Báo cáo Kiểm soát hoạt động tập trung kinh tế theo Pháp luật cạnh tranh giai đoạn tháng 7/2019-7/2021 của Cục cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) vừa công bố cho thấy, năm 2019, tổng giá trị các thương vụ tập trung kinh tế tại Việt Nam đạt 7,2 tỷ USD, bằng 94,7% so với năm 2018. Con số này chỉ rõ, tuy giá trị giảm, nhưng vẫn có những yếu tố tích cực.

NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI VẪN CHIẾM TỶ TRỌNG GIAO DỊCH LỚN

Năm 2020, do tác động của đại dịch Covid-19 nên hoạt động tập trung kinh tế tại Việt Nam cũng như trên toàn cầu trong giai đoạn nửa đầu năm đều giảm mạnh do các nhà đầu tư có những phản ứng thận trọng.

Đồng thời, những điều kiện về giãn cách xã hội trên toàn cầu gây trở ngại cho việc tìm hiểu, đánh giá và ra quyết định tập trung kinh tế. Vì thế, giá trị tập trung kinh tế tại Việt Nam năm 2020 tiếp tục suy giảm, đạt 3,5 tỷ USD (bằng 48,6% so với năm 2019).

Trong giai đoạn 2019-2020, một số thương vụ tập trung kinh tế nổi bật, có giá trị giao dịch lớn, điển hình như thương vụ hợp nhất, hoán đổi cổ phần giữa VinCommerce và VinEco với Masan Comsumer (Masan Group), thương vụ KEB Hana Bank mua lại một phần vốn điều lệ của BIDV với giá trị 878 triệu USD; KKR&Temasek mua lại cổ phần của Vinhomes với giá trị 652 triệu USD...

Bên cạnh các thương vụ thành công, nhiều kế hoạch tập trung kinh tế cũng được định hình, dự kiến được thực hiện trong thời gian tới như Kido Group lên kế hoạch sáp nhập các công ty thành viên, Thadi tiếp tục đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp...

Bên cạnh đó, một số thương vụ tập trung kinh tế đáng chú ý cũng được thực hiện trong lĩnh vực logistics, nông nghiệp, dược phẩm - y tế, xây dựng, bia, nước giải khát, sữa, giấy, thực phẩm chế biến, bánh kẹo, thủy sản, vật liệu xây dựng...

Điều đáng quan tâm, tỷ trọng trong tổng giá trị tập trung kinh tế tại Việt Nam của các doanh nghiệp trong nước có xu hướng tăng nhanh chóng với sự chủ động ngày càng cao của các doanh nghiệp, tập đoàn lớn.

Cụ thể, năm 2018, giá trị giao dịch của các thương vụ tập trung kinh tế do doanh nghiệp Việt Nam là bên mua chỉ chiếm tỷ trọng 11,8% trong khi các nhà đầu tư nước ngoài chiếm tới 88,2% trong tổng giá trị giao dịch tập trung kinh tế tại Việt Nam.

Nhưng sang giai đoạn 2019-2020, giá trị các thương vụ tập trung kinh tế do doanh nghiệp Việt Nam đóng vai trò bên mua đã tăng lên, chiếm trên 30% tổng giá trị giao dịch tập trung kinh tế được thực hiện tại Việt Nam.

Một tín hiệu khác, sự tham gia của các nhà đầu tư, doanh nghiệp nước ngoài trong các giao dịch tập trung kinh tế tại Việt Nam vẫn chiếm tỷ trọng khá lớn do xu hướng chuyển dịch đầu tư hậu Covid-19 sang các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam.

2022: CÁC GIAO DỊCH TẬP TRUNG KINH TẾ SẼ ĐẠT 7 TỶ USD

Theo một số chuyên gia đánh giá, giá trị các giao dịch tập trung kinh tế của Việt Nam năm 2021 sẽ ở quy mô 4,5 - 5 tỷ USD và năm 2022 có thể đạt được mốc 7 tỷ USD.

Các lĩnh vực hàng tiêu dùng, bán lẻ, bất động sản, công nghiệp và nông nghiệp có thể vẫn sẽ là tâm điểm thu hút tập trung kinh tế trong năm 2021 và 2022.

Ngoài ra, các lĩnh vực viễn thông, năng lượng, hạ tầng, dược phẩm, giáo dục được kỳ vọng sẽ đóng góp giá trị đáng kể cho hoạt động tập trung kinh tế tại Việt Nam trong giai đoạn nửa cuối năm 2021 và trong một số năm tới.

Với xu hướng hoạt động tập trung kinh tế trên thị trường giai đoạn hai năm tiếp theo, Cục cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng dự báo, số hồ sơ thông báo gửi đến Bộ Công Thương trong thời gian tới sẽ tăng mạnh.

Trong đó, khoảng 30% - 40% số hồ sơ sẽ liên quan các giao dịch được thực hiện ngoài lãnh thổ Việt Nam do xu hướng hồi phục và tăng tốc của hoạt động M&A trên thế giới sẽ lan tỏa đến thị trường trong nước và các hoạt động kinh doanh theo chuỗi giá trị toàn cầu ngày càng gia tăng, trong đó Việt Nam là một mắt xích không thể thiếu trong chuỗi giá trị này.

Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế thế giới còn tiếp tục diễn biến phức tạp dưới tác động của đại dịch Covid-19, làn sóng các doanh nghiệp nước ngoài gia tăng, mua lại và đầu tư gián tiếp vào các nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam sẽ diễn ra mạnh mẽ trong thời gian tới.

Theo đó, các giao dịch cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng dưới hình thức mua lại giữa các doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài và doanh nghiệp trong nước cũng sẽ gia tăng, được dự báo sẽ tiếp tục chiếm tỷ lệ lớn trong số hồ sơ thông báo cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng trong nửa cuối năm 2021 và cả năm 2022.