Chỉ thị 21 nêu rõ những năm vừa qua ngành hàng không dân dụng Việt Nam đã phục hồi nhanh và phát triển mạnh sau đại dịch COVID-19, trở thành một trong những thị trường có tốc độ tăng trưởng cao ở châu Á - Thái Bình Dương.

KHÔNG ĐÁNH ĐỔI AN TOÀN, AN NINH HÀNG KHÔNG

Theo số liệu thống kê, năm 2024 thị trường vận tải hàng không đạt 75,5 triệu hành khách và 1,29 triệu tấn hàng hóa, tăng lần lượt 4% và 21% so với năm 2023.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, lượng khách tăng 10,6% và hàng hóa tăng 15,1% so với cùng kỳ 2024; đồng thời cao hơn 6,3% về khách và 14,6% về hàng hóa so với giai đoạn trước dịch năm 2019. Những con số này cho thấy sự hồi phục mạnh mẽ, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.

Tuy nhiên, thời gian gần đây đã xảy ra một số sự cố tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến an toàn bay, như vụ hai tàu bay va chạm tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài, tình trạng hủy chuyến và chậm chuyến kéo dài gây ảnh hưởng đến trật tự và hình ảnh ngành hàng không, cùng với các vụ tấn công mạng vào hệ thống thông tin của doanh nghiệp, dẫn đến chèn quảng cáo độc hại và rò rỉ thông tin khách hàng.

Trước thực trạng đó, Thủ tướng yêu cầu toàn ngành quán triệt nguyên tắc “Không đánh đổi an toàn, an ninh hàng không với bất cứ lý do gì” và “Không có vi phạm nào là vi phạm nhỏ; lỗi nhỏ cũng tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn thảm khốc”. Hệ thống quản lý an toàn, an ninh hàng không phải đạt hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và phù hợp pháp luật Việt Nam.

Chỉ thị cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng văn hóa an toàn hàng không, được thể hiện trong nhận thức, hành vi, quy trình công tác của cơ quan quản lý, doanh nghiệp và từng người lao động.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý nhà nước về an toàn, an ninh hàng không, tạo thuận lợi cho hành khách và nâng cao hiệu quả giám sát, quản lý; đồng thời kết nối và chia sẻ cơ sở dữ liệu giữa các đơn vị trong ngành.

RÀ SOÁT PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO NĂNG LỰC GIÁM SÁT

Thủ tướng giao Bộ Xây dựng chủ trì rà soát toàn diện và hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo đảm an toàn hàng không, đáp ứng các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, đồng thời khắc phục bất cập, hạn chế hiện nay. Trọng tâm là xây dựng Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (thay thế) và hệ thống văn bản hướng dẫn, bảo đảm tiến độ đề ra.

Bộ Xây dựng cần đề xuất cơ chế và tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng, phát triển, nâng cấp hạ tầng hàng không, nhằm đáp ứng yêu cầu an toàn khai thác trong bối cảnh thị trường tăng trưởng nhanh.

Đồng thời, nghiên cứu và đề xuất chính sách nâng cao năng lực giám sát an toàn hàng không cho Nhà chức trách Hàng không Việt Nam, trong đó chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giám sát viên đáp ứng yêu cầu ICAO.

Bộ Công an được giao phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng trong việc xây dựng Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (thay thế), bảo đảm các chính sách an ninh hàng không phù hợp tình hình mới. Bộ cũng chủ trì triển khai hiệu quả Chỉ thị 06/CT-TTg về nâng cao năng lực bảo đảm an ninh, an toàn hàng không; ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn, quy trình nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu ICAO.

Ngoài ra, Bộ Công an chỉ đạo lực lượng công an các cấp triển khai đồng bộ biện pháp nghiệp vụ nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn âm mưu, hoạt động khủng bố, phá hoại, gây rối tại cảng hàng không, trên tàu bay và cơ sở hạ tầng hàng không.

Bộ Công an cũng là đầu mối điều phối giữa các lực lượng an ninh, công an, quân sự, hải quan, kiểm dịch, cảng vụ… tại sân bay; xây dựng quy chế phối hợp liên ngành, giám sát lực lượng kiểm soát an ninh hàng không và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo (AI), nhận dạng sinh trắc học để nâng cao hiệu quả kiểm tra an ninh.

Với Bộ Quốc phòng, Thủ tướng yêu cầu rà soát, đẩy nhanh tiến độ ban hành nghị định thay thế Nghị định 36/2008/NĐ-CP về quản lý tàu bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ, bảo đảm đáp ứng yêu cầu quản lý thực tiễn. Bộ cũng chỉ đạo đơn vị quản lý vùng trời, độ cao chướng ngại vật, điều hành bay phối hợp chặt chẽ với hàng không dân dụng để bảo đảm an toàn tuyệt đối cho hoạt động bay.

Bộ Quốc phòng còn chủ trì xây dựng phương án đối phó với hoạt động sử dụng tàu bay không người lái và phương tiện bay khác nhằm can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động hàng không dân dụng; phối hợp với Bộ Công an, Bộ Xây dựng triển khai Nghị định 139/2024/NĐ-CP về bay chặn, bay kèm, bay ép tàu bay vi phạm vùng trời Việt Nam.

TRÁCH NHIỆM ĐỊA PHƯƠNG, DOANH NGHIỆP VÀ TRUYỀN THÔNG

Chỉ thị yêu cầu Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố có cảng hàng không thực hiện quyết liệt biện pháp ngăn chặn, xử lý hành vi uy hiếp an toàn bay như sử dụng đèn laser, thả diều, vận hành phương tiện bay trái phép; giám sát và xử lý vi phạm về độ cao tĩnh không; kiểm soát chim, động vật hoang dã, vật nuôi tại khu vực lân cận sân bay.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền pháp luật về an toàn, an ninh hàng không phải được đẩy mạnh tới cộng đồng, đặc biệt người dân sinh sống gần sân bay và các tuyến đường tiếp cận.

Các đơn vị báo chí, truyền hình phối hợp với các bộ, ngành và địa phương truyền thông rộng rãi về nghĩa vụ tuân thủ quy định an toàn, an ninh hàng không, hướng dẫn hành khách về các vật phẩm nguy hiểm bị cấm, đồng thời phản bác thông tin sai lệch ảnh hưởng đến hoạt động hàng không.

Các hãng hàng không Việt Nam phải tuyệt đối tuân thủ tiêu chuẩn an toàn, nâng cao chất lượng dịch vụ, đảm bảo hệ số đúng giờ khởi hành, minh bạch thông tin và xây dựng văn hóa an toàn trong toàn hệ thống.

Bên cạnh đó, hoạt động bảo dưỡng, khai thác tàu bay phải đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo nguồn nhân lực và công nghệ phù hợp cơ sở hạ tầng. Người lái tàu bay cần tuân thủ nghiêm quy trình khai thác, đặc biệt trong các giai đoạn quan trọng như lăn, cất và hạ cánh.

Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam phải quán triệt toàn bộ nhân viên tuân thủ quy trình tác nghiệp; đội ngũ kiểm soát viên không lưu phải chấp hành nghiêm quy định, hướng dẫn điều hành bay, bảo đảm an toàn tuyệt đối.

Đơn vị cũng cần tăng cường kiểm tra tình trạng hệ thống, thiết bị bảo đảm hoạt động bay; nâng cấp hệ thống quan trắc, dự báo khí tượng để cung cấp thông tin chính xác, kịp thời, hỗ trợ hiệu quả công tác điều hành và khai thác tại cảng hàng không.