Các chính sách thương mại và kinh tế khó lường của Tổng thống Donald Trump là nguyên nhân khiến giới đầu tư toàn cầu lo ngại về vị thế “hầm trú ẩn” bấy lâu nay của các tài sản Mỹ.

Chỉ số Dollar Index - thước đo sức mạnh của USD so với một rổ gồm 6 đồng tiền chủ chốt khác gồm đồng bảng Anh, euro, yên Nhật, franc Thụy Sỹ, đôla Canada và krona Thụy Điển - đã giảm gần 11% trong 6 tháng qua. Mức giảm này đánh dấu nửa đầu năm tồi tệ nhất của đồng bạc xanh kể từ khi chấm dứt chế độ bản vị vàng Bretton Woods, đồng thời là khoảng thời gian 6 tháng giảm giá nhiều nhất của USD kể từ năm 2009.

Trong 6 tháng đầu năm 1973, đồng USD giảm giá 15%.

“Đồng USD đã hứng chịu tác động từ những động thái chính sách khó lường của chính quyền Trump 2.0”, chiến lược gia Francesco Pesole của ngân hàng ING nhận định với tờ báo Financial Times.

Ông Pesole nói thêm rằng việc ông Trump liên tục áp thuế quan rồi lại hoãn hoặc giảm, cộng thêm nhu cầu vay nợ khổng lồ của Chính phủ Mỹ và những lo ngại về sự độc lập của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã làm suy yếu sức hấp dẫn của đồng USD như một nơi trú ẩn an toàn cho các nhà đầu tư. Đồng tiền này đã giảm giá 0,4% trong phiên giao dịch ngày thứ Hai (30/6) khi Thượng viện Mỹ chuẩn bị bỏ phiếu về dự luật giảm thuế “lớn lao, đẹp đẽ” của ông Trump.

Theo một số ước tính, dự luật mang tính bước ngoặt này dự kiến ​​sẽ bổ sung thêm 3,2 nghìn tỷ USD vào khối nợ vốn dĩ đã rất lớn của Chính phủ liên bang Mỹ trong 1 thập kỷ tới. Triển vọng này đã làm dấy lên mối lo ngại về tính bền vững của nợ công Mỹ và dẫn tới một cuộc rút vốn mạnh khỏi thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ thời gian gần đây.

Tình trạng trượt giá của đồng USD thời gian qua hoàn toàn trái ngược những dự đoán rộng rãi vào đầu năm rằng cuộc chiến thương mại của ông Trump sẽ gây ra thiệt hại lớn hơn cho các nền kinh tế  khác và sẽ đẩy lạm phát ở Mỹ tăng lên, qua đó đưa bạc xanh tăng giá so với các đồng tiền khác.

Nhưng trên thực tế những gì đã và đang diễn ra, đồng euro - đồng tiền mà một số ngân hàng Phố Wall dự đoán sẽ giảm xuống ngang giá với đồng USD trong năm nay - đã tăng 13% lên trên mức 1,17 mới đổi được 1 euro. Trong lúc nhà đầu tư lo ngại về rủi ro đối với tăng trưởng ở nền kinh tế lớn nhất thế giới, nhu cầu về tài sản an toàn đã dịch chuyển từ thị trường Mỹ sang các thị trường ở châu Âu, chẳng hạn trái phiếu chính phủ Đức.

“Thị trường đã hứng một cú sốc từ thuế quan đối ứng của Mỹ”, ông Andrew Balls -  Giám đốc phụ trách đầu tư trái phiếu toàn cầu tại công ty quản lý quỹ trái phiếu khổng lồ Pimco - nhận xét.

Ông Balls lập luận rằng hiện tại không có mối đe dọa đáng kể nào đối với vị thế của đồng USD với tư cách đồng tiền dự trữ trên thực tế của thế giới. Nhưng ông nói thêm rằng điều đó “không có nghĩa là đồng USD không thể suy yếu thêm một cách đáng kể”, đồng thời nhấn mạnh việc nhiều nhà đầu tư toàn cầu đang thực hiện các biện pháp phòng hộ tỷ giá đối với các tài sản USD trong danh mục của họ, và bản thân điều này gây áp lực mất giá lên USD.

Sức ép mất giá đối với đồng USD trong năm nay còn đến từ kỳ vọng ngày càng tăng rằng Fed sẽ cắt giảm lãi suất mạnh tay để hỗ trợ nền kinh tế Mỹ theo lời kêu gọi của ông Trump. Thị trường lãi suất tương lai đang cho rằng Fed có thể giảm lãi suất ít nhất 5 lần trong thời gian từ nay đến hết năm 2026, với mức giảm mỗi lần là 0,25 điểm phần trăm.

Việc đặt cược vào lãi suất thấp hơn là một động lực giúp thị trường cổ phiếu vượt qua được mối lo ngại về chiến tranh thương mại và xung đột ở Trung Đông để đạt mức cao kỷ lục liên tiếp trong những phiên gần đây. Nhưng đồng USD giảm giá đồng nghĩa với việc chỉ số S&P 500 của chứng khoán Mỹ tiếp tục tụt lại so với các đối thủ ở châu Âu nếu xét về lợi nhuận được tính bằng cùng một đồng tiền.

Các nhà đầu tư lớn, từ quỹ hưu trí đến các nhà quản lý dự trữ ngoại hối của ngân hàng trung ương, thời gian qua đều đã tuyên bố ý định cắt giảm tỷ trọng nắm giữ USD và tài sản Mỹ trong danh mục. Họ cũng đặt câu hỏi liệu đồng tiền này có còn là “vịnh tránh bão” trước những biến động của thị trường hay không.

“Các nhà đầu tư nước ngoài đang tìm cách phòng hộ tỷ giá nhiều hơn đối với các tài sản được định giá bằng USD và đó là một yếu tố khác ngăn cản đồng tiền này đi theo sự phục hồi của thị trường cổ phiếu Mỹ”, ông Pesole nói.

Cũng trái với xu hướng mất giá sâu và liên tục của đồng USD, giá vàng đã lập hàng loạt kỷ lục mới trong năm nay do các ngân hàng trung ương và các nhà đầu tư khác tiếp tục mua ròng vàng trong bối cảnh lo ngại về sự mất giá của tài sản USD.

Chỉ số Dollar Index hiện đang ở mức 96,7 điểm, thấp nhất trong hơn 3 năm trở lại đây. Với tốc độ giảm giá nhanh của USD và sự phổ biến của các đặt cược vào sự giảm giá của đồng tiền này thời gian qua, một số nhà phân tích cho rằng tỷ giá USD sẽ đi vào ổn định.

“Đã có quá nhiều sự đặt cược vào USD giảm giá, và tôi cho rằng tốc độ giảm giá của USD sẽ chậm lại trong thời gia tới”, chiến lược gia Guy Miller của công ty bảo hiểm Zurich nói với Financial Times.