Hoạt động mua lại trái phiếu doanh nghiệp chững lại, khoảng 100 doanh nghiệp chậm thanh toán lãi, gốc trái phiếu

Công ty chứng khoán MB (MBS) vừa công bố báo cáo phân tích thị trường trái phiếu.

Theo đó, trong tháng 11, tổng giá trị TPDN phát hành thành công tăng 9 lần so với cùng kỳ, song giảm 32% so với tháng trước. Lũy kế 11 tháng năm 2023, tổng giá trị phát hàng tăng 8% so với cùng kỳ.

Theo MBS, lãi suất bình quân gia quyền của nhóm ngành ngân hàng có xu hướng nhích lên trong tháng 11 sau 6 tháng duy trì xu hướng giảm điểm.

Giá trị phát hành tháng 11 tăng mạnh so với cùng kỳ năm ngoái tuy nhiên có xu hướng giảm kể từ tháng 9.

Tính đến ngày 22/11, tổng giá trị trái phiếu phát hành thành công trong tháng 11 ước đạt hơn 20 nghìn tỷ đồng, giảm 32% so với tháng trước Hoạt động phát hành chậm lại dần từ tháng 9/23.

Đa phần các đợt phát hành trong tháng đến từ nhóm Tài chính – Ngân hàng, chiếm hơn 48% lợi suất vào khoảng 6.4% - 8%. NHTMCP Công thương Việt Nam là tổ chức phát hành giá trị lớn nhất trong tháng với 3,542 tỷ đồng, trong đó 3,092 tỷ đồng trái phiếu lãi suất 6.45%-6.55% và lô 450 tỷ đồng lãi suất 7.1%, thời hạn 8-10 năm. Lãi suất cao nhất trong tháng là 14% ghi nhận từ đợt chào bán 1,495 tỷ đồng của CT TNHH DV & TV xây dựng Anh Quân.

Đáng chú ý, lãi suất phát hành TPDN của nhóm Ngân hàng có xu hướng nhích lên trong tháng 11 sau nhiều tháng đi ngang. Đây có thể là một dấu hiệu cho thấy lãi suất huy động của ngân hàng khó giảm thêm nữa.

Hoạt động phát hành TPDN lũy kế 11 tháng, tổng giá trị TPDN phát hành đạt 233 nghìn tỷ đồng, giảm 8% so với cùng kỳ. Lãi suất TPDN bình quân trong 11 tháng 2023 đạt 8.5%, cao hơn so với mức trung bình 7.9% của năm 2022.

Từ đầu năm đến nay, Ngân hàng là nhóm ngành có giá trị phát hành cao nhất với khoảng 109.6 nghìn tỷ, (giảm 18% so với cùng kỳ) chiếm tỷ trọng 47% so với tổng giá trị. Lãi suất bình quân gia quyền của trái phiếu Ngân hàng là 6.8%/năm, kỳ hạn bình quân 4.5 năm.

Các ngân hàng phát hành giá trị lớn nhất bao gồm: NHTMCP Á Châu (18.9 nghìn tỷ đồng), NHTMCP Kỹ Thương Việt Nam (15.5 nghìn tỷ đồng), NHTMCP Công thương Việt Nam (12.9 nghìn tỷ đồng).

Xếp sau là nhóm ngành Bất động sản với tổng giá trị phát hành đạt 73.1 nghìn tỷ đồng (tăng 10% so với cùng kỳ), chiếm tỷ trọng 31%. Lãi suất bình quân gia quyền của trái phiếu bất động sản vẫn là 9.7%/năm, kỳ hạn bình quân là 3.6 năm. Các doanh nghiệp bất động sản phát hành giá trị lớn nhất gồm có: CT TNHH Capitaland Tower (12.2 nghìn tỷ đồng), CT TNHH Đầu tư và Phát triển Đô Thị Hưng Yên (7.2 nghìn tỷ đồng), CTCP Vinhomes (trị giá 5 nghìn tỷ đồng).

Hoạt động mua lại TPDN có phần chững lại trong các tháng gần đây.

Trong tháng 11, giá trị trái phiếu mua lại trước hạn ước tính khoảng hơn 2 nghìn tỷ đồng, giảm 82% so với tháng trước). Lũy kế từ đầu năm đến nay, khoảng 197.660 tỷ đồng TPDN đã được mua lại trước hạn, tăng 13% so với cùng kỳ, trong đó nhóm ngành NH vẫn chiếm tỷ trọng 47% tổng giá trị mua lại, nhóm ngành BĐS và xây dựng lần lượt chiếm tỷ trọng 15% và 14%.

Tính đến ngày 21/11, đã có khoảng 100 doanh nghiệp thông báo về việc chậm/hoãn thanh toán gốc, lãi trái phiếu.

Theo MBS, uớc tính tổng giá trị TPDN chậm các nghĩa vụ thanh toán vào khoảng 192 nghìn tỷ đồng, chiếm gần 19% dư nợ TPDN của toàn thị trường, trong đó nhóm ngành bất động sản tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn nhất khoảng 70% giá trị chậm trả.

Mới đây, tại Hội thảo “Cập nhật các biến động trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam và hoạt động xếp hạng tín nhiệm” và lễ khai trương Công ty cổ phần Xếp hạng tín nhiệm đầu tư Việt Nam (VIS Rating) sáng 24/11, ông Trần Lê Minh, Tổng Giám đốc VIS Rating, cho biết sau giai đoạn phát triển nóng với việc phát hành trái phiếu ồ ạt của loạt doanh nghiệp bất động sản và ngân hàng, thị trường trái phái doanh nghiệp đã bước vào chu kỳ mới.

Đó là số lượng trái phiếu chậm trả gốc và lãi tháng 10/2023 lần đầu giảm, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp bắt đầu ổn định từ tháng 7/2023.

Đặc biệt, theo dự phóng của VIS Rating, giá trị trái phiếu có rủi ro cao sẽ giảm dần trong vòng 12-18 tháng tới, từ mức 19.000 tỷ đồng trong quý 4/2023 xuống 8.000 tỷ đồng trong quý 1/2024, 13.000 tỷ đồng quý 2/2024; 13.000 tỷ đồng quý 3/2024 và 9.000 tỷ đồng trong quý 4/2024.

Cũng theo ông Minh “Toàn bộ quy định trong Nghị định 65 (về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ…) có hiệu lực thi hành kể từ đầu năm 2024 sẽ thiết lập kỷ luật chặt chẽ hơn đối với các bên liên quan, khôi phục niềm tin của thị trường và mở đường cho thị trường chuyển sang chu kỳ mới bền vững hơn”.

Về triển vọng thị trường trong năm 2024, ông Simon Chen, Giám đốc khối xếp hạng và nghiên cứu của VIS Rating, cho biết năm 2024, có 3 điểm dẫn dắt thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam.

Một là, tỷ lệ trái phiếu chậm trả phát sinh mới giảm dần, đến từ lãi suất thấp khi Ngân hàng Nhà nước đã cắt giảm 4 lần lãi suất trong năm 2023 và giúp cho doanh nghiệp huy động vốn dễ dàng hơn.

Hai là, các chính chính sách hỗ trợ kinh doanh của Chính phủ và kích cầu kinh tế sẽ phát huy hiệu quả hơn trong năm 2024, giúp doanh nghiệp kinh doanh tốt hơn, cải thiện dòng tiền, từ đó giúp huy động vốn và khả năng phát hành cải thiện dần.

Bên cạnh đó, năm 2024, việc thực thi các quy định chặt chẽ hơn sẽ giúp thị trường trái phiếu doanh nghiệp kỷ luật hơn. Nhà phát hành sẽ phải công bố thông tin minh bạch hơn, giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn. Cùng với đó là quy định chặt chẽ hơn chủ thể tham gia thị trường, bảo vệ nhà đầu tư tốt hơn và thị trường có phát triển hơn.

Ba là, với những thay đổi thị trường gần đây đã giúp tâm lý nhà đầu tư cải thiện dần. Khối ngân hàng sẽ là động lực cho phát hành mới cho thị trường khi lượng phát hành luôn lớn, chiếm khoảng 30-40% thị trường.