Kể từ đầu năm 2022, căng thẳng Nga - Ukraine đã dẫn đến nguy cơ thiếu hụt nguồn cung dầu, từ đó khiến giá dầu tăng lên mức cao nhất trong 13 năm qua. Giá dầu Brent trung bình trong quý 1/2022 là 97 USD/thùng, tăng 58,8% so với cùng kỳ và cao hơn 20,9% so với mức trung bình trong quý 4/2021.

Giá dầu Brent cũng được hỗ trợ bởi thị trường dầu thắt chặt khi 1) OPEC duy trì mức cắt giảm sản lượng là 400.000 thùng/ngày trong tháng 1 - tháng 2/2022, sau đó sẽ tăng sản lượng thêm 432.000 thùng/ngày từ tháng 5/2022 như kế hoạch đã đề ra tại cuộc họp tháng 3/2022, và sản lượng của Mỹ thấp hơn kỳ vọng của thị trường trong khi nhu cầu dầu phục hồi mạnh.

NÂNG KỲ VỌNG GIÁ DẦU TRUNG BÌNH 85USD/THÙNG NĂM 2022

Trong khi các nhà dự báo dầu thô đã điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng nhu cầu do bối cảnh căng thẳng hiện tại giữa Nga và Ukraine, OPEC và EIA dự báo nhu cầu dầu vẫn đạt mức trước dịch Covid vào năm 2022 là khoảng 100 triệu thùng/ngày. Các đợt đóng cửa hiện tại ở Trung Quốc có thể dẫn đến rủi ro tiềm ẩn đối với nhu cầu dầu thô, tuy nhiên, điều này vẫn chưa rõ ràng và cần được theo dõi chặt chẽ.

Về nguồn cung, nguồn cung dầu của OPEC và Mỹ đang có xu hướng phục hồi trong năm 2022 nhưng vẫn thấp hơn nhẹ so với mức trước dịch Covid.

Cả số lượng giàn khoan và sản lượng dầu thô của Mỹ đều phục hồi trong suốt năm 2021 đến quý 1/2022 tuy nhiên, chúng vẫn chưa đạt mức trước dịch Covid. So với dự báo tháng 10/2021, EIA chỉ tăng nhẹ dự báo sản lượng dầu thô của Mỹ thêm 100.000 thùng/ngày lên 12 triệu thùng/ngày trong năm 2022, vẫn thấp hơn kỳ vọng của thị trường và tương ứng rằng sản lượng dầu của Mỹ sẽ tăng 800.000 thùng/ngày vào năm 2022.

Trong khi đó, chi tiêu vốn trên toàn thế giới cho các dự án dầu khí thượng nguồn đã giảm khoảng 30% vào năm 2020  còn xấp xỉ 350 tỷ USD sau khi tăng trong giai đoạn 2016-2019.

Theo các công ty trong ngành, vốn đầu tư vào thượng nguồn trong năm 2021 ước tính tăng khoảng 8% lên 380 tỷ USD - thấp hơn đáng kể so với mức trước dịch (vốn đầu tư trong năm 2019 là 500 tỷ USD). Với giá dầu tăng khoảng 30% trong năm nay, một số công ty năng lượng cho biết có kế hoạch tăng chi tiêu trong suốt thời gian còn lại của năm. Kỳ vọng chi tiêu trong năm 2022 sẽ tăng 10%-15%

Do đó, trong báo cáo vừa cập nhật, Chứng khoán Bản Việt - VCSC nâng giả định giá dầu Brent trung bình thêm 15%-20% trong giai đoạn dự báo lên 85 USD/thùng vào năm 2022, 80 USD/thùng vào năm 2023 và 75 USD/thùng trong giai đoạn 2024-2026. Giả định giá dầu Brent năm 2022 thấp hơn nhẹ so với mức trung bình của các dự báo được đề cập, nhưng dự báo cho giai đoạn 2023-2026 nhìn chung phù hợp.

Đối với năm 2023, VCSC kỳ vọng giá dầu Brent sẽ giảm 6% còn 80 USD/thùng do giả định rằng sản lượng từ Mỹ cao hơn, toàn bộ sản lượng từ OPEC và thặng dư tồn kho dầu toàn cầu đáp ứng nhu cầu tiếp tục phục hồi sau dịch COVID. Theo IEA, tiêu thụ dầu toàn cầu sẽ tăng 1,9 triệu thùng/ngày lên 102,6 triệu thùng/ngày vào năm 2023.

Sự gia tăng của năng lượng tái tạo, sự phục hồi sản lượng hoàn toàn của OPEC và chi tiêu toàn cầu cho khu vực thượng nguồn tăng sẽ giúp giảm giá dầu xuống mức 75 USD/thùng trong dài hạn dù tăng mạnh trong ngắn hạn.

Mặt khác, kỳ vọng 75 USD/thùng sẽ là mức giá hỗ trợ mạnh mẽ do ngành dầu thô trên toàn cầu thiếu đầu tư trong 7 năm qua và chi phí sản xuất cao hơn một phần do chi phí tài chính tăng khi EU, Mỹ và Nhật Bản hạn chế tài trợ cho các dự án dầu khí mới. Giải pháp 'đảo ngược toàn cầu hóa’ kéo dài do các quốc gia đang tăng cường khả năng tự cung tự cấp các nguồn tài nguyên chiến lược quan trọng sẽ hỗ trợ giá dầu trong dài hạn.

Tương tự với giá dầu Brent, giá dầu nhiên liệu (FO) trung bình trong quý 1/2022 là 541 USD/tấn ( 53,8% YoY) - cao hơn 35,3% so với dự báo giá trung bình năm 2022 trước đây là 400 USD/tấn.

Lưu ý rằng, giá dầu Brent và dầu nhiên liệu thường có diễn biến cùng chiều – trừ quý 4/2019 khi giá dầu nhiên liệu giảm do các quy định của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) có hiệu lực vào đầu năm 2020. Các quy định này yêu cầu ngành vận tải phải sử dụng dầu nhiên liệu chất lượng cao hơn chứa hàm lượng lưu huỳnh thấp hơn – còn gọi là dầu nhiên liệu có hàm lượng lưu huỳnh rất thấp (VLSFO).

VCSC cũng tăng dự báo giá dầu nhiên liệu trung bình năm 2022 và 2023 thêm 25%, lần lượt đạt 500 USD/tấn và 450 USD/tấn. Đối với giai đoạn 2024-2026, tăng giả định thêm 10% lên 400 USD/thùng.

CỔ PHIẾU NÀO TIẾP TỤC HƯỞNG LỢI?

Theo đánh giá của VCSC, giá dầu cao hơn có lợi cho 4 công ty dầu khí và 2 nhà sản xuất ure nhưng lại tiêu cực nhẹ đối với các nhà máy điện.

Cụ thể, với GAS, giá dầu thô cao hơn đồng nghĩa với việc giá khí đầu ra của GAS cao hơn do giá khí đầu ra có mối liên hệ chặt chẽ với giá FO, có mối tương quan chặt chẽ với giá dầu thô. VCSC đánh giá tiềm năng tăng với giá mục tiêu GAS 128.500 đồng/cổ phiếu.

Giá dầu thô đầu vào cao hơn sẽ kéo theo giá đầu ra của các sản phẩm cao hơn và ngược lại. Về lý thuyết, sự thay đổi của giá dầu thô không ảnh hưởng đến BSR, nhưng xu hướng tăng của giá dầu thô thô trước đó đã có tác động tích cực đến BSR nhờ lượng hàng tồn kho giá rẻ và sự gia tăng biên xăng dầu. Do đó, khuyến nghị BSR với giá mục tiêu 31.700 đồng/cổ phiếu.

Giá dầu cao hơn sẽ ảnh hưởng đến PVS vì có thể làm tăng giá dịch vụ và dẫn đến nhiều hợp đồng được ký hơn. Chúng tôi lưu ý rằng PVS ít phụ thuộc vào giá dầu hơn PVD do danh mục đầu tư đa dạng bao gồm tàu biển, cảng, kho chứa dầu nổi, cơ khí dầu khí (M&C), cùng các lĩnh vực khác. Giá mục tiêu khuyến nghị cho PVS là 32.800 đồng/cổ phiếu.

Với PVD, giá dầu thô cao hơn có thể thúc đẩy các hoạt động thăm dò và sản xuất, đồng thời dẫn đến nhiều việc làm hơn và giá thuê ngày giàn tự nâng cao hơn trong những năm tiếp theo. VCSC khuyến nghị tiềm năng tăng giá với PVD, mục tiêu 32.800 đồng/cổ phiếu.

Tương tự, DPM và DCM cũng có tiềm năng tăng giá bởi chi phí đầu vào gắn trực tiếp với giá dầu thô, do đó DPM, DCM chịu tác động tiêu cực bởi chi phí đầu vào cao hơn do dự báo giá dầu thô cao hơn. Tuy nhiên, giá urê cũng chịu ảnh hưởng gián tiếp từ giá dầu thô nên phần nào bù đắp được tác động của việc tăng chi phí đầu vào.

Ở chiều ngược lại, giá dầu tăng lại là rủi ro giảm giá cho các công ty ngành điện như POW, NT2, PPC.