Theo FiinRatings, vị thế kinh doanh của VCI ở mức Tốt với vị thế dẫn đầu trong mảng môi giới khách hàng tổ chức với thị phần ổn định 25-29% ở mảng này trong 3 năm qua, góp phần tạo nên sự ổn định của nguồn thu môi giới và hạn chế sự ảnh hưởng của sụt giảm thanh khoản của nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán như trong thời gian vừa qua.

VCI nằm trong Top 5 công ty đầu ngành theo quy mô doanh thu và tổng tài sản, và cũng là đơn vị dẫn đầu trong mảng hoạt động tư vấn và ngân hàng đầu tư. Mô hình kinh doanh được đa dạng hóa với các mảng hoạt động ngân hàng đầu tư, tự doanh, môi giới và cho vay ký quỹ góp phần đem lại sự cân bằng cho VCI gay cả trong điều kiện thị trường biến động không thuận lợi.

Mức độ đòn bẩy và Cơ cấu nguồn vốn của Công ty được đánh giá ở mức Phù hợp với mô hình chú trọng vào các hoạt động kinh doanh vốn như đầu tư và cho vay ký quỹ. Sau khi thực hiện điều chỉnh cho các khoản đầu tư vào doanh nghiệp chưa niêm yết có tính thanh khoản thấp và mang tính dài hạn, FiinRatings đánh giá tỷ lệ Nợ vay/Vốn chủ sở hữu điều chỉnh của VCI tại thời điểm 30/6/2022 vẫn tương đương với mức trung bình của các công ty cùng ngành.

Bên cạnh đó, hiệu quả hoạt động và khả năng sinh lời của VCI được đánh giá ở mức tương đối tốt, thể hiện qua Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (“ROE”) liên tục giữ trong khoảng 18-25% trong 8 năm qua, so với mức biến động khá mạnh trong khoảng 7-22% của ngành trong cùng giai đoạn. Công ty đã thực hiện chiến lược tăng trưởng tương đối thận trọng, không ưu tiên chiến lược cạnh tranh giảm phí giao dịch và tập trung gia tăng chất lượng dịch vụ để thu hút khách hàng và duy trì hiệu quả hoạt động.

"Chúng tôi đánh giá vị thế rủi ro của VCI ở mức Phù hợp, thể hiện qua chính sách và công tác quản lý rủi ro toàn diện và thận trọng, khẩu vị rủi ro ở mức thấp, cũng như sự phát triển của hệ thống công nghệ thông tin giúp tự động hóa xử lý giao dịch, duy trì nợ xấu không phát sinh từ hoạt động cho vay ký quỹ. Bên cạnh đó, với mô hình kinh doanh có tỷ trọng đóng góp lớn từ hoạt động đầu tư, khả năng quản lý rủi ro và chiến lược đầu tư cũng là những yếu tố quan trọng để làm cơ sở cho xếp hạng của Công ty. FiinRatings cho rằng triết lý và chiến lược đầu tư của VCI tập trung vào nắm giữ các doanh nghiệp có nền tảng cơ bản và tiềm năng phát triển trong dài hạn, và được hỗ trợ từ lợi thế và kinh nghiệm của Công ty trong hoạt động ngân hàng đầu tư, cũng như năng lực cốt lõi về nghiên cứu phân tích. Tuy vậy, các khoản đầu tư vào các doanh nghiệp chưa niêm yết với mức độ thanh khoản hiện tại ở mức thấp cũng là một hạn chế đối với mức điểm xếp hạng tín nhiệm của VCI", Hội đồng xếp hạng của FiinRatings lưu ý.

Tuy vậy, việc đa dạng hóa trong huy động vốn giúp VCI tăng độ linh hoạt trong quản lý nguồn vốn và duy trì mức thanh khoản ở mức Tốt. Dựa trên phân tích của FiinRatings về dòng tiền, VCI có khả năng duy trì thanh khoản ở mức tốt, với các nguồn thanh khoản duy trì ở mức 1,2 đến 1,3 lần so với mức sử dụng thanh khoản của Công ty trong 12 tháng tới.

Ngoài ra, nguồn vốn đa dạng với các khoản vay hợp vốn nước ngoài chi phí thấp và hạn mức tín dụng từ các ngân hàng trong nước mang lại sự linh hoạt về kế hoạch tài chính cho VCI. Với việc thực hiện công tác quản trị rủi ro tương đối hiệu quả, FiinRatings nhận định thanh khoản của VCI sẽ duy trì ở mức tốt trong thời gian tới.

Bên cạnh các yếu tố điều chỉnh nói trên, FiinRatings cũng thực hiện đánh giá những yếu tố về rủi ro pháp lý và chính sách đối với ngành dịch vụ tài chính nói chung và lĩnh vực chứng khoán nói riêng. Trong tương quan với các ngân hàng thương mại, nguồn thu của các công ty chứng khoán có sự đa dạng hơn, nhưng phần lớn những nguồn thu này chịu nhiều ảnh hưởng từ những biến động của thị trường tài chính. Ngoài việc phải đối mặt với những rủi ro thị trường, các công ty chứng khoán cũng bị hạn chế trong việc tiếp cận nguồn vốn đa dạng so với các ngân hàng thương mại.

Mặt khác, trong tương quan với các lĩnh vực tài chính khác như tài chính tiêu dùng, các công ty chứng khoán được hưởng lợi từ việc xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý cũng như sự giám sát chặt chẽ từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Bộ Tài chính. Các yếu tố về khung pháp lý và đặc điểm của ngành cũng đã được phản ánh trong điểm xếp hạng tín nhiệm của VCI.

Ngoài ra, FiinRatings cũng phân tích các yếu tố có thể dẫn đến nâng hoặc hạ bậc xếp tín nhiệm, với khả năng thay đổi mức xếp hạng tín nhiệm của VCI trong vòng 24 tháng tới.

Theo đó, ở kịch bản Nâng điểm xếp hạng, các yếu tố được xem xét gồm: Thị phần môi giới được cải thiện đáng kể, hiệu quả hoạt động được duy trì ở mức tốt, tiếp tục áp dụng các chính sách quản trị rủi ro chặt chẽ; Cơ cấu thu nhập có sự đóng góp lớn hơn từ hoạt động môi giới và cho vay ký quỹ thông qua việc mở rộng quy mô hoạt động kinh doanh và tập khách hàng, đặc biệt là khách hàng cá nhân.

Đối với kịch bản Hạ điểm xếp hạng, là khi VCI có sự sụt giảm đáng kể về thị phần môi giới, ảnh hưởng việc duy trì trong top 10 các công ty chứng khoán hàng đầu hoặc Công ty gia tăng khẩu vị rủi ro trong các mảng hoạt động đầu tư hay cho vay ký quỹ; Cấu trúc nguồn vốn và khả năng sinh lời/hiệu quả hoạt động của Công ty có sự suy giảm rõ rệt. Bên cạnh đó, yếu tố thị trường có những diễn biến bất thường và không thuận lợi làm ảnh hưởng đến thanh khoản và khả năng sinh lời của Công ty cũng sẽ được xem xét.