Tài khoản giao thông – Bước chuyển quan trọng trong thanh toán điện tử lĩnh vực vận tải

Ngày 14/10, trong bối cảnh cả nước đang đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 71/NQ-CP của Chính phủ, trong đó có mục tiêu quan trọng là thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt và ứng dụng công nghệ số trong lĩnh vực giao thông vận tải, Báo Xây dựng phối hợp với Cục Đường bộ Việt Nam tổ chức hội thảo “Vì sao từ 1/10, lái xe cần có tài khoản giao thông?”.

LỢI ÍCH VÀ LỘ TRÌNH CHUYỂN ĐỔI SANG TÀI KHOẢN GIAO THÔNG

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn cho biết, sau gần 10 năm triển khai, hệ thống thu phí điện tử không dừng (ETC) đã phủ 100% các trạm thu phí trên toàn quốc, với hơn 6,3 triệu phương tiện đã dán thẻ và mở tài khoản thu phí. Nhờ vậy, hệ thống này mang lại nhiều lợi ích rõ rệt như rút ngắn thời gian qua trạm, giảm ùn tắc giao thông, minh bạch hóa nguồn thu và góp phần tạo thói quen văn minh khi tham gia giao thông.

Tuy nhiên, để tiến tới một hệ sinh thái thanh toán điện tử giao thông đồng bộ, Luật Đường bộ và Nghị định 119/2024/NĐ-CP đã quy định việc chuyển đổi từ tài khoản thu phí sang tài khoản giao thông kết nối với phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt. Điều này không chỉ mở ra khả năng thanh toán đa dịch vụ – từ phí đường bộ, phí đỗ xe, phí sân bay, cảng biển đến phí đăng kiểm – mà còn giúp người dân chỉ cần sử dụng một tài khoản duy nhất cho nhiều dịch vụ liên quan.

Theo lộ trình, trước ngày 1/10/2025, tất cả chủ phương tiện phải hoàn tất việc chuyển đổi. Nếu không, khi tài khoản giao thông không có tiền, phương tiện sẽ không thể lưu thông qua các trạm thu phí. Chính vì vậy, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn nhấn mạnh rằng đây là một thay đổi lớn, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, ngành ngân hàng, các nhà cung cấp dịch vụ thu phí và các đơn vị trung gian thanh toán.

Để bảo đảm thành công, Thứ trưởng đề nghị các cơ quan, đơn vị tăng cường truyền thông chính sách, làm rõ các quy định, lợi ích và cách thức chuyển đổi từ tài khoản thu phí sang tài khoản giao thông; đồng thời, trao đổi và chia sẻ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai. Qua đó, các bên có thể đề xuất các giải pháp khả thi, vừa bảo đảm tiến độ chuyển đổi, vừa nâng cao trải nghiệm và quyền lợi của người dân, doanh nghiệp.

Ông cũng khẳng định rằng để các văn bản quy phạm pháp luật thực sự đi vào cuộc sống, Bộ Xây dựng luôn lắng nghe và tiếp thu ý kiến đóng góp từ thực tiễn. Do đó, hội thảo lần này được xem là kênh thông tin quan trọng để Bộ ghi nhận các ý kiến từ đại biểu, từ đó đồng hành tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy việc chuyển đổi tài khoản giao thông đúng tiến độ, góp phần hiện đại hóa hạ tầng thanh toán trong lĩnh vực giao thông vận tải.

QUY ĐỊNH, MÔ HÌNH TRIỂN KHAI VÀ HỖ TRỢ NGƯỜI DÂN

Trình bày tham luận tại hội thảo, ông Tô Nam Toàn, Trưởng phòng Khoa học Công nghệ, Môi trường và Hợp tác Quốc tế, Cục Đường bộ Việt Nam, cho biết Luật Đường bộ đã dành riêng Điều 43 quy định về thanh toán điện tử giao thông đường bộ.

Theo quy định cũ, tài khoản thu phí chỉ được dùng để thanh toán tại trạm thu phí đường bộ, không thể thanh toán cho các dịch vụ khác như bãi đỗ sân bay, bến xe hay đỗ xe đô thị, đồng thời chủ phương tiện cũng không thể rút tiền còn thừa.

Vì vậy, nhằm thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt và tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý nhà nước, Chính phủ đã ban hành Nghị định 119/2024/NĐ-CP, cho phép v kết nối phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt để chi trả nhiều dịch vụ thông qua hệ thống thu phí điện tử – nay được gọi là hệ thống thanh toán điện tử giao thông đường bộ.

Ngoài phí đường bộ, tài khoản giao thông còn có thể dùng để thanh toán phí bãi đỗ sân bay, bến xe, bãi đỗ trong đô thị và trong tương lai là phí đăng kiểm, xăng dầu, sạc điện cho xe điện.

Bộ Xây dựng đã triển khai xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu thanh toán điện tử giao thông đường bộ để chia sẻ với các nhà cung cấp dịch vụ ngoài phạm vi quản lý của Bộ.

Theo đó, nhà cung cấp dịch vụ thu phí phải mở tài khoản giao thông cho chủ phương tiện ngay khi gắn thẻ đầu cuối, đồng thời kết nối tài khoản này với một phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt theo pháp luật ngân hàng. Mỗi tài khoản giao thông có thể chi trả cho nhiều phương tiện, nhưng mỗi phương tiện chỉ được liên kết với một tài khoản giao thông duy nhất.

Để kiểm tra việc chuyển đổi, chủ phương tiện chỉ cần xem tài khoản giao thông đã liên kết với ví VETC hoặc Viettel Money hay chưa. Nếu chưa, người dùng cần thực hiện chuyển đổi thông qua ứng dụng của nhà cung cấp dịch vụ, tạo hoặc kết nối với ví điện tử hoặc thẻ tín dụng. Trong mọi trường hợp, chủ phương tiện phải bảo đảm tài khoản giao thông có đủ số dư khi lưu thông qua trạm thu phí, nếu không sẽ phải sử dụng làn thu phí hỗn hợp.

Tại hội thảo, đại diện Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho biết mặc dù nhiều doanh nghiệp đã chủ động thực hiện chuyển đổi, song vẫn còn một số đơn vị băn khoăn. Do vậy, Hiệp hội đang tăng cường tuyên truyền để các doanh nghiệp hiểu rõ và tuân thủ, tránh tình trạng xe không qua được trạm thu phí sau ngày 1/10/2025.

Cùng với đó, các nhà cung cấp dịch vụ cũng đưa ra nhiều giải pháp hỗ trợ. Đại diện ePass cho biết hiện đã có hơn 1.400 điểm hỗ trợ trực tiếp và trực tuyến. Trong khi đó, một đơn vị khác là VETC cũng bố trí hơn 130 điểm thu phí, liên kết với hơn 800 showroom ô tô, đồng thời kết nối trực tiếp với 12 ngân hàng lớn, bảo đảm khả năng liên kết tài khoản giao thông với tài khoản thanh toán của khách hàng.

Điều này, theo các doanh nghiệp, sẽ giúp quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi và đồng bộ, tạo tiền đề cho một hệ thống thanh toán điện tử giao thông hiện đại, minh bạch và tiện ích hơn trong thời gian tới.