giao có kết quả sản xuất kinh doanh tốt. Tổng nguồn thu cổ tức cho Nhà nước giai đoạn 2017 - 2021 của các doanh nghiệp trong danh mục quản lý của SCIC đạt 31.801 tỷ đồng.
Đặc biệt, một số doanh nghiệp trong danh mục đầu tư của SCIC đạt chỉ số ROE vượt trội trong năm 2021: CTCP Traphaco (26,1%), CTCP FPT (29,6%), CTCP viễn thông FPT (38,1%), CTCP sữa Việt Nam (36,0%), Tổng công ty thủy sản Việt Nam (48,4%), CTCP cơ khí và khoáng sản Hà Giang (63,2%).
Việc cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước còn được SCIC thực hiện hiệu quả thông qua hoạt động thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực nhà nước không cần nắm giữ. Từ khi thành lập đến nay, SCIC đã tổ chức bán vốn tại 1.040 doanh nghiệp, bán quyền mua tại 19 doanh nghiệp với tổng giá vốn 12.410 tỷ đồng, thu về 51.062 tỷ đồng, kết quả thu được gấp 4,1 lần giá vốn.
Riêng giai đoạn 2017-2021, tổng giá trị bán vốn thu về 23.994 tỷ đồng, chiếm 47% giá trị thu bán vốn của SCIC từ khi thành lập. Trong đó, có những thương vụ bán vốn tại một số doanh nghiệp quy mô lớn, mang lại hiệu quả cao: CTCP sữa Việt Nam (thu về 20.276 tỷ đồng), CTCP nhựa Bình Minh (thu về 2.330 tỷ đồng), TCTCP xuất nhập khẩu và xây dựng Việt Nam (thu về 7.366 tỷ đồng). Tổng giá trị nộp ngân sách nhà nước là 48.319 tỷ đồng, chiếm gần 60% giá trị nộp ngân sách nhà nước của SCIC từ khi thành lập đến nay.
Với vai trò là nhà đầu tư chính phủ, SCIC đã tham gia vào thị trường tài chính, cơ sở hạ tầng, năng lượng và các lĩnh vực then chốt của nền kinh tế với số tiền giải ngân đầu tư hơn 37.651 tỷ đồng.
17 năm hoạt động, SCIC đã bảo toàn và phát triển vốn nhà nước, đạt kết quả khả quan, bảo toàn và phát triển vốn với các chỉ tiêu tăng trưởng liên tục, năm sau cao hơn năm trước. Tính đến 31/12/2021, vốn chủ sở hữu của SCIC đạt gần 60.500 tỷ đồng; tổng tài sản đạt trên 64.400 tỷ đồng (theo giá trị sổ sách); vốn hóa thị trường đạt của danh mục trên 200.000 tỷ đồng (khoảng trên 8,6 tỷ USD).
HOẠT ĐỘNG THEO MÔ HÌNH QUỸ ĐẦU TƯ CHÍNH PHỦ
Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII và Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2021-2030 khẳng định: “Củng cố, phát triển một số tập đoàn kinh tế nhà nước có quy mô lớn, hoạt động hiệu quả, có khả năng cạnh tranh khu vực và quốc tế trong một số ngành, lĩnh vực then chốt của nền kinh tế”.
Triển khai chủ trương của Đảng, Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng Đề án: “Phát triển doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn, đặc biệt là tập đoàn kinh tế nhà nước đa sở hữu nhằm phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt cho doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác”. Trong dự thảo Đề án này, SCIC đã được lựa chọn với định hướng chuyển đổi hoạt động theo mô hình Quỹ đầu tư Chính phủ là một trong tám tập đoàn kinh tế, tổng công ty quy mô lớn có vai trò dẫn dắt.
Làm thế nào để phát huy được vai trò mở đường, dẫn dắt là điều ông Nguyễn Chí Thành, Chủ tịch HĐTV và ban lãnh đạo của SCIC đặc biệt trăn trở. Tại hội nghị doanh nghiệp nhà nước và Thủ tướng Chính phủ năm 2022, ông Thành từng đề xuất cần có một hệ thống cơ chế chính sách đặc thù mang tính đột phá và đầu tư bổ sung cho một số tập đoàn, tổng công ty nhà nước quy mô lớn có vai trò dẫn dắt, tập trung vào các “sếu đầu đàn” của nền kinh tế.
Theo Luật Quản lý sử dụng vốn, Luật Ngân sách nhà nước hiện nay, nhiều lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước không thuộc đối tượng được Nhà nước tiếp tục đầu tư thêm vốn. Bên cạnh đó, Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp trung ương đang được kết chuyển về ngân sách nhà nước theo Luật Ngân sách nhà nước. Do đó, thực tế phát sinh nhiều trường hợp doanh nghiệp nhà nước cần bổ sung vốn để mở rộng quy mô hoặc ứng phó với tình hình khẩn cấp thì sẽ không có nguồn vốn để đầu tư. Trong bối cảnh đó, Chính phủ cần có một công cụ, một kênh đầu tư để thực hiện hỗ trợ nhanh chóng, kịp thời và hiệu quả cho các doanh nghiệp.
“SCIC với vai trò là nhà đầu tư của Chính phủ, có thể huy động và đầu tư bổ sung nguồn lực tài chính nhằm củng cố, phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa quy mô lớn và tham gia đầu tư các dự án quy mô lớn, các dự án trọng điểm quốc gia”, ông Thành nói.
Còn theo ông Hồ Sỹ Hùng, Phó chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn tại doanh nghiệp, để đạt mục tiêu trở thành nhà đầu tư của Chính phủ - mục tiêu SCIC đặt ra từ đầu và vẫn luôn theo đuổi - trong thời gian tới, SCIC phải sử dụng nguồn vốn đang có để thực hiện đầu tư, thể hiện rõ nét vai trò nhà đầu tư Chính phủ.
Theo đó, đầu tiên SCIC phải tự chứng minh bản thân mình bằng cách có đội ngũ quản lý, lựa chọn đầu tư cũng như triển khai việc đầu tư một cách có hiệu quả để tạo được lòng tin, độ tin cậy của Chính phủ cũng như các cơ quan quản lý có liên quan.
Thứ hailà phải lựa chọn danh mục, dự án, khoản mục đầu tư phù hợp trong khả năng quản trị của SCIC.
Thứ balà năng lực của SCIC trong việc tìm kiếm đối tác tin cậy để phối hợp tham gia thực hiện các dự án đầu tư.
“Tôi nghĩ rằng, đây là những vấn đề rất thiết thực cho hoạt động đầu tư và thể hiện được vai trò là nhà đầu tư Chính phủ của SCIC”, ông Hùng nhấn mạnh.
SCIC nâng cao hiệu quả công tác người đại diện phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp
Không có SAB, FPT, BVH, NTP, BMI trong danh sách thoái vốn năm 2022 của SCIC
Bốn kiến nghị khơi thông nguồn lực doanh nghiệp nhà nước từ SCIC
Hải Phòng “bắt mạch” giải ngân vốn đầu tư công chậm hơn mục tiêu
Ước tính đến hết tháng 8/2025, giá trị giải ngân vốn đầu tư công của Hải Phòng đạt 19.219 tỷ đồng, bằng 53,1% kế hoạch Thủ tướng giao…
Bộ Xây dựng ra công điện yêu cầu chủ động ứng phó bão số 5
Trước diễn biến phức tạp của cơn bão số 5, Bộ Xây dựng yêu cầu các cơ quan, đơn vị liên quan chủ động triển khai các biện pháp ứng phó nhằm đảm bảo an toàn cho người dân và tài sản...
Giải pháp giúp doanh nghiệp tư nhân phát triển
Cơ hội từ việc sáp nhập các đơn vị hành chính tạo thành các siêu đô thị, áp lực từ chính sách thuế đối ứng của chính quyền Trump, vai trò của khoa học công nghệ và nhu cầu cấp thiết về một tinh thần liên kết thực chất là bốn chủ đề quan trọng được nêu ra tại Vòng đối thoại địa phương cụm Đông Nam Bộ thuộc Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025 (VPSF 2025) diễn ra ngày 22/8 tại TP.HCM…
Đà Nẵng lập Hội đồng tư vấn, sẵn sàng vận hành Trung tâm tài chính quốc tế
Ủy ban Nhân dân Thành phố Đà Nẵng vừa công bố quyết định thành lập Hội đồng Tư vấn Xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại thành phố Đà Nẵng.
TP.HCM thành lập tổ công tác tháo gỡ vướng mắc “siêu dự án” chống ngập
Tổ công tác tháo gỡ vướng mắc dự án giải quyết ngập do triều cường khu vực TP.HCM có xét tới yếu tố biến đổi khí hậu, giai đoạn 1 (thường gọi là dự án chống ngập 10.000 tỷ đồng) gồm 9 thành viên, do Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM Bùi Xuân Cường làm tổ trưởng...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: