Những thực tế vừa nêu được đại diện các doanh nghiệp chia sẻ tại Đối thoại chuyên đề: Phân bón giả - Tác hại thật do Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy tổ chức sáng 13/6. 

THIỆT HẠI HÀNG TỶ USD MỖI NĂM VÌ PHÂN BÓN GIẢ, KÉM CHẤT LƯỢNG

Ông Lê Tiến Hùng, Giám đốc Marketing, Công ty Cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau (PVCFC), thừa nhận việc sản xuất phân bón giả, kém chất lượng không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn cả niềm tin của khách hàng. Ông dẫn chứng, hiện nay giá phân bón khoảng 20 triệu đồng/tấn, nếu như làm giả 200 tấn đã có 4 tỷ đồng, nghiêm trọng hơn có những sản phẩm bị làm giả với tỷ lệ cao đến 80%. “Như vậy, về kinh tế là rất thiệt hại, nhưng với khách hàng còn là xói mòn niềm tin, ảnh hưởng ghê gớm đến các ngành sản xuất phân bón vật tư cho nông nghiệp, không những năm nay mà nhiều năm về sau”, ông Hùng nói.

Với những doanh nghiệp có uy tín và đã mất công gây dựng nhiều năm trên thị trường nếu sản phẩm bị làm nhái trước hết sẽ ảnh hưởng đến thương hiệu, sau đó là hoạt động tiêu thụ, doanh thu và lợi nhuận sụt giảm theo. Tuy nhiên, thiệt hại lớn nhất là niềm tin của người nông dân đối với các nhà sản xuất, nhất là các đơn vị sản xuất lớn. 

Trong khi đó, bà Bùi Thị Thanh Giang, Phó Ban Kế hoạch Kinh doanh - Tập đoàn Công nghiệp Hóa chất Việt Nam cũng cho biết, theo con số thống kê, chỉ tính riêng thiệt hại do phân bón giả và phân bón kém chất lượng, mỗi năm Việt Nam đã mất đi từ 2 - 2,5 tỷ USD. Đây mới chỉ tính thiệt hại do mất lượng tiền không cân xứng với lượng chất dinh dưỡng có trong phân bón.

Hiện tại, Tập đoàn có 11 đơn vị sản xuất phân bón và thuốc bảo vệ thực vật với tổng công suất sản xuất các loại phân bón đạt 6 triệu tấn/năm, riêng NPK với tổng năng lực sản xuất khoảng 2,4 triệu tấn/năm, đáp ứng 60-70% nhu cầu phân bón NPK trong nước.

Thực trạng phân bón giả, phân bón kém chất lượng hiện nay gây ảnh hưởng nhiều đến uy tín của các đơn vị sản xuất phân bón của Tập đoàn do phân bón giả, kém chất lượng làm cho suy kiệt “sức khỏe đất trồng trọt” dẫn đến cây trồng không đạt năng suất. Thêm vào đó, hàng năm Việt Nam sử dụng trên 11 triệu tấn phân bón, trong đó có từ 30-50% là phân bón giả, kém chất lượng. Điều này cũng gây ảnh hưởng đến sản lượng tiêu thụ của các đơn vị sản xuất chân chính của Tập đoàn cũng như trên thị trường.

Theo bà Giang, một thực tế các doanh nghiệp sản xuất phân bón có uy tín lo ngại vấn đề phân bón nhái hơn là phân bón giả, vì hàm lượng chất dinh dưỡng trong các sản phẩm phân bón hàng nhái này rất ít.

“Các doanh nghiệp sản xuất phân bón nhái còn nhập nhèm trong công bố hàm lượng, trong mẫu mã bao bì, qua mặt người dân và cơ quan quản lý. Ví dụ đối với sản phẩm phân NPK, có rất nhiều doanh nghiệp làm nhái và cho rằng đó chỉ là tên họ đăng ký với hàm lượng chất dinh dưỡng thấp. Khi sản phẩm bán ra thị trường, các doanh nghiệp này lại bám sát giá với phân bón những đơn vị sản xuất uy tín, dẫn đến lợi nhuận của doanh nghiệp này rất cao và cạnh tranh giá với các doanh nghiệp chân chính”, bà Giang dẫn chứng.

NHIỀU THỦ ĐOẠN GIAN LẬN TINH VI TRONG SẢN XUẤT PHÂN BÓN GIẢ

Với nhiều cơ chế và cách luồn lách, các doanh nghiệp làm hàng nhái ưu đãi cao cho đại lý, dẫn đến các đại lý lại hướng người dân mua những phân bón nhái này. Thậm chí, có những đại lý không nhập phân bón thật mà chỉ nhập hàng nhái, hàng giả về bán.

Đại diện Tập đoàn Công nghiệp hóa chất Việt Nam cũng thừa nhận, việc sản xuất phân bón giả, kém chất lượng diễn ra hết sức tinh vi với nhiều thủ đoạn, chiêu trò. Họ thường đánh vào sự hám lợi của một số đại lý, cửa hàng vì lợi nhuận mà tiếp tay cho hành vi sản xuất, tiêu thụ phân bón giả, phân bón nhái, phân bón kém chất lượng. Do vậy, sản xuất phân bón giả, kém chất lượng có nhiều cơ hội để phát triển.

Cùng với đó là công nghệ làm bao bì giả rất giống với vỏ bao bì thật của doanh nghiệp lớn có đăng ký sở hữu nhãn mác. “Việc sản xuất phân bón giả quá dễ dàng, thậm chí có trường hợp theo phản ánh ngay thời điểm lực lượng chức năng kiểm tra lấy mẫu kiểm tra chất lượng thì lô hàng vẫn được mang đi tiêu thụ”, bà Giang thông tin.

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Giang cho rằng, khi phát hiện được sản phẩm của doanh nghiệp bị làm giả, cần báo cáo, phối hợp ngay với các cơ quan chức năng để xử lí theo pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi của các đơn vị sản xuất và của người tiêu dùng. Đây là khâu quan trọng giữ vai trò then chốt cho sự thành công trong vấn đề đẩy lùi, giảm thiểu tình trạng phân bón giả, kém chất lượng.

Ngoài ra, các đơn vị luôn cần chủ động tự bảo vệ mình bằng cách sử dụng các biện pháp nhằm tăng cường về nhận diện sản phẩm, tránh bị làm giả, làm nhái như: tem chống hàng giả, bao bì chuyên biệt, hình thức sản phẩm khác biệt…; rà soát thị trường thường xuyên nhằm phát hiện các vấn đề liên quan đến sản phẩm của mình kịp thời. Cùng với đó, cần liên kết chặt chẽ với các đại lý, nhà phân phối để kịp thời phát hiện các trường hợp phân bón giả, phân bón kém chất lượng, bởi lẽ nhiều trường hợp chỉ phát hiện khi cơ quan chức năng kiểm tra hoặc đã gây hậu quả đối với cây trồng.

Với Công ty Cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau, ông Lê Tiến Hùng khẳng định, ngăn chặn nạn phân bón giả, bảo vệ người nông dân chính là bảo vệ doanh nghiệp. Về giải pháp căn cơ, cần rà soát lại các văn bản pháp lý, hành lang pháp luật để tăng nặng chế tài xử phạt; đẩy mạnh công tác tuyên truyền để doanh nghiệp, người nông dân tiếp cận tốt hơn các luồng thông tin.