Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) hạ lãi suất mua lại đảo ngược (reverse repo) kỳ hạn 7 ngày - một lãi suất ngắn hạn chủ chốt - đánh dấu lần đầu tiên giảm lãi suất này trong khoảng 1 năm trở lại đây. Ngoài ra, PBOC còn giảm một loạt lãi suất khác được coi là mức trần cho lãi suất cho vay trên thị trường, với mức giảm 0,1 điểm phần trăm mỗi lãi suất.

Chỉ khoảng 1 giờ đồng hồ sau động thái của PBOC, các ngân hàng thương mại bắt đầu hạ lãi suất cho vay tiêu chuẩn.

Động thái giảm lãi suất này của PBOC nằm ngoài dự báo của giới phân tích. Tuần trước, Hội nghị Trung ương 3 của Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc bế mạc mà không có gói kích cầu mới nào được công bố, trái với hy vọng trước đó của giới đầu tư. Hội nghị khẳng định chủ trương của Bắc Kinh là tránh kích cầu ồ ạt, đồng thời tiếp tục cải cách để dịch chuyển động lực tăng trưởng khỏi những lĩnh vực có mức độ vay nợ lớn như bất động sản.

Theo hãng tin Bloomberg, việc PBOC hạ lãi suất - dù với mức giảm khiêm tốn - cho thấy Bắc Kinh nhận thức rõ tính cấp bách của việc hỗ trợ nền kinh tế, sau khi tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) của nước này giảm xuống mức thấp nhất hơn 1 năm trong quý 2 vừa qua. “Đây là một tín hiệu tốt cho thấy Chính phủ Trung Quốc đang cố gắng kích cầu, dù tác dụng thực chất của việc giảm lãi suất này có thể chỉ ở mức hạn chế”, Giám đốc điều hành Vey-Sern Ling của công ty Union Bancaire Privee phát biểu.

“Kết quả Hội nghị Trung ương 3 lẫn việc PBOC giảm lãi suất 0,1 điểm phần trăm đều không đáp ứng được mong đợi của thị trường. Dù vậy, đây là hướng đi đúng và mang lại tác dụng cộng hưởng là phản ánh tính cấp bách của việc cứu tăng trưởng”, một báo cáo của Bloomberg Economics nhận định.

“Động thái hạ lãi suất ngày hôm nay mang tới một sự đảm bảo rằng các nhà hoạch định chính sách đang phản ứng với việc nền kinh tế mất đà trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, cần phải có những biện pháp mạnh mẽ hơn về chính sách tài khóa thay vì chính sách tiền tệ”, nhà kinh tế trưởng Julian Evans-Pritchard của công ty nghiên cứu kinh tế Capital Economics phát biểu.

Lần gần đây nhất PBOC hạ lãi suất mua lại đảo ngược kỳ hạn 7 ngày là vào tháng 8 năm ngoái, kèm theo là hạ lãi suất tiêu chuẩn kỳ hạn 1 năm. Sau đó, áp lực mất giá đồng nhân dân tệ đã hạn chế dư địa hạ lãi suất của Trung Quốc.

Động thái hạ lãi suất khiêm tốn từ 1,8% xuống 1,7% của PBOC vào ngày 22/7 được cho là sẽ tác động rất ít tới nhu cầu cho vay. Theo nhà phân tích Robin Xing của ngân hàng Morgan Stanley, việc hạ lãi suất chủ yếu cho thấy những rủi ro đối với dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc đạt 4,8% trong năm 2024.

Tại Hội nghị Trung ương 3 vừa rồi, Trung Quốc nhắc lại mục tiêu tăng trưởng kinh tế khoảng 5% trong năm nay. Tuy nhiên, sự thiếu vắng của một gói kích cầu lớn đang khiến mục tiêu này bị ghi ngờ.

Nền kinh tế Trung Quốc đang ở trong giai đoạn giảm phát kéo dài nhất kể từ năm 1999. Giá cả ở nước này đã giảm 5 quý liên tiếp. Điều này có nghĩa là là lãi suất thực - tức lãi suất danh nghĩa sau khi trừ đi tốc độ lạm phát - vẫn đang ở mức cao, dẫn tới bất kỳ động thái hạ lãi suất khiêm tốn nào cũng không có tác dụng đáng kể.

Giới phân tích dự báo Trung Quốc có thể tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ trong những tháng tới, nhất là khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể bắt đầu giảm lãi suất trong cuộc họp tháng 9. Việc Fed giảm lãi suất sẽ giúp thu hẹp khoảng cách lãi suất giữa hai nước và giải tỏa bớt áp lực mất giá đối với nhân dân tệ, mở rộng thêm dư địa nới lỏng chính sách tiền tệ cho Trung Quốc.

Ngoài ra, giới phân tích cũng dự báo Trung Quốc có thể giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc trong tháng 8 hoặc tháng 9.

Việc hạ lãi suất có thể làm căng thẳng thêm cuộc chiến của PBOC nhằm ngăn lợi suất trái phiếu chính phủ Trung Quốc giảm sâu hơn trong những tháng gần đây. Giá trái phiếu chính phủ Trung Quốc không ngừng tăng đã đẩy lợi suất lao dốc, khiến PBOC lo ngại về ổn định tài chính, đồng thời gây áp lực mất giá đối với đồng nhân dân tệ và phản ánh sự bi quan về triển vọng kinh tế dài hạn của Trung Quốc.

Sau tuyên bố giảm lãi suất ngày 22/7 của PBOC, lợi suất trái phiếu chính phủ Trung Quốc kỳ hạn 10 năm giảm 2 điểm cơ bản, còn 2,24%.

Việc PBOC hạ lãi suất cũng có thể gia tăng áp lực mất giá đối với nhân dân tệ vì Fed vẫn chưa bắt đầu hạ lãi suất. Theo nhà kinh tế Serena Zhou của công ty Mizuho Securities Asia, PBOC có thể sẽ phải triển khai các biện pháp để hỗ trợ tỷ giá nhân dân tệ.