TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Chứng khoán: Bất ngờ tháng 8, lạc quan tháng 9
Cùng với yếu tố vĩ mô hỗ trợ, có thể tin rằng trong tháng 9, thị trường chứng khoán khó quay lại xu thế giảm
Diễn biến tháng 8 trên thị trường chứng khoán đã mang đến những bất ngờ hợp lý.
Tính thanh khoản của thị trường đã tốt hơn, chính sách vĩ mô và thông tin thị trường đã minh bạch hơn, luồng vốn vẫn tiếp tục đổ vào thị trường chứng khoán và nhà đầu tư ngày càng chuyên nghiệp hơn. Thị trường chứng khoán vẫn đang thu hút nhiều nhà đầu tư tham gia và những dự báo lạc quan về thị trường trong tháng 9 là có cơ sở.
Bất ngờ tháng 8
Ngẫu nhiên, các ngày trong tháng 8 Dương lịch trùng hợp với các ngày của tháng Ngâu - Âm lịch. Không ít nhà đầu tư và giới chuyên môn dự đoán tháng 8 sẽ là tháng của thị trường con gấu (bear market) bởi lẽ kết quả kinh doanh quý 3 và 4 sẽ chịu tác động tiêu cực của lạm phát cao và chính sách tiền tệ thắt chặt. Vì thế, không ít các tổ chức và các nhà đầu tư chuyên nghiệp chưa vội tham gia thị trường mà nguồn vốn được găm lại, chờ cơ hội đầu tư cổ phiếu rẻ.
Nhưng sau tuần thứ nhất, thị trường chứng khoán đã diễn ra sôi động đến mức “bất ngờ”, nhất là sau khi biên độ giao dịch được nới rộng. Tính từ đầu tháng, HASTC-Index tăng 37% từ 140,4 lên 193,4 điểm; VN-Index tăng 92 điểm từ 497,1 lên 539,1 điểm, tương đương 21%.
Ngày 27/8, kỷ lục được thiết lập trên sàn HASTC với khối lượng giao dịch đạt 24.571.400 chứng khoán với tổng giá trị 1.595 tỷ đồng. Cùng ngày trên sàn HOSE, 33.644.550 đơn vị với tổng giá trị giao dịch là 1.345 tỷ đồng đã tao nên kỷ lục mới của toàn thị trường với 58 triệu cổ phiếu và 2.940 tỷ đồng giá trị giao dịch. So với tháng 5/2008 - tháng có giá trị giao dịch thấp nhất từ đầu năm 2008 đến nay - giá trị giao dịch trên sàn HASTC đã tăng 10 lần, sàn HOSE là 5,8 lần.
Kết thúc phiên giao dịch 29/8 trước kỳ nghỉ Quốc khánh 2/9, chỉ số HASTC-Index đảo chiều cuối phiên tăng 7,28 điểm (+3,93%), đóng cửa ở mức 192,43 điểm, trong khi chỉ số VN-Index giảm -8,59 điểm (-1,57%), đóng cửa ở mức 539,1 điểm. Khối lượng giao dịch đạt 2.303 tỷ đồng trên cả hai sàn với 50 triệu cổ phiếu được chuyển nhượng.
Tính thanh khoản của thị trường được cải thiện rõ rệt. Chỉ số vòng quay của vốn thị trường (market turnover) tăng từ 8.73% trong tháng 7 lên 11,4% trong tháng 8 đối với sàn HASTC và 4,6% lên 8% đối với HOSE.
Trên cả hai sàn giao dịch, chỉ số P/E hiện khoảng 11-12, tương đương mức dự báo tăng trưởng thu nhập 10-12% của thị trường niêm yết năm 2008. Kỳ vọng thị trường chứng khoán tăng trưởng ở mức hợp lý.
Thị trường hiệu quả hơn
Hiệu quả của thị trường chứng khoán trước hết là hiệu quả về thông tin và hiệu quả về hoạt động. Các chính sách kinh tế vĩ mô và thông tin thị trường càng minh bạch thì thị trường chứng khoán càng hiệu quả về thông tin. Các luật lệ, quy chế, quy tắc về phát triển hàng hóa thị trường, quản lý điều phối thị trường càng mang tính thị trường thì hiệu quả về mặt họat động của thị trường càng lớn.
Nhớ lại tháng 5 và 6 - thời điểm thị trường chứng khoán trong tình trạng khủng hoảng trầm trọng, các chỉ số đã trượt dài xuống mức thấp kỷ lục (VN-Index 366 điểm ngày 20/6); HASTC-Index 107,8 điểm ngày 10/6). Lo ngại về cuộc khủng hoảng tài chính - tiền tệ ngày càng gia tăng bởi lạm phát 6 tháng cao (18,4%), thâm hụt thương mại lớn (14,8 tỷ USD, tương đương 20% GDP). Rủi ro hệ thống có thể xảy ra do các tập đoàn kinh tế lớn của nhà nước đầu tư chéo, đầu tư sang các lĩnh vực có mức độ rủi ro cao như bất động sản, ngân hàng và chứng khóan. Các ngân hàng thương mại thì đối mặt với sức ép thanh khoản trong khi thế chấp các khoản vay tín dụng là các tài sản quá rủi ro như bất động sản và chứng khoán.
Vào thời điểm đó, nhiều nhà đầu tư rất hoang mang vì rối loạn thông tin, nhưng họ không có cơ sở để phân biệt, xử lý, vì các chính sách vĩ mô chưa hẳn đã công khai đủ mức cần thiết, trong khi phản ứng về mặt điều hành thị trường chứng khoán của các cơ quan quản lý thường rất chậm.
Tuy vậy, nhiều nhà chuyên môn nhận định, việc công bố công khai dự trữ ngoại tệ 20,6 tỷ USD của Ngân hàng Nhà nước, gói giải pháp chống lạm phát của Chính phủ; việc hạn chế đầu tư "tay trái" của các tập đoàn kinh tế; thắt chặt cung tiền tệ; hỗ trợ thanh khoản thị trường, ngăn chặn đà giải chấp ào ạt... là những yếu tố có ý nghĩa quyêt định đến sự ổn định tâm lý và tạo niềm tin của nhà đầu tư.
Việc công bố thông tin kịp thời về điều chỉnh giá xăng dầu, lưu chuyển của dòng vốn đầu tư nước ngoài, tình trạng thâm hụt thương mạị và minh bạch hơn về kết quả kinh doanh các doanh nghiệp niêm yết cũng đã giúp các nhà đầu tư có các quyết định hợp lý. Từ ngày 18/8, việc biên độ giao dịch được nới rộng có thể xem là tác nhân trực tiếp giúp cho giá các loại cổ phiếu điều chỉnh nhanh hơn về điểm cân bằng.
Người viết bài bài này cũng lấy làm tiếc rằng nếu các thông tin về chính sách vĩ mô được công khai, minh bạch từ sớm hơn, cùng với việc Ủy ban Chứng khoán mở rộng hơn biên độ giao dịch - thay vì thắt chặt - từ vài tháng cách đây thì thị trường chứng khoán Việt Nam có lẽ đã không bị khủng hoảng nặng nề đến mức như thời kỳ tháng 5 và tháng 6.
Nhà đầu tư chuyên nghiệp hơn
Kết quả kinh doanh quý 2 không quá xấu như kỳ vọng trước đây. 16 trong tổng số 299 doanh nghiệp niêm yết báo cáo lỗ. Hệ số thu nhập trên cổ phiếu (EPS) và tỷ suất sinh lợi của vốn chủ sở hữu (ROE) trong quý 2 giảm so với quý 1 và so với cùng kỳ năm trước tính chung cho toàn thị trường.
EPS quý 1 và quý 2 tương ứng là 888 và 783 VND. So với cùng kỳ năm trước tương ứng là 1.020 VND và 984 VND. ROE tính chung toàn thị trường đạt 4,53% trong quý 1 và 3,93% trong quý 2 (không tính ACB và STB) so với 9% và 10.2% cùng kỳ năm trước.
Kết quả kinh doanh quý 2 là căn cứ để nhà đầu tư điều chỉnh danh mục và quyết định giá mua vào và bán ra cổ phiếu. Doanh nghiệp niêm yết càng minh bach về thông tin trong báo cáo (ví dụ: trích lập chi phí dự phòng, chi tiết về lãi vay, lãi lỗ tỷ giá...) thì càng được các nhà đầu tư quan tâm và tin cậy.
Đầu tư cổ phiếu hiện thời đã có sự lựa chọn kỹ hơn và phản ứng với thông tin mới của thị trường cực kỳ nhanh nhạy. Doanh nghiệp niêm yết có hiệu quả kinh doanh tốt trong quý 2 được các nhà đầu tư tin tưởng và kỳ vọng sẽ tiếp tục tốt trong quý tiếp theo.
Môt số cổ phiếu có chỉ số EPS hấp dẫn (VSP), nhóm hàng Viglacera (DTC, HLY, DAC, VTS, BHV), SJS, S99, TDH, SFI, HPG, DPM… giá cổ phiếu liên tục tăng vì theo nhà đầu tư kỳ vọng P/E khoảng 10-12 lần là mức chấp nhận được.
Nhóm các cổ phiếu thuộc ngành hàng thủy sản, bất động sản, thép, nhựa, vận tải… sẽ được nhà đầu tư thăm dò lựa chọn kỹ hơn sau khi xem xét đặc thù kinh doanh mùa vụ và tác động giảm của giá xăng dầu, giá xuất khẩu phôi thép trên thế giới và tíến độ triển khai các dự án trong nước.
Lạc quan tháng 9
Theo các dự báo tin cậy, lạm phát sẽ tiếp tục giảm trong tháng 9, luồng vốn đầu tư trực tiếp tiếp tục tăng trong khi nhập siêu đang trong xu thế giảm. Tính thanh khoản của các ngân hàng thương mại ít nhiều đã được cải thiện nhờ chính sách tăng 3 lần lãi suất dự trữ bắt buộc. Nếu tình hình vĩ mô tiến triển theo hướng thuận lợi, 21 ngân hàng thương mại đang trông chờ Ngân hàng Nhà nước tất toán 20 nghìn 300 tỷ tín phiếu bắt buốc từ ngày 17/3/2008 trong tháng 9 này.
Quan sát diễn biến của thị trường chứng khoán gần đây cho thấy, có một luồng tiền lớn vẫn tiếp tục đổ vào và ở lại thị trường (theo suy đoán, luồng tiến chuyển từ kênh đầu tư vàng, ngọại hối và tiền gửi tiết kiệm).
Cùng với yếu tố vĩ mô hỗ trợ, có thể tin rằng trong tháng 9 - tháng giao thời giữa hai quý, thị trường chứng khoán khó quay lại xu thế giảm. Các nhà đầu tư sẽ không rời bỏ thị trường mà cố gắng cơ cấu lại danh mục đầu tư, lựa chọn đón đầu những cổ phiếu tốt nhất để nắm giữ chờ sự thăng hoa khi kết quả kinh doanh quý 3 được công bố.
Nhưng có lẽ, thị trường sẽ không tăng trưởng nóng, vì sự lựa chọn của các nhà đầu tư sẽ tập trung vào các cổ phiếu nhỏ và vừa hoặc các cổ phiếu mà nhà đầu tư tin chắc là kết quả kinh doanh quý 3 và 4 vẫn tốt và mức giá còn hợp lý.
Kết quả kinh doanh quý 3 của nhóm ngành hàng như thép, cao su, thủy sản, vật liệu xây dựng, vận tải phụ thuộc vào khả năng ứng phó của từng công ty và còn là ẩn số sẽ được các nhà đầu tư cân nhắc kỹ hơn. Thị trường chứng khoán sẽ có những ngày điều chỉnh đan xen để giảm nhiệt.
* Tác giả bài viết là Giám đốc Phân tích đầu tư - Công ty Cổ phần Chứng khoán Tân Việt.
Tính thanh khoản của thị trường đã tốt hơn, chính sách vĩ mô và thông tin thị trường đã minh bạch hơn, luồng vốn vẫn tiếp tục đổ vào thị trường chứng khoán và nhà đầu tư ngày càng chuyên nghiệp hơn. Thị trường chứng khoán vẫn đang thu hút nhiều nhà đầu tư tham gia và những dự báo lạc quan về thị trường trong tháng 9 là có cơ sở.
Bất ngờ tháng 8
Ngẫu nhiên, các ngày trong tháng 8 Dương lịch trùng hợp với các ngày của tháng Ngâu - Âm lịch. Không ít nhà đầu tư và giới chuyên môn dự đoán tháng 8 sẽ là tháng của thị trường con gấu (bear market) bởi lẽ kết quả kinh doanh quý 3 và 4 sẽ chịu tác động tiêu cực của lạm phát cao và chính sách tiền tệ thắt chặt. Vì thế, không ít các tổ chức và các nhà đầu tư chuyên nghiệp chưa vội tham gia thị trường mà nguồn vốn được găm lại, chờ cơ hội đầu tư cổ phiếu rẻ.
Nhưng sau tuần thứ nhất, thị trường chứng khoán đã diễn ra sôi động đến mức “bất ngờ”, nhất là sau khi biên độ giao dịch được nới rộng. Tính từ đầu tháng, HASTC-Index tăng 37% từ 140,4 lên 193,4 điểm; VN-Index tăng 92 điểm từ 497,1 lên 539,1 điểm, tương đương 21%.
Ngày 27/8, kỷ lục được thiết lập trên sàn HASTC với khối lượng giao dịch đạt 24.571.400 chứng khoán với tổng giá trị 1.595 tỷ đồng. Cùng ngày trên sàn HOSE, 33.644.550 đơn vị với tổng giá trị giao dịch là 1.345 tỷ đồng đã tao nên kỷ lục mới của toàn thị trường với 58 triệu cổ phiếu và 2.940 tỷ đồng giá trị giao dịch. So với tháng 5/2008 - tháng có giá trị giao dịch thấp nhất từ đầu năm 2008 đến nay - giá trị giao dịch trên sàn HASTC đã tăng 10 lần, sàn HOSE là 5,8 lần.
Kết thúc phiên giao dịch 29/8 trước kỳ nghỉ Quốc khánh 2/9, chỉ số HASTC-Index đảo chiều cuối phiên tăng 7,28 điểm (+3,93%), đóng cửa ở mức 192,43 điểm, trong khi chỉ số VN-Index giảm -8,59 điểm (-1,57%), đóng cửa ở mức 539,1 điểm. Khối lượng giao dịch đạt 2.303 tỷ đồng trên cả hai sàn với 50 triệu cổ phiếu được chuyển nhượng.
Tính thanh khoản của thị trường được cải thiện rõ rệt. Chỉ số vòng quay của vốn thị trường (market turnover) tăng từ 8.73% trong tháng 7 lên 11,4% trong tháng 8 đối với sàn HASTC và 4,6% lên 8% đối với HOSE.
Trên cả hai sàn giao dịch, chỉ số P/E hiện khoảng 11-12, tương đương mức dự báo tăng trưởng thu nhập 10-12% của thị trường niêm yết năm 2008. Kỳ vọng thị trường chứng khoán tăng trưởng ở mức hợp lý.
Thị trường hiệu quả hơn
Hiệu quả của thị trường chứng khoán trước hết là hiệu quả về thông tin và hiệu quả về hoạt động. Các chính sách kinh tế vĩ mô và thông tin thị trường càng minh bạch thì thị trường chứng khoán càng hiệu quả về thông tin. Các luật lệ, quy chế, quy tắc về phát triển hàng hóa thị trường, quản lý điều phối thị trường càng mang tính thị trường thì hiệu quả về mặt họat động của thị trường càng lớn.
Nhớ lại tháng 5 và 6 - thời điểm thị trường chứng khoán trong tình trạng khủng hoảng trầm trọng, các chỉ số đã trượt dài xuống mức thấp kỷ lục (VN-Index 366 điểm ngày 20/6); HASTC-Index 107,8 điểm ngày 10/6). Lo ngại về cuộc khủng hoảng tài chính - tiền tệ ngày càng gia tăng bởi lạm phát 6 tháng cao (18,4%), thâm hụt thương mại lớn (14,8 tỷ USD, tương đương 20% GDP). Rủi ro hệ thống có thể xảy ra do các tập đoàn kinh tế lớn của nhà nước đầu tư chéo, đầu tư sang các lĩnh vực có mức độ rủi ro cao như bất động sản, ngân hàng và chứng khóan. Các ngân hàng thương mại thì đối mặt với sức ép thanh khoản trong khi thế chấp các khoản vay tín dụng là các tài sản quá rủi ro như bất động sản và chứng khoán.
Vào thời điểm đó, nhiều nhà đầu tư rất hoang mang vì rối loạn thông tin, nhưng họ không có cơ sở để phân biệt, xử lý, vì các chính sách vĩ mô chưa hẳn đã công khai đủ mức cần thiết, trong khi phản ứng về mặt điều hành thị trường chứng khoán của các cơ quan quản lý thường rất chậm.
Tuy vậy, nhiều nhà chuyên môn nhận định, việc công bố công khai dự trữ ngoại tệ 20,6 tỷ USD của Ngân hàng Nhà nước, gói giải pháp chống lạm phát của Chính phủ; việc hạn chế đầu tư "tay trái" của các tập đoàn kinh tế; thắt chặt cung tiền tệ; hỗ trợ thanh khoản thị trường, ngăn chặn đà giải chấp ào ạt... là những yếu tố có ý nghĩa quyêt định đến sự ổn định tâm lý và tạo niềm tin của nhà đầu tư.
Việc công bố thông tin kịp thời về điều chỉnh giá xăng dầu, lưu chuyển của dòng vốn đầu tư nước ngoài, tình trạng thâm hụt thương mạị và minh bạch hơn về kết quả kinh doanh các doanh nghiệp niêm yết cũng đã giúp các nhà đầu tư có các quyết định hợp lý. Từ ngày 18/8, việc biên độ giao dịch được nới rộng có thể xem là tác nhân trực tiếp giúp cho giá các loại cổ phiếu điều chỉnh nhanh hơn về điểm cân bằng.
Người viết bài bài này cũng lấy làm tiếc rằng nếu các thông tin về chính sách vĩ mô được công khai, minh bạch từ sớm hơn, cùng với việc Ủy ban Chứng khoán mở rộng hơn biên độ giao dịch - thay vì thắt chặt - từ vài tháng cách đây thì thị trường chứng khoán Việt Nam có lẽ đã không bị khủng hoảng nặng nề đến mức như thời kỳ tháng 5 và tháng 6.
Nhà đầu tư chuyên nghiệp hơn
Kết quả kinh doanh quý 2 không quá xấu như kỳ vọng trước đây. 16 trong tổng số 299 doanh nghiệp niêm yết báo cáo lỗ. Hệ số thu nhập trên cổ phiếu (EPS) và tỷ suất sinh lợi của vốn chủ sở hữu (ROE) trong quý 2 giảm so với quý 1 và so với cùng kỳ năm trước tính chung cho toàn thị trường.
EPS quý 1 và quý 2 tương ứng là 888 và 783 VND. So với cùng kỳ năm trước tương ứng là 1.020 VND và 984 VND. ROE tính chung toàn thị trường đạt 4,53% trong quý 1 và 3,93% trong quý 2 (không tính ACB và STB) so với 9% và 10.2% cùng kỳ năm trước.
Kết quả kinh doanh quý 2 là căn cứ để nhà đầu tư điều chỉnh danh mục và quyết định giá mua vào và bán ra cổ phiếu. Doanh nghiệp niêm yết càng minh bach về thông tin trong báo cáo (ví dụ: trích lập chi phí dự phòng, chi tiết về lãi vay, lãi lỗ tỷ giá...) thì càng được các nhà đầu tư quan tâm và tin cậy.
Đầu tư cổ phiếu hiện thời đã có sự lựa chọn kỹ hơn và phản ứng với thông tin mới của thị trường cực kỳ nhanh nhạy. Doanh nghiệp niêm yết có hiệu quả kinh doanh tốt trong quý 2 được các nhà đầu tư tin tưởng và kỳ vọng sẽ tiếp tục tốt trong quý tiếp theo.
Môt số cổ phiếu có chỉ số EPS hấp dẫn (VSP), nhóm hàng Viglacera (DTC, HLY, DAC, VTS, BHV), SJS, S99, TDH, SFI, HPG, DPM… giá cổ phiếu liên tục tăng vì theo nhà đầu tư kỳ vọng P/E khoảng 10-12 lần là mức chấp nhận được.
Nhóm các cổ phiếu thuộc ngành hàng thủy sản, bất động sản, thép, nhựa, vận tải… sẽ được nhà đầu tư thăm dò lựa chọn kỹ hơn sau khi xem xét đặc thù kinh doanh mùa vụ và tác động giảm của giá xăng dầu, giá xuất khẩu phôi thép trên thế giới và tíến độ triển khai các dự án trong nước.
Lạc quan tháng 9
Theo các dự báo tin cậy, lạm phát sẽ tiếp tục giảm trong tháng 9, luồng vốn đầu tư trực tiếp tiếp tục tăng trong khi nhập siêu đang trong xu thế giảm. Tính thanh khoản của các ngân hàng thương mại ít nhiều đã được cải thiện nhờ chính sách tăng 3 lần lãi suất dự trữ bắt buộc. Nếu tình hình vĩ mô tiến triển theo hướng thuận lợi, 21 ngân hàng thương mại đang trông chờ Ngân hàng Nhà nước tất toán 20 nghìn 300 tỷ tín phiếu bắt buốc từ ngày 17/3/2008 trong tháng 9 này.
Quan sát diễn biến của thị trường chứng khoán gần đây cho thấy, có một luồng tiền lớn vẫn tiếp tục đổ vào và ở lại thị trường (theo suy đoán, luồng tiến chuyển từ kênh đầu tư vàng, ngọại hối và tiền gửi tiết kiệm).
Cùng với yếu tố vĩ mô hỗ trợ, có thể tin rằng trong tháng 9 - tháng giao thời giữa hai quý, thị trường chứng khoán khó quay lại xu thế giảm. Các nhà đầu tư sẽ không rời bỏ thị trường mà cố gắng cơ cấu lại danh mục đầu tư, lựa chọn đón đầu những cổ phiếu tốt nhất để nắm giữ chờ sự thăng hoa khi kết quả kinh doanh quý 3 được công bố.
Nhưng có lẽ, thị trường sẽ không tăng trưởng nóng, vì sự lựa chọn của các nhà đầu tư sẽ tập trung vào các cổ phiếu nhỏ và vừa hoặc các cổ phiếu mà nhà đầu tư tin chắc là kết quả kinh doanh quý 3 và 4 vẫn tốt và mức giá còn hợp lý.
Kết quả kinh doanh quý 3 của nhóm ngành hàng như thép, cao su, thủy sản, vật liệu xây dựng, vận tải phụ thuộc vào khả năng ứng phó của từng công ty và còn là ẩn số sẽ được các nhà đầu tư cân nhắc kỹ hơn. Thị trường chứng khoán sẽ có những ngày điều chỉnh đan xen để giảm nhiệt.
* Tác giả bài viết là Giám đốc Phân tích đầu tư - Công ty Cổ phần Chứng khoán Tân Việt.