Kiến nghị trên được đại biểu Trần Văn Tuấn, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang, nêu tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV, sáng 28/10.

Đại biểu Trần Văn Tuấn cho biết, sự bùng phát của đại dịch Covid-19 thời gian qua đã bộc lộ một vấn đề lớn rất cần được quan tâm là nhà ở cho công nhân còn thiếu trầm trọng, nguồn cung chưa thể đáp ứng cả về số lượng và chất lượng.

Đến nay vẫn còn có những khó khăn, vướng mắc liên quan đến chính sách nhà ở cho công nhân chưa được tháo gỡ. Từ thực tiễn địa phương, đại biểu Trần Văn Tuấn kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành liên quan cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, có cơ chế, chính sách đặc thù về nhà ở cho công nhân.

“Công nhân là lực lượng có vị trí ngày càng quan trọng, có những đặc điểm đặc thù so với các đối tượng khác, tuy nhiên quy định hiện hành lại chưa có chế định riêng về nhà ở phù hợp với đối tượng này, hoặc chỉ là những quy định nằm rải rác trong một số văn bản liên quan và còn có những bất cập”, đại biểu Trần Văn Tuấn đánh giá.

Đại biểu ví dụ, tại Điều 49 của Luật Nhà ở năm 2014 đã xác định rõ người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp là đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội.

Đồng thời, tại điểm a khoản 1 Điều 51 Luật Nhà ở, khoản 1 Điều 22 và điểm a khoản 3 Điều 22 của Nghị định số 100/2015/CP về phát triển và quản lý nhà ở xã hội đã được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 49/2021/CP quy định, một trong những điều kiện được hưởng chính sách này là chưa có nhà thuộc sở hữu của mình, chưa được mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội, chưa được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở, đất ở dưới mọi hình thức tại nơi sinh sống và học tập.

Đại biểu cho rằng, quy định này không hợp lý, vì thực tế nhiều công nhân làm việc tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, nhà máy, xí nghiệp thuộc đối tượng gia đình hộ nghèo, thu nhập thấp, mặc dù họ đã có nhà ở, đất ở nhưng là nhà ở, đất ở ở quê, ở cùng bố mẹ, anh chị em, do điều kiện đi làm xa hoặc chỗ ở chật chội nên rất cần được xem xét giải quyết hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội.

“Đó là một trong những vướng mắc, bất cập đòi hỏi cần phải có sự tách bạch, có chế định riêng về nhà ở cho công nhân”, đại biểu Trần Văn Tuấn đề xuất.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị tạo điều kiện thuận lợi nhất để các hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân thuê. Theo thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại hội nghị trực tuyến thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội cho công nhân, người thu nhập thấp ngày 1/8/2022 đã nhấn mạnh, mục tiêu trong giai đoạn 2021-2030 cần đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp.

Theo đại biểu, để thực hiện mục tiêu này đòi hỏi phải có nguồn lực rất lớn và chắc chắn cần khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia, trong đó không chỉ có các doanh nghiệp mà các hộ gia đình, cá nhân có vai trò rất quan trọng.

Riêng Bắc Giang, đại biểu cho biết, hiện nay địa phương đang có khoảng 5.100 công trình nhà ở do các hộ gia đình, cá nhân xây dựng đủ tiêu chuẩn và đáp ứng cho khoảng 66.000 công nhân thuê.

Theo tính toán của tỉnh đến năm 2025 nếu số dự án xây dựng nhà ở đáp ứng được một nửa số công nhân có nhu cầu thì Bắc Giang vẫn cần phải tiếp tục khuyến khích các hộ gia đình, cá nhân xây dựng nhà ở để đáp ứng cho công nhân thuê với số lượng khoảng 180.000 lao động.

"Rõ ràng qua việc này cho thấy vị trí, vai trò của các hộ gia đình, của các cá nhân trong đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân rất quan trọng. Do đó, đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành liên quan tiếp tục cụ thể hóa, triển khai thực hiện cơ chế hỗ trợ, ưu đãi đã được quy định tại Luật Nhà ở, nhằm khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi nhất để thu hút các hộ gia đình, các cá nhân tham gia đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân thuê", đại biểu Trần Văn Tuấn kiến nghị. 

Cùng với đó, cần chú trọng triển khai cơ chế các hộ gia đình, cá nhân được vay vốn ưu đãi từ ngân hàng chính sách xã hội để đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân thuê.

Qua đó, nhằm huy động có hiệu quả các nguồn lực, nhất là nguồn lực về tiền, nguồn lực về đất đai, thu hút các thành phần kinh tế, các doanh nghiệp và đặc biệt là các hộ gia đình và cá nhân cùng tham gia xây dựng nhà ở cho công nhân thuê, góp phần đa dạng hóa nguồn cung, đáp ứng nhu cầu thuê nhà ở của công nhân.