TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Tỷ giá tính thuế: Nghị định nói “không”, thông tư bảo “có”!
Doanh nghiệp “hãi” những quy định có phần lộn xộn trong các văn bản qui phạm về tỷ giá tính thuế hiện tại
Hơn tuần nay, sau sự kiện Ngân hàng Nhà nước công bố thay đổi tỷ giá đồng nội tệ so với USD, không ít doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu đang “nhấp nhổm”...
Tiếp xúc với các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu Việt Nam từ lớn tới vừa và nhỏ trong thời gian dài, chúng tôi nhận thấy điều khiến họ hay giật mình nhất khi nhập khẩu hàng hóa là sự thay đổi về tỷ giá trên thị trường tiền tệ Việt Nam. Tuy nhiên, cái họ “hãi” nhất lại không phải các chỉ số tỷ giá, mà là những quy định có phần lộn xộn trong các văn bản qui phạm về tỷ giá tính thuế hiện tại.
Một thành viên trong ban lãnh đạo của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Tocontap Hà Nội phân tích: hiện quy định giữa Nghị định 149/2005/NĐ-CP và Thông tư 79/2009/TT-BTC hiện có một số điểm chưa thống nhất. Khoản 2, Điều 98 Thông tư 79/2009/TT-BTC quy định: “Trường hợp người nộp thuế kê khai trước ngày đăng ký tờ khai hải quan thì tỷ giá tính thuế được áp dụng theo tỷ giá tại ngày người nộp thuế đã kê khai, nhưng không quá ba ngày liền kề trước ngày đăng ký tờ khai hải quan”.
Tuy nhiên, Khoản 3, Điều 7 Nghị định 149/2005/NĐ-CP quy định: “Tỷ giá giữa đồng Việt Nam với đồng tiền nước ngoài dùng để xác định giá tính thuế là tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm tính thuế được đăng trên báo Nhân Dân, đưa tin trên trang điện tử hàng ngày...”.
Như quy định này, thì người nộp thuế chỉ được phép sử dụng tỷ giá để tính thuế là tỷ giá công bố của ngày đăng ký tờ khai, và chỉ những trường hợp cơ quan hải quan không có hoặc không thể có tỷ giá của ngày đăng ký tờ khai thì mới được phép sử dụng tỷ giá công bố của ngày liền kề trước đó.
Rõ ràng, đây là mâu thuẫn giữa Thông tư 79/2009/TT-BTC và Nghị định 149/2005/NĐ-CP trong quy định về tỷ giá tính thuế hàng nhập khẩu. Và dẫn tới một hiện tượng: cùng một mặt hàng và cùng nhập khẩu vào một thời điểm, nhưng hai lô hàng A và B nhập khẩu qua cửa khẩu Hải Phòng và cửa khẩu Lào Cai có khi lại được tính thuế theo hai tỷ giá khác nhau!
Câu nói “thời gian là vàng bạc” rất đúng trong hoàn cảnh này. Đôi khi việc áp dụng tỷ giá tính thuế chỉ hơn kém nhau một ngày cũng có thể khiến doanh nghiệp mất (hoặc được) tiền tỷ. Hơn thế, việc quy định tỷ giá tính thuế đối với hàng hoá nhập khẩu mâu thuẫn như đã nói cũng dễ dẫn tới gian lận, thất thu cho ngân sách.
Xin dẫn: ngày 17/8/2010, khi Ngân hàng Nhà nước thực hiện điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng giữa đồng Việt Nam với Đô la Mỹ áp dụng cho ngày 18/8/2010 từ mức 18.544 VND lên mức 18.932 VND (tăng gần 2,1%). Nếu vào ngày này, doanh nghiệp đăng ký nhập vài lô hàng lớn như sắt thép, đặc biệt là dầu thô (thường một lô dầu thô nhập khẩu vào Việt Nam thời gian qua có trị giá khoảng trên dưới 50 triệu USD, thuế suất giá trị gia tăng 10%) thì số thuế chênh lệch đã là tiền tỷ so với chỉ một ngày trước đó.
Theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 thì “Trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng căn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn”. Tuy nhiên, qua tìm hiểu thực tế hiện có không nhiều đơn vị hải quan áp dụng quy định tại Nghị định 149/2005/NĐ-CP mà thường áp dụng Thông tư 79/2009/TT-BTC do văn bản này được hướng dẫn chi tiết, rõ ràng hơn so với các quy định tại Nghị định!
Được biết, mới đây Chính phủ đã ban hành Nghị định 87/2010/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế xuất khẩu, Thuế nhập khẩu thay thế cho Nghị định số 149/2005/NĐ-CP ngày 8/12/2005, có hiệu lực từ 1/10/2010. Nghị định 87 quy định giá tính thuế đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu được xác định theo quy định của pháp luật về trị giá hải quan. Tỷ giá giữa đồng Việt Nam với đồng tiền nước ngoài dùng để xác định giá tính thuế là tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước công bố tại thời điểm tính thuế.
Hy vọng từ 1/10 tới đây, tỷ giá tính thuế nhập khẩu sẽ được thống nhất một mối, giảm bớt nỗi thắc thỏm triền miên của các doanh nghiệp nhập khẩu khi tỷ giá đổi thay...
Tiếp xúc với các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu Việt Nam từ lớn tới vừa và nhỏ trong thời gian dài, chúng tôi nhận thấy điều khiến họ hay giật mình nhất khi nhập khẩu hàng hóa là sự thay đổi về tỷ giá trên thị trường tiền tệ Việt Nam. Tuy nhiên, cái họ “hãi” nhất lại không phải các chỉ số tỷ giá, mà là những quy định có phần lộn xộn trong các văn bản qui phạm về tỷ giá tính thuế hiện tại.
Một thành viên trong ban lãnh đạo của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Tocontap Hà Nội phân tích: hiện quy định giữa Nghị định 149/2005/NĐ-CP và Thông tư 79/2009/TT-BTC hiện có một số điểm chưa thống nhất. Khoản 2, Điều 98 Thông tư 79/2009/TT-BTC quy định: “Trường hợp người nộp thuế kê khai trước ngày đăng ký tờ khai hải quan thì tỷ giá tính thuế được áp dụng theo tỷ giá tại ngày người nộp thuế đã kê khai, nhưng không quá ba ngày liền kề trước ngày đăng ký tờ khai hải quan”.
Tuy nhiên, Khoản 3, Điều 7 Nghị định 149/2005/NĐ-CP quy định: “Tỷ giá giữa đồng Việt Nam với đồng tiền nước ngoài dùng để xác định giá tính thuế là tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm tính thuế được đăng trên báo Nhân Dân, đưa tin trên trang điện tử hàng ngày...”.
Như quy định này, thì người nộp thuế chỉ được phép sử dụng tỷ giá để tính thuế là tỷ giá công bố của ngày đăng ký tờ khai, và chỉ những trường hợp cơ quan hải quan không có hoặc không thể có tỷ giá của ngày đăng ký tờ khai thì mới được phép sử dụng tỷ giá công bố của ngày liền kề trước đó.
Rõ ràng, đây là mâu thuẫn giữa Thông tư 79/2009/TT-BTC và Nghị định 149/2005/NĐ-CP trong quy định về tỷ giá tính thuế hàng nhập khẩu. Và dẫn tới một hiện tượng: cùng một mặt hàng và cùng nhập khẩu vào một thời điểm, nhưng hai lô hàng A và B nhập khẩu qua cửa khẩu Hải Phòng và cửa khẩu Lào Cai có khi lại được tính thuế theo hai tỷ giá khác nhau!
Câu nói “thời gian là vàng bạc” rất đúng trong hoàn cảnh này. Đôi khi việc áp dụng tỷ giá tính thuế chỉ hơn kém nhau một ngày cũng có thể khiến doanh nghiệp mất (hoặc được) tiền tỷ. Hơn thế, việc quy định tỷ giá tính thuế đối với hàng hoá nhập khẩu mâu thuẫn như đã nói cũng dễ dẫn tới gian lận, thất thu cho ngân sách.
Xin dẫn: ngày 17/8/2010, khi Ngân hàng Nhà nước thực hiện điều chỉnh tỷ giá bình quân liên ngân hàng giữa đồng Việt Nam với Đô la Mỹ áp dụng cho ngày 18/8/2010 từ mức 18.544 VND lên mức 18.932 VND (tăng gần 2,1%). Nếu vào ngày này, doanh nghiệp đăng ký nhập vài lô hàng lớn như sắt thép, đặc biệt là dầu thô (thường một lô dầu thô nhập khẩu vào Việt Nam thời gian qua có trị giá khoảng trên dưới 50 triệu USD, thuế suất giá trị gia tăng 10%) thì số thuế chênh lệch đã là tiền tỷ so với chỉ một ngày trước đó.
Theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 thì “Trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng căn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn”. Tuy nhiên, qua tìm hiểu thực tế hiện có không nhiều đơn vị hải quan áp dụng quy định tại Nghị định 149/2005/NĐ-CP mà thường áp dụng Thông tư 79/2009/TT-BTC do văn bản này được hướng dẫn chi tiết, rõ ràng hơn so với các quy định tại Nghị định!
Được biết, mới đây Chính phủ đã ban hành Nghị định 87/2010/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế xuất khẩu, Thuế nhập khẩu thay thế cho Nghị định số 149/2005/NĐ-CP ngày 8/12/2005, có hiệu lực từ 1/10/2010. Nghị định 87 quy định giá tính thuế đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu được xác định theo quy định của pháp luật về trị giá hải quan. Tỷ giá giữa đồng Việt Nam với đồng tiền nước ngoài dùng để xác định giá tính thuế là tỷ giá giao dịch bình quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước công bố tại thời điểm tính thuế.
Hy vọng từ 1/10 tới đây, tỷ giá tính thuế nhập khẩu sẽ được thống nhất một mối, giảm bớt nỗi thắc thỏm triền miên của các doanh nghiệp nhập khẩu khi tỷ giá đổi thay...
