Thiếu nhân lực chất lượng cao cho các ngành kinh tế mũi nhọn
Nhật Dương
01/11/2023, 14:44
Theo các đại biểu Quốc hội, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là một trong những nhân tố tác động mạnh mẽ đến tăng trưởng bền vững, song thực tế nước ta vẫn đang thiếu trầm trọng nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong các ngành kinh tế mũi nhọn, trọng điểm...
Ảnh minh họa.
Thiếu nguồn lao động chất lượng cao cho các ngành kinh tế trọng điểm, ngành kinh tế mới, gần đây là lĩnh vực chíp bán dẫn là vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm thảo luận tại phiên họp sáng 1/11.
TỐC ĐỘ TĂNG NĂNG SUẤT LAO ĐỘNG CHƯA ĐẠT MỤC TIÊU
Theo đại biểu Điểu Huỳnh Sang, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Phước, chất lượng đào tạo nguồn nhân lực của Việt Nam thời gian qua mặc dù đã được quan tâm nhưng vẫn còn rất hạn chế, đặc biệt là thiếu nhân lực trong các ngành kinh tế mũi nhọn và các ngành phục vụ kinh tế số.
Cơ cấu các ngành đào tạo hiện nay cũng chưa bám sát nhu cầu của thị trường lao động, nhất là lao động trong các ngành kinh tế mới.
Thiếu lao động chất lượng cao phần nào tác động đến tốc độ tăng năng suất lao động cũng là thực tế được đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình, đề cập.
Đại biểu Nga dẫn chứng báo cáo của Chính phủ cho thấy năng suất lao động bình quân năm 2021 – 2023 tăng 4,36 – 4,69%, thấp hơn mức 6,26% của 3 năm 2016 – 2018. Trong 3 năm liên tục của nhiệm kỳ này, tốc độ tăng trưởng năng suất lao động cũng không đạt mục tiêu.
Theo một số nghiên cứu, năng suất lao động của nước ta còn khoảng cách khá lớn so với một số nước trong khu vực và các nước phát triển, trong khi việc đẩy mạnh tốc độ tăng năng suất lao động có ý nghĩa quyết định đối với năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay.
Vì vậy, đại biểu cho rằng nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới, Chính phủ cần tập trung cải thiện chỉ tiêu quan trọng này, nâng hiệu quả sử dụng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là đào tạo nhân lực chất lượng cao.
Theo đại biểu, qua giám sát cho thấy Chính phủ đã có nhiều đổi mới trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học, tuy nhiên tỷ lệ lao động qua đào tạo có chứng chỉ và bằng cấp còn rất thấp, đáng quan tâm là sự thiếu hụt các nhà khoa học sáng tạo, các chuyên gia đầu ngành trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội.
Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Bình. Ảnh - Quochoi.vn.
Đại biểu tỉnh Quảng Bình cho rằng chất lượng đào tạo vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động, đặc biệt là nguồn nhân lực cho các ngành kinh tế đáp ứng yêu cầu phát triển mới, kinh tế tri thức.
“Tình trạng mất cân đối về cơ cấu trình độ, ngành, vùng miền vẫn là điểm yếu dai dẳng trong phát triển nhân lực của nước ta. Sự bất cập trong đào tạo nhân lực đáp ứng yêu cầu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã đặt ra nhiều lần, tuy vậy, kết quả nhiệm kỳ qua theo báo cáo của Chính phủ về đào tạo nguồn nhân lực chưa có chuyển biến rõ nét”, đại biểu Nga nói.
Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ cần đánh giá kỹ hơn các tiêu chí, có giải pháp tổng thể, lâu dài tương xứng với yêu cầu là khâu đột phá, xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực quốc gia. Đặc biệt, cần có chính sách mạnh để khuyến khích đổi mới sáng tạo, tập trung nguồn lực cho các ngành có giá trị gia tăng cao, như các ngành công nghiệp mới, công nghệ cao.
Cũng cho rằng con người là yếu tố rất quan trọng quyết định thành bại của mọi chính sách khác, song đại biểu Chamaléa Thị Thủy, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận, nêu thực tế việc một số chính sách lớn chậm được triển khai, lúng túng trong thực hiện có nguyên nhân ngoài nguồn lực thực hiện còn hạn chế, thì còn do năng suất lao động thấp, chất lượng nguồn nhân lực chưa cao, nguồn nhân lực thiếu và yếu trong một số ngành mũi nhọn.
Đại biểu Chamaléa Thị Thủy, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận. Ảnh - Quochoi.vn.
Do đó, đại biểu đề nghị cần đầu tư nhiều hơn nữa, hiệu quả hơn nữa vào yếu tố con người, quan tâm đầu tư nhiều hơn nữa cho giáo dục và đào tạo.
Nhấn mạnh nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là một trong những nhân tố tác động mạnh mẽ đến tăng trưởng bền vững, đại biểu Lê Thanh Vân, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau, đề nghị Chính phủ tập trung vào thu hút, trọng dụng nhân tài.
Đại biểu đánh giá cao Chính phủ đang chuẩn bị xây dựng dự thảo về vấn đề này, và mong sớm đi vào vận hành, và có quy tắc chung cho toàn xã hội để thực hiện.
CÓ THỂ ĐÁP ỨNG NHU CẦU NHÂN LỰC CHÍP BÁN DẪN ĐẾN NĂM 2030
Giải trình thêm về các vấn đề được đề cập trong cuối phiên thảo luận sáng 1/11, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho rằng các đại biểu đã nêu nhiều nội dung quan trọng như vấn đề đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đặc biệt là về việc chuẩn bị nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn.
Dự báo trong thời gian tới, ngành công nghiệp bán dẫn cần từ 50.000 – 100.000 nhân lực từ nay đến năm 2030.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, ngành Giáo dục và Đào tạo đã nhận thức rõ được trọng trách sứ mệnh của mình trong lĩnh vực này, để phục vụ cho đổi mới các hoạt động đầu tư nước ngoài của Việt Nam. Nhận chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ đã lên kế hoạch triển khai nhiệm vụ.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh - Quochoi.vn.
Theo Bộ trưởng Sơn, trong dự báo cần 50.000 – 100.000 nhân lực bán dẫn thì chia thành nhiều trình độ, nhóm chuyên môn khác nhau, song ưu tiên cho nhóm nhân lực trong lĩnh vực thiết kế vi mạch bán dẫn.
Hiện nay, có 35 cơ sở giáo dục đào tạo đại học của Việt Nam đang đào tạo lĩnh vực trực tiếp, hoặc gần với ngành này. Các lĩnh vực gần như công nghệ thông tin, điện tử, viễn thông là những lĩnh vực có thể tiến hành bổ túc, chuyển đổi để bổ sung ngay nhân lực.
Các trường cũng đã tổ chức mạng lưới để cùng chia sẻ kinh nghiệm thiết kế chương trình; tăng cường điều kiện từ đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất để đảm nhận lượng công việc này.
Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã liên kết, hợp tác chặt chẽ với các tập đoàn công nghệ thông tin toàn cầu để nắm bắt chính xác con số nhân lực cần thiết cho ngành bán dẫn, từ đó đào tạo sát, tránh việc đào tạo ào ào rồi cuối cùng lại thừa.
Dự kiến trong năm 2024, sẽ tuyển sinh đào tạo trên 1.000 nhân lực trực tiếp trong lĩnh vực thiết kế vi mạch bán dẫn, và các lĩnh vực liên quan sẽ tuyển trên 7.000.
Cũng theo Bộ trưởng Sơn, các con số tuyển sinh sẽ tăng dần, dự kiến từ 20 – 30% mỗi năm, để đáp ứng yêu cầu nhân lực ngành bán dẫn theo đúng kế hoạch đặt ra.
“Với sự tập trung cao độ, giải quyết các vướng mắc, dự kiến đến năm 2030 có thể đáp ứng được nhân lực bán dẫn. Tuy nhiên đây là lĩnh vực công nghệ cao, chúng tôi mong muốn có sự đầu tư cao, nếu không thì không thể tay không bắt chíp được”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói và đề nghị Quốc hội, Chính phủ đẩy mạnh đầu tư để có đủ điều kiện nâng cao chất lượng đào tạo trong ngành quan trọng này.
Tập trung đào tạo 50 nghìn -100 nghìn nhân lực chất lượng cao cho ngành sản xuất chip điện tử
17:17, 23/10/2023
Ngành thiết kế vi mạch cần 50.000 nhân lực chất lượng cao trong 10 năm tới
09:22, 19/10/2023
Đẩy mạnh phát triển nhân lực chất lượng cao theo ngành, lĩnh vực
Đi giữa Trường Sơn, đi qua các nghĩa trang bạt ngàn những tấm bia mộ gắn ngôi sao 5 cánh đỏ tươi, ta sẽ thấy hòa bình có được ở đất nước này được xây nên không chỉ bằng mồ hôi lao động, mà bằng cả máu đào bao chiến sĩ anh dũng chiến đấu và hy sinh…
Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Tổng thư ký Liên Hợp Quốc
Gặp Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định cam kết mạnh mẽ của Việt Nam với chủ nghĩa đa phương và trật tự quốc tế dựa trên luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hợp Quốc; đề nghị Liên Hợp Quốc ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực...
Lãnh đạo cấp cao Cuba và Việt Nam chứng kiến Lễ trao các Văn kiện hợp tác
Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam, ngày 1/9, tại Trụ sở Trung ương Đảng, ngay sau Hội đàm, Tổng Bí thư Tô Lâm và Bí thư thứ Nhất Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez cùng Đoàn đại biểu cấp cao hai nước Cuba và Việt Nam đã chứng kiến Lễ trao các Văn kiện hợp tác...
Chiêu đãi cấp Nhà nước Đoàn đại biểu cấp cao Cuba
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh sự hiện diện của đồng chí Miguel Díaz-Canel Bermúdez, Phu nhân và Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Cuba tại Việt Nam, thể hiện rõ nét và sinh động mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị, thắm tình đồng chí, anh em giữa hai nước...
Thủ tướng chỉ đạo đẩy nhanh việc tặng quà nhân dân dịp Quốc khánh 2/9
Thủ tướng yêu cầu các cơ quan, đơn vị liên quan kịp thời tháo gỡ ngay các khó khăn, vướng mắc (nếu có), tập trung cao độ để tổ chức chuyển quà đến người dân kịp thời, thuận tiện, an toàn, không bỏ sót và không trùng lắp, hoàn thành trước ngày 2/9/2025...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: