[Phóng sự ảnh]: Về Triều Khúc xem trai làng múa điệu trống bồng
Phương Thảo
19/02/2024, 00:30
Những ngày đầu Xuân, giữa nhiều hội làng hay tại các sự kiện văn hóa của Hà Nội, người dân thủ đô không quên ngày mùng 9 đến 12 tháng Giêng về làng Triều Khúc đón xem các chàng trai hóa trang giả gái, má phấn môi so múa điệu trống bồng...
Người dân Triều Khúc không nhớ điệu múa có từ khi nào, chỉ biết khi các cụ sinh ra đã thấy dân làng vui múa trong các dịp hội hè. Cứ đời này sang đời khác, múa trống bồng gắn bó với đời sống tinh thần của người dân làng Triều Khúc và trở thành nghi thức không thể thiếu trong những ngày hội làng.
Gốc gác của điệu múa trống bồng là một nghi thức của hội làng nhằm tưởng nhớ công lao của Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng có công đánh đuổi giặc phương Bắc. Để khích lệ tướng sĩ và cũng là để giải trí cho nghĩa quân, ngài đã cho binh lính đóng giả làm gái, ăn mặc sặc sỡ và đeo trống múa bồng để múa. Sau này, dân làng Triều Khúc tổ chức lễ hội tưởng nhớ công lao của ngài và trong lễ rước Thành hoàng Phùng Hưng có nghi thức múa trống bồng.
Hình thức nghệ thuật diễn xướng dân gian này được lưu truyền và có những bản sắc riêng, không giống những loại hình nghệ thuật truyền thống khác, vì vậy, nó rất cầu kỳ và phức tạp. Để có được người múa hợp trong một cặp, các nghệ nhân phải chọn lựa cẩn thận, rồi truyền nghề. Khi học múa, người học không chỉ phải thuộc các động tác mà còn phải biết nhập tâm, phải thể hiện được thần thái vừa phóng khoáng, dứt khoát mạnh mẽ, nhưng cũng rất mềm mại, linh hoạt của điệu múa. Chỉ có mấy động tác đơn giản như xoay tròn, dựa lưng, úp mặt vào ngực nhau nhưng quả thực mang cái dáng dấp, kiểu cách mà không phải ai cũng bắt chước được.
Khác với điệu múa bồng ở hội Đình Nhật Tân (Tây Hồ), hội đền Đông Nhân (Hai Bà Trưng) hay hội thi nấu cơm Lương Quy (Đông Anh), múa bồng ở Triều Khúc từ sắp xếp đội hình cho đến cách di chuyển đều phỏng theo hình tròn và hình vuông. Hình tròn tượng trưng cho trời và hình vuông tượng trưng cho đất. Các vũ công tươi cười rạng rỡ, khi thì sánh đôi quấn quýt, khi thì tách rời nhưng luôn ở trên đường thẳng điểm song song để nương tựa lấy nhau… thể hiện sự giao hòa giữa trời và đất theo quy luật tự nhiên.
Ngoài ra, hội làng còn có nhiều trò chơi dân gian đặc sắc như vật thờ, đánh cờ, đá cầu, chọi gà, tổ tôm, bắt vịt… Trong ngày cuối của Lễ hội, sau khi kết thúc ba tuần tế là diễn ra điệu múa chạy cờ, tái hiện lại hào khí năm xưa của nghĩa quân Phùng Hưng thao luyện binh mã trước ngày ra trận.
Chiều ngày mùng 9 tháng Giêng hàng năm, làng Triều Khúc (Hà Nội) mở hội làng truyền thống, rước kiệu Bố Cái đại vương Phùng Hưng về đình làng.Tương truyền, trước đây Triều Khúc là nơi Phùng Hưng (Bố Cái Đại Vương) luyện quân để giao chiến với tướng giặc Đào Chính Bình thời nhà Đường (Trung Quốc). Tuy không phải là quê của Phùng Hưng nhưng sau khi chiến thắng lên ngôi vua, dân làng Triều Khúc thờ Phùng Hưng và suy tôn ngài thành Thánh.Mở đầu lễ hội là nghi lễ rước kiệu Bố Cái đại vương Phùng Hưng về đình làng. Theo các nhà nghiên cứu, điệu múa bồng còn có tên khác là điệu múa “Con đĩ đánh bồng”. Điệu múa này chỉ dành cho con trai đóng giả con gái để múa trống. Khi múa họ thường mặc váy, tóc vấn đuôi gà hoặc buộc khăn mỏ quạ, đeo yếm đào, mặc áo tứ thân, thắt bao hồng, xanh.Múa bồng được biểu diễn ngay ở phương đình, vào giữa các tuần tế. Nếu có rước kiệu long đình thì các vũ công, nhạc công phải đi trước kiệu để múa hầu Đức Thánh.Lễ hội làng Triều Khúc là một trong những lễ hội vẫn giữ được nét nguyên sơ của lễ hội truyền thống Thủ đô ngàn năm văn hiến.Năm 2019, lễ hội làng Triều Khúc được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Mỗi năm, làng Triều Khúc có tới 14 lễ liên quan đến thờ cúng Đức Thánh Phùng Hưng. Trong đó, có ba ngày quan trọng nhất là: Ngày mồng 10 tháng Giêng là ngày Ngài lên ngôi vua; ngày 25/11 là ngày sinh của Ngài và ngày 13/8 là ngày hóa Thánh của Ngài. Cứ ba năm một lần, làng mới tổ chức lễ chính rước sắc Thành Hoàng.
Phiên chợ cầu may độc nhất vô nhị tại Thanh Hóa
18:03, 15/02/2024
Khai hội Chùa Hương 2024
18:00, 15/02/2024
Hoàng thành Thăng Long xưa: Nhận Diện điện Kính Thiên
Chủ tịch tỉnh Bắc Ninh ra "tối hậu thư" cho dự án cầu, đường gần 800 tỷ đồng
Về tái định cư cho các hộ dân, từ nay đến ngày 20/9/2025, Ban Quản lý dự án khu vực (tỉnh Bắc Ninh) phải bàn giao được mặt bằng gồm hạ tầng và tất cả các điều kiện kỹ hạ tầng kỹ thuật kèm theo từ trạm điện, nguồn điện, nước… sau đó bàn giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất để bàn giao cho các hộ dân...
Hơn 1.300 ca khám chữa bệnh, cấp cứu trong ngày chính lễ Quốc khánh 2/9
Trong tổng số 1.315 ca được xử trí kịp thời, có 113 ca nặng, chuyển viện. Một số bệnh viện lớn thuộc Bộ Y tế cũng bố trí lực lượng ứng trực kịp thời...
Triển lãm Thành tựu đất nước hút lượng khách thăm quan kỷ lục
Tổng cộng trong 6 ngày đầu mở cửa Triển lãm 80 năm Thành tựu đất nước, Trung tâm Triển lãm Việt Nam (VEC) đã đón gần 4 triệu lượt khách tham quan - con số kỷ lục chưa từng có ở bất kỳ triển lãm nào từ trước đến nay tại Việt Nam...
Thanh Hóa ban bố tình huống khẩn cấp thiên tai ở hai xã miền núi
Tại 2 xã Yên Nhân, Bát Mọt có gần trăm hộ gia đình phải sơ tán khẩn cấp; các tuyến đường giao thông bị sạt lở, hư hỏng nhiều vị trí, gây chia cắt; nhà ở, công sở xã, hệ thống điện, viễn thông cũng chịu thiệt hại đáng kể...
Chi tiết mức trợ cấp cho cán bộ cấp xã không chuyên trách
Theo quy định hiện hành, phụ cấp hàng tháng hiện hưởng của người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố là phụ cấp của tháng liền kề trước khi nghỉ việc. Khoản này do ngân sách Trung ương khoán quỹ phụ cấp để chi trả...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: