Hàng trăm công ty phương Tây, trong có có các thương hiệu thời trang nổi tiếng đã rút khỏi hoặc thu hẹp hoạt động tại Nga sau cuộc tấn công toàn diện của quốc gia này vào Ukraine vào tháng 2/2022. Tập đoàn H&M khẳng định không có kế hoạch quay lại thị trường Nga. Tương tự, Fast Retailing – công ty mẹ của Uniqlo – cũng tuyên bố rằng “không có triển vọng nào trong tương lai gần” để nối lại hoạt động tại Nga.

Tuy nhiên, một số thương hiệu khác, bao gồm Inditex – công ty mẹ của Zara, vẫn giữ im lặng về khả năng quay trở lại, dù trước đó họ đã rời khỏi Nga với những tuyên bố dứt khoát hơn khi lực lượng của Tổng thống Vladimir Putin xâm chiếm Ukraine.

THƯƠNG HIỆU NỘI ĐỊA NGA GẶP KHÓ KHĂN

Gần đây, một tổ chức đại diện cho hàng trăm trung tâm mua sắm tại Nga đã kêu gọi các nhà bán lẻ thời trang quốc tế như Uniqlo, H&M và Inditex quay lại thị trường này, với lý do các thương hiệu thay thế trong nước đang gặp nhiều khó khăn. Theo truyền thông nhà nước Nga đưa tin mới đây, các trung tâm thương mại này đang chịu tác động đáng kể từ sự vắng mặt của các thương hiệu quốc tế, làm suy giảm sức hút đối với người tiêu dùng.

Hiệp hội Trung tâm Mua sắm Nga đã gửi một bức thư cho các nhà bán lẻ thời trang quốc tế, được hãng tin nhà nước RIA Novosti trích dẫn, trong đó nêu rõ: “Chúng tôi mong muốn thảo luận về những thay đổi có thể xảy ra trong bối cảnh chính trị hiện tại và những tác động của chúng đối với khả năng quay lại thị trường Nga của các thương hiệu của quý vị”.

Thông tin về bức thư này xuất hiện trong bối cảnh cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đang thúc đẩy các cuộc đối thoại với Tổng thống Nga Vladimir Putin, điều mà Điện Kremlin mô tả là một bước tiến tiềm năng nhằm khôi phục quan hệ song phương giữa hai nước.

Hiệp hội này, đại diện cho 800 trung tâm mua sắm tại Nga, Belarus và Kazakhstan, nhấn mạnh rằng “không phải tất cả” các thương hiệu nội địa thay thế các nhà bán lẻ phương Tây rời đi đều đạt được thành công; thậm chí, một số thương hiệu đã phải đóng cửa cửa hàng. Bức thư, được RIA Novosti dẫn lại, nêu rõ: “Có lẽ đó là lý do tại sao hơn một nửa số đại diện trung tâm thương mại mà chúng tôi khảo sát đều kỳ vọng vào sự trở lại của các thương hiệu quốc tế như Uniqlo, H&M và Inditex và sẵn sàng cung cấp mặt bằng cho các cửa hàng của họ”.

Bức thư được đưa ra chỉ vài tháng sau khi Hội đồng Trung tâm Mua sắm Nga cảnh báo rằng gần một phần tư số trung tâm thương mại tại Nga có nguy cơ đóng cửa trong năm tới. Nguyên nhân được cho là do sự rút lui của các thương hiệu phương Tây, chi phí vận hành ngày càng tăng và sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt từ các nền tảng thương mại điện tử.

Về bức thư trên, đại diện của H&M cho biết họ chưa nhận được bức thư nào như vậy, trong khi Fast Retailing - công ty mẹ của Uniqlo không đưa ra phản hồi cụ thể về vấn đề này. Inditex - công ty mẹ của Zara, tập đoàn đã chuyển nhượng mảng kinh doanh tại Nga cho tập đoàn Daher Group có trụ sở tại UAE vào năm 2022, từ chối bình luận. 

TƯƠNG LAI CÒN BẤT ĐỊNH

Việc rời khỏi Nga - một thị trường tiêu thụ thời trang đầy tiềm năng - đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi nhuận của nhiều doanh nghiệp, theo giáo sư Sheng Lu từ khoa Nghiên cứu Thời trang và May mặc, Đại học Delaware. Trước xung đột, doanh thu bán lẻ hằng năm của Nga trong phân khúc thời trang may sẵn và giày dép thiết kế cao cấp vượt quá 3 tỷ USD, cao hơn nhiều so với một số thị trường phương Tây như Canada (2,6 tỷ USD), Tây Ban Nha (2,4 tỷ USD) và Úc (2,1 tỷ USD).

Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra, doanh thu thời trang cao cấp tại Nga đã giảm mạnh xuống dưới 0,9 tỷ USD vào năm 2024. Xu hướng tương tự cũng xảy ra ở phân khúc thời trang đại chúng và bình dân. Điển hình là H&M, từng chiếm 30% thị phần bán lẻ quần áo tại Nga, nay chỉ còn dưới 0,1% vào năm 2023.

Tuy nhiên, việc các thương hiệu có quay trở lại thị trường Nga hay không vẫn là một câu hỏi chưa có lời giải. Đối với một số doanh nghiệp, vấn đề này thậm chí không còn được cân nhắc, do lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu (EU) vẫn cấm chuyển giao hàng xa xỉ cho bất kỳ cá nhân, tổ chức hoặc thực thể nào tại Nga, cũng như việc sử dụng các mặt hàng này trong nước.

Điều này đồng nghĩa với việc các thương hiệu cao cấp như Chanel, Hermès và Louis Vuitton vẫn bị chặn nhập khẩu chính thức, mặc dù trên thực tế, các sản phẩm này vẫn có thể đến tay người tiêu dùng thông qua các kênh trung gian hoặc thị trường chợ đen.

Một số doanh nghiệp đã chấm dứt hoàn toàn hoạt động tại Nga. Chẳng hạn, nhà bán lẻ TJX đã bán lại cổ phần thiểu số của mình trong chuỗi bán lẻ Familia tại Nga, hay Nike đã cắt đứt quan hệ với các nhà nhượng quyền thương mại tại quốc gia này.

Ngoài ra, rủi ro về danh tiếng cũng là yếu tố quan trọng cần cân nhắc. Giáo sư Sheng Lu nhận định rằng việc tiếp tục kinh doanh tại Nga có thể khiến các thương hiệu phải đối mặt với sự giám sát gắt gao và làn sóng phản đối từ người tiêu dùng, các tổ chức xã hội dân sự và các nhóm vận động quan tâm đến vấn đề đạo đức trong kinh doanh.

Ông cũng nhấn mạnh rằng, ngay cả khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin đạt được thỏa thuận, thì việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế đối với Nga sẽ vẫn là một quá trình phức tạp và kéo dài, do tính chất liên kết chặt chẽ của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Neil Saunders, Giám đốc điều hành của công ty phân tích thị trường GlobalData Retail, nhận định rằng mặc dù về mặt lý thuyết, việc quay trở lại thị trường Nga là có thể, nhưng trên thực tế, điều này sẽ giống như bước vào một "bãi mìn" đầy rủi ro. Các doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với một nước Nga đã thay đổi đáng kể, nơi lạm phát lên đến hai con số và tình trạng thiếu lao động đang diễn ra nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, chính sách kinh tế bất ổn của chính quyền Tổng thống Vladimir Putin cũng là một thách thức lớn. Các quy định thường xuyên thay đổi, bao gồm việc tăng mạnh thuế "rút lui" đối với doanh nghiệp nước ngoài rời khỏi Nga hay tịch thu tài sản của các công ty ngoại, đã làm nổi bật mức độ rủi ro khi hoạt động kinh doanh tại quốc gia này.

Ông Neil Saunders nhấn mạnh: “Ngay cả khi các thương hiệu thời trang tìm được cách quay trở lại, họ cũng không thể đơn giản bắt đầu lại như trước. Người tiêu dùng Nga đã thay đổi đáng kể, và không có gì chắc chắn rằng họ sẽ chào đón các thương hiệu ngoại trở lại một cách nồng nhiệt”.