Điểm nghẽn thanh khoản là một trong những vấn đề mà trong báo cáo chiến lược thị trường tháng 11, Chứng khoán Rồng Việt cho rằng cần phải theo dõi sát sao trong thời gian tới.

THANH KHOẢN DÒNG VỐN VẪN TẮC NGHẼN

Cụ thể, theo Chứng khoán Rồng Việt, hiệu suất E/P (tỷ số tổng lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ/tổng vốn hóa thị trường) của Vn-Index thời điểm ngày 2/11/2022 ước tính ở mức 9,8%, đang ở mức cao hơn lãi suất huy động khoảng 1,9 điểm phần trăm. Đồng thời, mức chênh lệch hiện nay cũng đang ở mức khá hấp dẫn (cao) so với dữ liệu lịch sử. Do đó, thị trường đang hấp dẫn cho chiến lược đầu tư mua và nắm giữ dài hạn.

Tuy nhiên, trong ngắn hạn thị trường vẫn đang gặp nhiều khó khăn từ yếu tố thanh khoản vốn và rủi ro thông tin. Thanh khoản dòng vốn đang bị tắc nghẽn và các rủi ro về trái phiếu doanh nghiệp đang là vấn đề cần theo dõi sát sao. Mặc dù Ngân hàng Nhà nước và các ban ngành liên quan đã và đang có những động thái hỗ trợ thị trường về mặt thanh khoản và tâm lý, tuy nhiên vẫn chưa đủ lớn để khơi thông dòng vốn.

Theo thống kê của VBMA, tính đến thời điểm 21/10, đã có 142.458 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp được mua lại trước hạn, chiếm khoảng 11,8% dư nợ trái phiếu doanh nghiệp cuối 2021. Điều này đã làm giảm dư nợ đáo hạn năm 2023 và 2024 ước tính lần lượt còn lại ở mức 350 và 370 ngàn tỷ đồng.

Mặc dù giá trị trái phiếu doanh nghiệp được mua lại có xu hướng tăng từ tháng 06/2022 trở lại đây. Tuy nhiên, theo VDSC áp lực đáo hạn trái phiếu năm 2023 vẫn còn khá lớn. Tổng giá trị đáo hạn năm 2023 ước tính ở mức 350 ngàn tỷ, tương đương gần bằng một phần tư dư nợ tăng thêm của hệ thống ngân hàng năm 2022 trong giả định tăng trưởng tính dụng năm 2022 là 14%.

Mặc dù, trong số trái phiếu đáo hạn có khoảng 30% giá trị từ nhóm ngành ngân hàng khả năng cao vẫn có thể tái phát hành, song tỷ lệ hấp thụ sẽ bị hạn chế trong bối cảnh lãi suất cao và thanh khoản yếu đang diễn ra trong hệ thống.

Nếu nhìn ở góc độ hẹp hơn, tập trung vào ngành bất động sản đang chịu nhiều áp trong thời gian gần đây. Trong năm 2023 ước tính có khoảng 130 ngàn tỷ đồng trái phiếu từ ngành bất động sản sẽ đáo hạn (sau khi loại trừ phần đã mua lại tính đến tháng 10/2022), chiếm khoảng 36% tỷ trọng giá trị đáo hạn năm 2023. Con số này tương đương với hơn 9% dư nợ tín dụng ngân hàng tăng thêm trong năm 2022.

"Khả năng đảo nợ trái phiếu của các doanh nghiệp này khá thấp do nhà đầu tư nắm giữ chủ yếu là cá nhân đang bị hạn chế rất nhiều do niềm tin đang bị xói mòn cũng như do các quy định chặt chẽ hơn của Nghị định 65/2022 NĐ-CP và do các hạn chế trong việc tiếp cận vốn vay từ các ngân hàng. Đồng thời, dòng tiền từ hoạt động bán hàng đang gặp nhiều khó khăn trong bối cảnh lãi suất tăng và tín dụng thắt chặt.

Do đó, chúng tôi nhận thấy một số rủi ro đáng chú ý về nợ xấu và tăng lãi suất của thị trường từ khả năng đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp các doanh nghiệp bất động sản trong thời gian tới", VDSC nhấn mạnh.

KHÓ KIẾM TIỀN TỪ CHỨNG KHOÁN TRONG NGẮN HẠN

Trong kịch bản cơ sở, VDSC kỳ vọng VN-Index sẽ dao động trong khoảng 940- 1050.

Trong ngắn hạn, những vướng mắc trên của thị trường sẽ chưa thể cởi bỏ, và sự giới hạn dòng tiền khó tạo nên sự tăng điểm đồng loạt của các ngành hay
cổ phiếu. Sẽ có sự luân chuyển nhanh hơn và ngắn hơn giữa các nhóm ngành và cổ phiếu. Với diễn biến này, sẽ rất khó để các nhà đầu tư ngắn hạn tìm kiếm lợi nhuận. VDSC giữ quan điểm duy trì danh mục phòng thủ với tỷ lệ cân bằng giữa tiền mặt và cổ phiếu.

Đối với các nhà đầu tư ngắn hạn, có thể tận dụng vị thế tiền mặt sẵn có để lướt sóng cổ phiếu có sẵn trong danh mục nhằm tận dụng lợi thế T+. Nếu kiên nhẫn chờ mua thấp, hiệu suất sinh lời của nhà đầu tư sẽ tốt hơn mua đuổi trong phiên. 

Tuy nhiên, với mức giảm hơn 30% từ đỉnh 1500 điểm, định giá của VN-Index đã đi về mức thấp trong nhiều năm, do vậy, nhà đầu tư đang nắm giữ tiền mặt/ tỷ trọng tiền mặt cao vẫn có thể phân bổ một phần danh mục để tích lũy những cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt.

Trong bối cảnh hiện tại, những doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy cao và ngành kinh doanh mang tính chu kỳ sẽ bị ảnh hưởng nặng nề hơn sẽ với phần còn lại. Bên cạnh đó, sau đại dịch, nền kinh tế tiếp tục cho thấy sự phân hóa về sức khỏe giữa các ngành, và các doanh nghiệp trong cùng ngành.

Do vậy, VDSC đã tiến hành tái cơ cấu danh mục đầu tư trung – dài hạn. Các cổ phiếu được lựa chọn cho danh mục mới là những cổ phiếu đáp ứng một trong/ hoặc tất các tiêu chí: Định giá P/E, P/B thấp hơn trung bình 3 năm (2017 – 2019); Là những doanh nghiệp tốt trong ngành khỏe và doanh nghiệp khỏe trong ngành kém khả quan; (3) Sử dụng đòn bẩy tài chính thấp và hiệu quả hoạt động cao hơn chi phí lãi vay; (4) Hiệu quả sinh lời trên vốn cao và khả năng trả cổ tức.