Tòa phúc thẩm cho duy trì thuế đối ứng của ông Trump trong thời gian kháng cáo

Một tòa án phúc thẩm ngày 10/6 cho phép kế hoạch thuế quan đối ứng của Tổng thống Donald Trump được giữ nguyên trong lúc các thẩm phán của tòa xem xét phán quyết của tòa án cấp thấp hơn vô hiệu hóa thuế quan này vì cho rằng việc ông Trump áp thuế đối ứng là vượt quá thẩm quyền của tổng thống.

Theo hãng tin Reuters, quyết định do Tòa án Phúc thẩm Liên bang ở Washington DC đưa ra đồng nghĩa rằng Nhà Trắng có thể tiếp tục thực thi thuế quan đối ứng áp lên hầu hết các đối tác thương mại của Mỹ, cùng các kế hoạch thuế quan áp dụng riêng với Canada, Mexico và Trung Quốc.

Tòa án phúc thẩm chưa quyết định liệu thuế quan đối ứng có hợp pháp hay không theo một đạo luật kinh tế khẩn cấp mà ông Trump viện dẫn để đưa ra thuế quan này, nhưng tòa vẫn cho phép thuế đối ứng tạm thời được thực thi trong lúc diễn ra quy trình kháng cao.

Tòa án phúc thẩm cho biết vụ kiện đã nêu ra những vấn đề “có tầm quan trọng đặc biệt” khiến tòa phải thực hiện bước đi hiếm hoi là để toàn bộ 11 thẩm phán thành viên thụ lý đơn kháng cáo, thay vì để đơn kháng cáo của Nhà Trắng được đưa ra trước hội đồng gồm ba thẩm phán như thường lệ. Tòa đã lên lịch tranh luận cho vụ kiện này vào ngày 31/7.

Thuế đối ứng của ông Trump đã khiến thị trường tài chính toàn cầu chao đảo và gây ra những gián đoạn lớn trong chuỗi cung ứng sau khi được công bố vào đầu tháng 4.

Hôm 28/5, Tòa án Thương mại Quốc tế (CIT) - một tòa án liên bang ở Manhattan - bất ngờ ra phá quyết nói rằng Hiến pháp Mỹ chỉ trao quyền cho Quốc hội, thay vì Tổng thống, được áp thuế quan như vậy, và ông Trump đã vượt quá quyền hạn của mình khi viện dẫn Đạo luật Thẩm quyền kinh tế quốc tế khẩn cấp (IEEPA) để áp thuế đối ứng. Phán quyết được đưa ra sau khi CIT thụ lý hai vụ kiện mà các nguyên đơn phản đối thuế đối ứng, gồm một vụ do tổ chức phi đảng phái Liberty Justice Center đại diện cho 5 doanh nghiệp nhập khẩu nhỏ, và một của 12 tiểu bang Mỹ.

Phán quyết này không ảnh hưởng đến các loại thuế quan khác được áp dụng theo thẩm quyền pháp lý truyền thống hơn, chẳng hạn như thuế quan đối với thép và nhôm nhập khẩu.

Nhà Trắng đã ngay lập tức kháng cao, và ngay trong ngày hôm sau, Tòa án Phúc thẩm Liên bang ra quyết định tạm hoãn phán quyết vô hiệu hóa thuế đối ứng của CIT. Quyết định mà tòa phúc thẩm đưa ra ngày 10/6 là để hoãn phán quyết này lâu hơn, trong thời gian thụ lý đơn kháng cao của Nhà Trắng đối với phán quyết của CIT.

Ông Trump đã tuyên bố ông có thẩm quyền rộng rãi để thiết lập thuế quan theo IEEPA. Đạo luật có từ năm 1977 về mặt lịch sử đã được sử dụng để áp đặt lệnh trừng phạt đối với các quốc gia địch thủ của Mỹ hoặc đóng băng tài sản của các nước đó. Tuy nhiên, ông Trump là tổng thống Mỹ đầu tiên sử dụng luật này để áp đặt thuế quan.

Ông Trump đã nói rằng thuế quan áp dụng từ tháng 2 đối với Canada, Trung Quốc và Mexico là để chống lại nạn buôn bán fentanyl bất hợp pháp tại biên giới Mỹ, và rằng thuế quan đối ứng là để ứng phó với thâm hụt thương mại của Mỹ.

Các tiểu bang và doanh nghiệp nhỏ đâm đơn kiện thuế đối ứng lập luận rằng thuế quan không phải là cách hợp pháp hoặc phù hợp để giải quyết những vấn đề đó, và các doanh nghiệp nhỏ cũng nói rằng việc Mỹ nhập siêu nhiều thập kỷ không đáp ứng điều kiện là trường hợp khẩn cấp có thể kích hoạt IEEPA.

Theo Reuters, đang có t nhất 5 vụ kiện khác thách thức thuế đối ứng, bao gồm của các doanh nghiệp nhỏ khác và tiểu bang California. Một trong những vụ kiện đó, với đơn kiện được nộp tại một tòa án liên bang ở Washington DC, cũng dẫn đến phán quyết ban đầu chống lại thuế đối ứng, và hiện chưa có tòa án nào ủng hộ quyền áp dụng thuế quan khẩn cấp không giới hạn mà ông Trump đã tuyên bố.