Chính phủ ban hành Nghị định số 193/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Địa chất và khoáng sản, trong đó nêu rõ điều kiện, trình tự, thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (khoáng sản nhóm IV).

Khoáng sản nhóm IV theo quy định gồm: khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường chỉ phù hợp với mục đích làm vật liệu san lấp, đắp nền móng công trình, xây dựng công trình thủy lợi, phòng, chống thiên tai, gồm: đất sét, đất đồi, đất có tên gọi khác; đất lẫn đá, cát, cuội hoặc sỏi; cát các loại (trừ cát, sỏi lòng sông, lòng hồ và khu vực biển; cát trắng silic).

GIẤY PHÉP KHAI THÁC KHOÁNG SẢN NHÓM IV ĐƯỢC CẤP TỐI ĐA 10 NĂM

Về thời hạn của giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV, Nghị định quy định giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV cấp cho tổ chức, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều 72 của Luật Địa chất và khoáng sản có thời hạn tối đa 10 năm, bao gồm thời gian xây dựng cơ bản, thời gian khai thác được xác định theo dự án đầu tư khai thác khoáng sản. Thời hạn của giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV có thể được gia hạn nhiều lần theo quy định tại Điều 90 của Nghị định này, nhưng tổng thời gian gia hạn không quá 5 năm.

Giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV cấp cho tổ chức quy định tại khoản 2 Điều 72 của Luật Địa chất và Khoáng sản có thời hạn tối đa bằng với thời hạn thi công của các dự án, công trình, hạng mục công trình, biện pháp huy động khẩn cấp được quy định tại điểm a và điểm b khoản 2 Điều 72 của Luật Địa chất và khoáng sản sử dụng khoáng sản nhóm IV và được quy định trong giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV.

Thời hạn của giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV có thể được gia hạn nhiều lần theo quy định tại Điều 90 của Nghị định, nhưng tổng thời gian cấp và gia hạn không vượt quá thời hạn thi công (kể cả thời hạn được gia hạn, điều chỉnh) của dự án, công trình sử dụng khoáng sản ghi trong giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV.

Để được cấp giấy phép, khai thác khoáng sản nhóm IV, các tổ chức, cá nhân quy định tại khoản 1 Điều 72 của Luật Địa chất và Khoáng sản phải đáp ứng một số điều kiện.

Thứ nhất, đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư của dự án đầu tư khai thác khoáng sản đối với trường hợp thuộc đối tượng phải có quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư;

Thứ hai, đã được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc cấp giấy phép môi trường của dự án đầu tư khai thác khoáng sản đối với trường hợp thuộc đối tượng phải thực hiện đánh giá tác động môi trường hoặc cấp giấy phép môi trường theo quy định của pháp luật bảo vệ môi trường;

Thứ ba, phù hợp với nguyên tắc khai thác khoáng sản quy định tại khoản 2 Điều 73 của Luật Địa chất và khoáng sản;

Thứ tư, khu vực đề nghị cấp giấy phép khai thác đã có kết quả khảo sát, đánh giá thông tin chung đối với khoáng sản nhóm IV hoặc kết quả thăm dò khoáng sản được cơ quan có thẩm quyền xác nhận, công nhận hoặc phê duyệt.

THỰC HIỆN CÁC YÊU CẦU VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG, CẢI TẠO, PHỤC HỒI MÔI TRƯỜNG

Về trình tự, thủ tục cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV cho tổ chức, cá nhân, quy định tại khoản 1 Điều 72 của luật, quy trình cấp phép được quy định chặt chẽ, với tổng thời gian xử lý hồ sơ tối đa 28 ngày làm việc, gồm các bước: tiếp nhận và thẩm định hồ sơ; lấy ý kiến cơ quan liên quan; kiểm tra thực địa; xác định tiền cấp quyền khai thác; trình và ra quyết định cấp phép.

Trường hợp tổ chức, cá nhân được cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV, trong thời hạn 2 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ văn bản, tài liệu chứng minh việc thực hiện các nghĩa vụ tài chính có liên quan, cơ quan tiếp nhận hồ sơ bàn giao giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV cho tổ chức, cá nhân.

Đối với khoáng sản nhóm IV cho tổ chức quy định tại khoản 2 Điều 72 của Luật Địa chất và Khoáng sản, tổng thời gian xử lý hồ sơ là 15 ngày làm việc. Trong trường hợp được cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV, cơ quan tiếp nhận hồ sơ bàn giao giấy phép cho tổ chức đề nghị cấp giấy phép ngay khi nhận đủ văn bản, tài liệu chứng minh việc thực hiện các nghĩa vụ tài chính có liên quan.

Giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV bị thu hồi trong trường hợp cấp không đúng thẩm quyền hoặc có nội dung trái quy định. Bên cạnh đó, khu vực được cấp phép khai thác bị công bố là khu vực cấm hoạt động khoáng sản, khu vực tạm thời cấm hoạt động khoáng sản.

Giấy phép cũng bị thu hồi khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định thu hồi toàn bộ diện tích đất đã được cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV để sử dụng vào mục đích khác theo quy định của pháp luật về đất đai và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Đối với giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV cấp cho tổ chức quy định tại khoản 2 Điều 72 của luật, sau 6 tháng từ ngày dự án, công trình sử dụng khoáng sản ghi trong giấy phép khai thác chấm dứt hoạt động hoặc bị thu hồi giấy chứng nhận đầu tư hoặc bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hoặc bị thu hồi giấy phép đầu tư, hoặc hợp đồng dự án PPP bị chấm dứt theo quy định của pháp luật về đầu tư, đầu tư công, đầu tư theo phương thức đối tác công tư mà tổ chức được cấp giấy phép khai thác khoáng sản không nộp hồ sơ hợp lệ đề nghị điều chỉnh giấy phép theo quy định.

Nghị định cũng quy định cụ thể vấn đề bảo vệ môi trường, cải tạo, phục hồi môi trường và đóng cửa mỏ khoáng sản với hoạt động khai thác khoáng sản nhóm IV. Tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản quy định tại khoản 1 Điều 72 của luật phải thực hiện bảo vệ môi trường trong khai thác, thực hiện thủ tục đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường theo quy định của pháp luật về môi trường.

Tổ chức khai thác khoáng sản quy định tại khoản 2 Điều 72 của luật phải thực hiện các yêu cầu về bảo vệ môi trường, cải tạo và phục hồi môi trường. Theo đó, tổ chức phải có phương án cải tạo, phục hồi môi trường trong phương án khai thác khoáng sản. Cùng với đó, tổ chức phải ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản. Thực hiện các giải pháp bảo vệ môi trường trong quá trình khai thác; cải tạo, phục hồi môi trường theo phương án khai thác khoáng sản khi kết thúc khai thác.

Cũng theo nghị định này, đối với giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV có thời hạn từ 2 năm trở lên, tổ chức khai thác phải thực hiện quan trắc môi trường, báo cáo công tác bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Việc hoàn trả tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường cho tổ chức khai thác được thực hiện theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.