Theo số liệu vừa được Bộ Tài chính công bố, tổng thu ngân sách nhà nước năm 2022 ước đạt 1.803,6 nghìn tỷ đồng, bằng 127,8% dự toán, tăng 15% so với năm 2021.

Trong đó, thu nội địa vượt 21,8% dự toán, tăng 9,9%; thu từ dầu thô vượt 176% dự toán dự trên cơ sở giá dầu bình quân khoảng 105 USD/thùng, tăng 45 USD/thùng so dự toán, tăng 74,3% so với cùng kỳ; thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu vượt 43,9% dự toán, tăng 32,7% so với cùng kỳ năm 2021.

CÓ KHOẢN THU VƯỢT 50% DỰ TOÁN

Bộ Tài chính cho hay thu ngân sách nhà nước năm 2022 vượt dự toán chủ yếu do hoạt động kinh tế tiếp tục duy trì đà phục hồi và tăng trưởng khả quan (GDP tăng 8,02%); tổng mức bán lẻ tăng 19,8%; chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 7,8%, xuất khẩu tăng 10,6%, nhập khẩu tăng 8,4%, xuất siêu 11,2 tỷ USD. Bên cạnh đó, giá dầu và một số hàng hóa, nguyên liệu đầu vào tăng cao đã góp phần tăng thu từ dầu thô và từ hoạt động xuất nhập khẩu. 

Cùng với đó, cơ quan thuế, hải quan cũng tăng cường quản lý thuế, xây dựng cơ sở dữ liệu lớn từ hóa đơn điện tử để truy dấu gian lận, rà soát những nguồn thu có tiềm năng nhưng còn thất thu để đưa vào quản lý; quyết liệt chống thất thu, khai thác tăng thu từ hoạt động thương mại điện tử và hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Nhờ đó, có 10 khoản thu vượt dự toán. Điểm danh một số khoản thu có mức vượt khá so với dự toán, Bộ Tài chính cho biết thuế thu nhập cá nhân vượt 38,5%, chủ yếu nhờ thị trường chứng khoán, bất động sản tăng trưởng mạnh trong năm 2021, quyết toán thuế năm 2021 từ các hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chứng khoán... được nộp trong quý 1 năm 2022.

Cùng với đó, các khoản thu về nhà, đất vượt 54,5% do thị trường bất động sản duy trì đà phát triển từ cuối năm 2021, các địa phương đã đẩy mạnh triển khai công tác giải phóng mặt bằng, đấu giá đất, đôn đốc thu tiền sử dụng đất và xử lý thu hồi nợ đọng của các dự án đã thực hiện giao đất, góp phần tăng thu tiền sử dụng đất năm 2022 so dự toán.

Thu hồi vốn, thu cổ tức, lợi nhuận, lợi nhuận sau thuế, chênh lệch thu chi của ngân sách nhà nước tăng 17% chủ yếu do tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nhiệp năm 2022 đã có sự hồi phục; đồng thời, phát sinh khoản thu tiền cổ tức năm 2020 được chia trong năm 2022 của 2 ngân hàng Vietcombank và Vietinbank khoảng 5,8 nghìn tỷ đồng, qua đó góp phần tăng thu ngân sách cho lĩnh vực này.

Đáng kể, các khoản thu trực tiếp từ hoạt động sản xuất kinh doanh ở 3 khu vực kinh tế như thu từ khu vực doanh nghiệp nhà nước đạt 114,3% dự toán, tăng 7,4% so với năm trước; thu từ khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đạt 117,6% dự toán, tăng 11,5%; thu từ khu vực kinh tế ngoài quốc doanh đạt 121,5% dự toán, tăng 5,9%...

Tuy nhiên, "còn 2 khoản thu không đạt dự toán là thu thuế bảo vệ môi trường mới đạt 72% dự toán, bằng 73,3% so cùng kỳ do thực hiện giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với các mặt hàng xăng, dầu, mỡ nhờn theo các Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội số 18/2022/UBTVQH15 và số 20/2022/UBTVQH15 tác động làm giảm thu ngân sách nhà nước và thu cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp đạt 12,1% dự toán do tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp chậm", Bộ Tài chính nêu rõ.

ĐÁP ỨNG KỊP THỜI CÁC NHIỆM VỤ CHI

Cũng theo báo cáo, tổng chi ngân sách nhà nước 12 tháng ước đạt 1.562,3 nghìn tỷ đồng, bằng 87,5% dự toán, tăng 8,1% so với cùng kỳ năm 2021.

Trong đó, chi đầu tư phát triển ước đạt 82,8% dự toán Quốc hội quyết định đầu năm, đạt 75,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (bao gồm cả vốn chương trình mục tiêu năm trước chuyển sang và vốn chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội). 

Theo đánh giá, hiện có 12 bộ, cơ quan trung ương và 17 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 80% kế hoạch. Trong khi đó, vẫn còn 17 bộ, cơ quan trung ương và 7 địa phương tỷ lệ giải ngân vốn đạt dưới 50% kế hoạch vốn được giao, gây lực cản cho giải ngân vốn đầu tư công cả nước.

Bên cạnh đó, chi trả nợ lãi đạt 94% dự toán; chi thường xuyên đạt 92,4% dự toán.

Bộ Tài chính cho biết các nhiệm vụ chi ngân sách nhà nước 12 tháng được thực hiện theo dự toán, đáp ứng các nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, quản lý nhà nước và thanh toán các khoản nợ đến hạn, đảm bảo kinh phí khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh và các nhiệm vụ chi an sinh xã hội, chăm lo cho các đối tượng hưởng lương, lương hưu và trợ cấp xã hội từ ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, một số nhiệm vụ chi được tiếp tục thanh toán đến hết ngày 31/1/2023 (thời gian chỉnh lý quyết toán ngân sách năm 2022) hoặc sẽ tiếp tục được chuyển nguồn sang năm 2023 thực hiện theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước và Luật Đầu tư công.

Cũng theo Bộ Tài chính, ngân sách trung ương đã chi từ dự phòng (bao gồm dự phòng năm 2021 chuyển sang) khoảng 6,33 nghìn tỷ đồng; trong đó bổ sung kinh phí cho các bộ, cơ quan trung ương 2,28 nghìn tỷ đồng và hỗ trợ cho các địa phương hơn 4 nghìn tỷ đồng, chủ yếu là kinh phí phòng, chống dịch và hỗ trợ người dân gặp khó khăn do dịch Covid-19, hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản để khôi phục sản xuất vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh.

Bên cạnh đó, tạm cấp bổ sung hơn 4,36 nghìn tỷ đồng cho 32 địa phương để thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động theo Quyết định số 08/2022/QĐ-TTg ngày 28/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, đã thực hiện xuất cấp 30,37 nghìn tấn gạo dự trữ quốc gia để khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, cứu trợ, cứu đói cho nhân dân cho nhân dân trong dịp Tết Nguyên đán và giáp hạt đầu năm.

Cũng trong năm 2022 đã thực hiện phát hành 214,7 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, kỳ hạn bình quân 12,67 năm, lãi suất bình quân 3,48%/năm.

Đến cuối năm 2022, dư nợ công ước đạt 38% GDP, dư nợ Chính phủ ước đạt 34,7% GDP, dư nợ vay nước ngoài của quốc gia ước đạt 36,8% GDP, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ ước đạt 16,3% tổng thu ngân sách nhà nước, trong phạm vi Quốc hội cho phép.