TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
“Chứng khoán không phải trò đỏ đen”
Những nội dung nổi bật trong buổi đối thoại trực tuyến của Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán sáng nay (21/3)
Sáng nay (21/3), gần 2.000 câu hỏi đã được những người quan tâm đến thị trường chứng khoán Việt Nam gửi tới buổi đối thoại trực tuyến với Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Vũ Bằng tại trụ sở Báo điện tử - Đảng Cộng sản Việt Nam (Hà Nội).
VnEconomy xin giới thiệu tới bạn đọc những câu hỏi và câu trả lời nổi bật của cuộc đối thoại này. Nội dung chính được trích lược từ website của Báo điện tử - Đảng Cộng sản Việt Nam.
"VN-Index chưa thực sự trở thành phong vũ biểu của nền kinh tế"
Ông đánh giá thế nào về những điều đã được và chưa được sau 7 năm hoạt động? (ktsvietnamsmiles@yahoo.com)
Mặt được:
- Về tổ chức và phát trỉển thị trường: thị trường chứng khoán có tổ chức phát triển nhanh về qui mô; tổng mức vốn hoá đến nay đã đạt mức 38% GDP, khoảng 22 tỷ USD, nếu kể cả trái phiếu đạt mức 46% GDP. Doanh nghiệp và Chính phủ đã sử dụng thị trường chứng khoán như một kênh huy động vốn đầu tư dài hạn cho nền kinh tế. Tổng mức vốn huy động qua cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, đấu giá cổ phần hoá trên hai trung tâm giao dịch chứng khoán là khoảng 27,9 nghìn tỷ đồng năm 2006 tăng 3,93 lần so với năm 2005.
- Hệ thống tổ chức trung gian đã hình thành và phát triển, cho đến nay đã có 55 công ty chứng khoán, 18 công ty quản lý quỹ, 6 ngân hàng hoạt động lưu ký chứng khoán.
- Tính công khai, minh bạch của các tổ chức niêm yết được tăng cường, hoạt động sản xuất kinh doanh của các tổ chức niêm yết có bước phát triển khá, cả về quy mô, doanh số lợi nhuận.
- Khung pháp lý (luật, nghị định, quy chế), chính sách cho hoạt động và phát triển thị trường chứng khoán (chính sách thuế, phí, đầu tư nước ngoài) từng bước được hoàn thiện.
Hạn chế:
- Tuy qui mô thị trường đã tăng cao, song quan hệ cung và cầu chứng khoán nhiều lúc mất cân đối gây nên những biến động cho thị trường, do vậy thị trường chứng khoán hoạt động chưa thực sự ổn định vững chắc, vẫn thể hiện một sự không ổn định trong hoạt động giao dịch của thị trường mà nguyên nhân chính vẫn phụ thuộc vào tâm lý đầu tư ngắn hạn.
- Mặc dù mức vốn hoá thị trường tăng nhanh vào những tháng cuối năm, nhưng nhìn chung quy mô thị trường của Việt Nam vẫn còn nhỏ so với các nước. Mức tăng vốn hoá thị trường trong thời gian qua ngoài yết tố do đưa thêm một lượng cổ phiếu niêm yết mới còn có yếu tố tăng giá. Chỉ số VN-Index chưa thực sự trở thành phong vũ biểu của nền kinh tế.
- Hoạt động của thị trường tự do còn rộng.
- Hệ thống cơ sở hạ tầng, đặc biệt về hệ thống công nghệ thông tin của các trung tâm giao dịch chứng khoán, công ty chứng khoán cho thấy có bất cập trước sự phát triển quá nhanh của thị trường đòi hỏi cần phải có sự đầu tư, nâng cấp hệ thống theo hướng trước mắt và lâu dài.
- Khả năng giám sát, cưỡng chế thực thi còn hạn chế một phần do công nghệ tin học, một phần do cơ sở pháp lý và lực lượng cán bộ còn mỏng. Sự phối hợp giữa tài chính, chứng khoán, ngân hàng trong chính sách điều hành quản lý thị trường còn hạn chế
Tại sao chứng khoán lại nóng như thế? (Thanh, 30 tuổi, Tp.HCM)
Những năm vừa qua thị trường chứng khoán phát triển nhanh, đây là một điều đáng mừng và thời gian qua nhận được sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư để thị trường dần dần trở thành một kênh huy động vốn dài hạn trong nền kinh tế. Sở dĩ phát triển nhanh là vì nền kinh tế phát triển nhanh, Nhà nước thực hiện nhiều chính sách cải cách…
Bản thân thị trường chứng khoán đang phát huy tác dụng của mình đối với nền kinh tế nói chung, nhiều doanh nghiệp được cổ phần hoá, được niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Thời gian qua, giá cả tăng nhanh, nhiều nhà đầu tư mới tham gia, quý 1/2007, số lượng nhà đầu tư mở tài khoản tại thị trường chứng khoán tăng 1,5 lần. Trong đó có nhiều nhà đầu mới tham gia nên cũng ít kinh nghiệm hơn. Việc tăng hay giảm là do thị trường quyết định nhà đầu tư nên thận trọng trong việc mua bán chứng khoán, và phải có sự tìm hiểu rõ ràng.
Vấn đề của chúng ta là phải làm sao để thị trường phát triển 1 cách bền vững, đúng với đường lối của Đảng và Chính sách của Chính phủ đã đề ra.
Xin ông cho biết kế hoạch để phát triển thị trường chứng khoán, tận dụng cơ hội như thế nào? Những thách thức gì trong thời gian tới? (anh_hai@yahoo.com)
Kế hoạch phát triển thị trường chứng khoán trong thời gian tới:
- Hoàn thiện khung pháp lý, thể chế và chính sách
"11.000 lượt người được đào tạo hệ cấp chứng chỉ trong năm 2006"
Xin ông cho biết về việc mở các lớp chứng khoán hiện nay? (Võ Nguyễn Tuấn Phương, 22 tuổi)
Vấn đề đào tạo tuyên truyền chứng khoán đối với mọi đối tượng là một việc làm trọng tâm mà Ủy ban Chứng khoán rất quan tâm. Đào tạo là việc làm được diễn ra lien tục, nhiều năm.
Thời gian qua, chúng tôi đã triển khai tích cực dựa trên nguồn kinh phí khiêm tốn. 5 năm vừa qua, chúng tôi đã mở các lớp miễn phí cho các doanh nghiệp, các nhà đầu tư, tại các địa phương. Hiện nay, có thể nói là chưa có tỉnh nào là chúng tôi chưa mở lớp. Năm 2006, chúng tôi đã đào tạo được 5.000 lượt người và 11.000 lượt người được đào tạo hệ cấp chứng chỉ. Sắp tới, sẽ mở thêm và ngay trong tháng này cũng mở them lớp miễn phí cho công chúng.
Bên cạnh đó, chúng ta có thể tận dụng các kênh truyền hình, xuất bản sách, phát các tờ rơi liên quan đến thị trường chứng khoán để đào tạo các nhà đầu tư. Thiết nghĩ, cần xã hội hoá trong công tác đào tạo, giáo dục, phổ cập kiến thức về chứng khoán không chỉ là công việc của Ủy ban Chứng khoán mà bản thân các công ty chứng khoán cũng nên có chương trình đào tạo khách hàng.
"Không áp dụng biện pháp hạn chế vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài"
Theo một số thông tin các nhà đầu tư nước ngoài đang quan tâm đến thị trường chứng khoán Việt Nam, ông đánh giá vấn đề này như thế nào? (Một độc giả)
Quan điểm với nguồn vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài, chúng ta không áp dụng biện pháp hạn chế bởi thị trường chứng khoán là để thu hút nguồn vốn trong và ngoài nước để phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Trước kia nước ngoài chưa quan tâm đến thị trường chứng khoán Việt Nam, hiện nay họ đã quan tâm thì theo tôi chúng ta phải tận dụng cơ hội để thu hút nguồn vốn này.
Điều kiện chúng ta khác với các nước, chúng ta giữ 49% với nước ngoài. Với các doanh nghiệp quan trọng có tính chất phục vụ công ích thì nhà nước quy định có nhóm doanh nghiệp nước ngoài không được đầu tư, hoặc có những doanh nghiệp nhà nước nắm giữ nhiều hơn.
Đối với nguồn vốn nước ngoài, chúng ta phải theo dõi nghiêm túc, nắm chắc nguồn vốn, minh bạch, công khai các nguồn vốn, phù hợp với thông lệ quốc tế, đảm bảo thu hút vốn, đồng thời đáp ứng lợi ích các bên.
Trước đây Ủy ban Chứng khoán ra khuyến cáo mua cổ phiếu của ATIP, cho đến nay Ủy ban đã có kiểm tra và có kết luận gì về vấn đề này? (Một độc giả)
Trong thời gian gần đây trên các phương tiện thông tin đại chúng có nói đến ATIP chào bán cổ phiếu ra công chúng. Đến thời điểm đó, chúng tôi chưa nhận được thông tin và chưa nhận được hồ sơ xin đăng ký bán cổ phiếu ra công chúng của ATIP.
Để bảo vệ các nhà đầu tư, chúng tôi đã khuyến cáo các nhà đầu tư và cử thanh tra xuống làm việc. Sau đó thanh tra đã có biên bản kết luận, trình lãnh đạo Bộ Tài chính. Lãnh đạo bộ đã đồng ý với kết luận thanh tra này và đã trình Chính phủ.
Qua thanh tra công ty ATTP, chúng tôi đã phát hiện công ty có phát hành nội bộ cổ phiếu cho khoảng 80 cán bộ công nhân viên, sau đó họ bán ra ngoài cho khoảng hơn 200 nhà đầu tư. Do vậy công ty đã trở thành công ty đại chúng theo Luật Chứng khoán. Chúng tôi đã yêu cầu công ty phải tuân thủ đầy đủ Luật đối với công ty đại chúng.
"Tác động của chứng khoán thế giới chưa nhiều"
Xin ông cho biết thị trường chứng khoán thế giới có tác động thế nào đến Việt Nam? Theo tôi được biết, thị trường thế giới tác động đến ta khá chậm. Theo ông, đánh giá của tôi có đúng không? Với tư cách là người đứng đầu cơ quan chứng khoán Việt Nam, ông có thể cho tôi vài lời khuyên nên đầu tư vào lĩnh vực nào để có hiệu quả cao hay không? (Võ Nguyễn Tuấn Khương, 22 tuổi)
Đúng là thời gian qua, chúng ta cũng chứng kiến có nhiều biến động trên thị trường chứng khoán quốc tế. Tuy nhiên, các bạn cũng thấy chúng ta mới bắt đầu tham gia hội nhập, tác động của thị trường chứng khoán nước ngoài cũng chưa thực sự nhiều, chủ yếu mới là gián tiếp và tác động về mặt tâm lý.
Thời gian tới, chúng ta tham gia sâu hơn vào thị trường, phát hành cổ phiếu trên thị trường quốc tế, nhiều nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào, thì những tác động của thị trường chứng khoán thế giới vào Việt Nam sẽ nhanh và mạnh hơn.
Bạn đề nghị khuyên đầu tư vào lĩnh vực nào thì chúng tôi - với tư cách cơ quan quản lý - không thể khuyên bạn đầu tư vào đâu. Bạn chỉ có thể tự mình nghiên cứu, tìm hiểu để tham gia đầu tư một cách hiệu quả và hợp lý nhất.
Thị trường chứng khoán thế giới có xu hướng đi ngang, nhưng thị trường chứng khoán Việt Nam đi lên đi xuống liên tục. Theo ông, mức độ đó có an toàn cho các nhà đầu tư hay không? (Một độc giả)
Điều chỉnh thị trường chứng khoán có sự tác động của nhiều nhân tố khác nhau, có thể phát triển lên rất cao rồi điều chỉnh xuống thấp là quy luật.
Để bảo vệ các nhà đầu tư, chúng tôi sẽ đẩy mạnh công khai hoá nội dung thông tin yêu cầu các công ty thực hiện công bố thông tin tăng cường công tác quản lý, giám sát.
Về chỉ số PE, mỗi chuyên gia, mỗi nước có sự tính toán khác nhau về lợi nhuận, về tăng trưởng, hoàn toàn tuỳ thuộc vào quan điểm và cách nhìn nhận của mỗi chuyên gia. Nên sự so sành này chỉ ở mức tương đối và chỉ để tham khảo để nhà đầu tư có thể tham khảo và tự quyết định.
- Tăng cường số lượng và chất lượng cung cầu cho thị trường
- Tái cấu trúc thị trường chứng khoán: tái cấu trúc và phát triển thị trường có tổ chức, thu hẹp thị trường tự do.
- Nâng cao năng lực hoạt động của các tổ chức trung gian
- Tăng cường năng lực quản lý, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước
- Tăng cường tính công khai minh bạch và chất lượng quản trị công ty
- Nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin
- Nâng cấp hệ thống đào tạo hành nghề, đào tạo công chúng.
Cơ hội:
- Nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng cao, tác động đến thị trường chứng khoán trên cả 2 mặt cung và cầu.
- Việc đẩy nhanh tiến trình cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước đặc biệt là cổ phần hoá 71 tổng công ty, doanh nghiệp lớn sẽ cung cấp cho thị trường chứng khoán một khối lượng hàng hoá lớn có chất lượng cao. Đây là cơ hội tốt cho các nhà đầu tư trong nước cũng như nước ngoài. - Với tỷ lệ tiết kiệm xã hội cao cùng với làn sóng đầu tư gián tiếp nước ngoài vào Việt Nam tăng mạnh sẽ góp phần thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển nhanh.
- Những chính sách đổi mới của Việt Nam, cùng với việc gia nhập WTO và quá trình hội nhập sâu, rộng hơn sẽ tạo ra những tiền đề cho sự phát triển của thị trường chứng khoán.
Thách thức:
- Thị trường chứng khoán Việt Nam mới ở giai đoạn đầu phát triển, năng lực quản lý, giám sát của cơ quan quản lý còn hạn chế, cơ sở hạ tầng, nhân lực chưa đáp ứng được đòi hỏi của thị trường.
- Quá trình hội nhập tạo ra áp lực cạnh tranh khắc nghiệt, trong bối cảnh các công ty chứng khoán trong nước chưa đủ mạnh, khả năng dẫn đến bị thâu tóm, sáp nhập, giải thể.
- Sự gia tăng luồng vốn kể cả luồng vốn từ ngân hàng, các tổ chức tài chính, luồng vốn đầu tư nước ngoài làm cho cung, cầu mất cân đối, tiềm ẩn rủi ro đối với các ngân hàng và khi luồng vốn đổi chiều có thể tác động mạnh đến hệ thống tài chính và nền kinh tế.
"Tập trung cổ phần hoá các doanh nghiệp lớn"
Xin ông cho biết việc cổ phần hoá được diễn ra như thế nào? Sẽ giảm bớt căng thẳng của thị trường như thế nào khi cung không đủ cầu? Tỷ xuất cung cầu? Không thể giảm cầu, tăng cung? (haihanga@yahoo.com)
Trong thời gian vừa qua, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính và các bộ ngành liên quan khẩn trương đẩy mạnh công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước, bán bớt cổ phần do Nhà nước nắm giữ theo hướng ngày càng công khai, minh bạch hơn, đồng thời bên cạnh đó thúc đẩy quá trình cổ phần hoá gắn với niêm yết.
Do đó giải pháp tăng cường số lượng và chất lượng cung cầu cho thị trường được Chính phủ và Bộ Tài chính rất chú trọng, thể hiện qua việc:
- Về phát triển cung chứng khoán:
+ Quyết liệt thực hiện kế hoạch cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước 2006-2010, tập trung cổ phần hoá các doanh nghiệp lớn, các tổng công ty nhà nước, các ngân hàng thương mại nhà nước. Thực hiện chào bán cổ phiếu, trái phiếu của các doanh nghiệp ra công chúng và gắn với niêm yết trên thị trường chứng khoán.
+ Mở rộng việc chuyển đổi các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thành công ty cổ phần kết hợp với việc chào bán ra công chúng. Tăng cường chất lượng công bố thông tin của các doanh nghiệp khi thực hiện chuyển đổi.
+ Đẩy mạnh việc huy động vốn dưới hình thức trái phiếu (đặc biệt là trái phiếu đô thị, trái phiếu đầu tư, trái phiếu công trình); mở rộng các hình thức phát hành, cải tiến phương thức phát hành trái phiếu theo lô lớn; tăng cường hình thức phát hành thông qua đấu thầu, bảo lãnh để niêm yết trên thị trường chứng khoán.
- Về phát triển cầu chứng khoán:
+ Xây dựng cơ sở nhà đầu tư mà trong đó các nhà đầu tư có tổ chức làm nòng cốt đảm bảo tính ổn định cho thị trường chứng khoán; khuyến khích và đẩy mạnh việc tham gia của các định chế đầu tư chuyên nghiệp vào thị trường chứng khoán (ngân hàng; chứng khoán; bảo hiểm; quỹ đầu tư..).
+ Xây dựng và công bố lộ trình mở cửa đối với nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường chứng khoán phù hợp với Luật Đầu tư và các cam kết của WTO.
Trong tình hình thị trường mất cân đối cung cầu như hiện nay thì cần có các giải pháp tác động đến cung cầu như lựa chọn và đẩy nhanh cổ phần hoá một số công ty lớn, thực hiện phát hành hoặc bán bớt phần nhà nước nắm giữ để huy động vốn và tạo tín hiệu thị trường. Đồng thời rà soát lại các kênh đầu tư chính vào thị trường chứng khoán.
Hiện nay có rất nhiều phương tiện thông tin đại chúng và một số cơ quan chức năng cho rằng thị trường chứng khoán đang quá nóng? Theo ông, thị trường hiện nay có nóng không và quan niệm của các ông về thị trường nóng? (Phùng Sơn Thái, 30 tuổi, Hà Nội)
Về mặt lý thuyết, thị trường nóng hay “bong bóng” được coi là giá chứng khoán tăng cao hơn nhiều, vượt xa hơn nhiều giá trị thực của cổ phiếu, nhưng giá trị thật lại khó xác định và phụ thuộc và quan niệm của nhiều người.
Theo chúng tôi, thị trường tăng nhanh, liên tục, cao so với tốc độ phát triển của doanh nghiệp, hình thành nhiều vòng xoáy trên thị trường, nhiều nhà đầu tư mới, trong khi kinh nghiệm kiến thức trang bị chưa đầy đủ, còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Khi thị trường tăng lên, những nhà đầu tư mới do ít kinh nghiệm sẽ chịu nhiều thiệt thòi và phải chấp nhận rủi ro.
Đó là quan niệm về thị trường nóng của chúng tôi.
Công bố thông tin đã minh bạch hơn
Việc đưa ra chính sách công bố công khai thông tin đảm bảo cho các nhà đầu tư hiện nay là cần thiết. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có những chính sách và chế tài nào đảm bảo cho công tác trên? (thanhha@yahoo.com)
Việc công bố thông tin trên thị trường chứng khoán mang tính nhạy cảm và hết sức quan trọng trong hoạt động chứng khoán. Trong thời gian qua tính công khai, minh bạch của thị trường chứng khoán thông qua công bố thông tin của công ty niêm yết đã từng bước được nâng lên, phần lớn các công ty niêm yết tuân thủ công bố thông tin định kỳ, tuy nhiên một vài công ty còn chậm trong công bố thông tin bất thường đặc biệt là trong giao dịch của các cổ đông nội bộ.
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã rất chú trọng tới vấn đề công bố thông tin và yêu cầu các tổ chức tham gia nghiêm chỉnh chấp hành. Trong thời gian qua, Ủy ban cũng đã cảnh cáo, xử phạt đối với một số công ty khi có những thông tin không chính xác làm ảnh hưởng đến thị trường.
Trong thời gian tới theo quy định của Luật Chứng khoán việc công bố được mở rộng đến cả các công ty đại chúng, đồng thời nội dung phương thức, thời điểm và đối tượng công bố thông tin được quy định cụ thể hơn. Các chế tài cũng được quy định rõ tại Nghị định xử phạt hành chính.
Công chức nhà nước nên chấp hành nội quy
Tôi là cán bộ công chức nhà nước và rất thích tham gia thị trường chứng khoán, ông có thể cho biết làm thế nào tham gia mà không ảnh hưởng đến công việc của cơ quan? (Tấn Đạt, 36 tuổi, Sóc Trăng)
Đây là 1 câu hỏi khó. Gần đây, thị trường chứng khoán phát triển nhanh chóng, thu hút đông đảo các nhà đầu tư trong và ngoài nước trong đó có nhiều công chức nhà nước cũng tham gia. Trên thực tế đã xuất hiện hiện tượng, trường hợp bỏ bê công việc chuyên môn, sử dụng phương tiện của cơ quan để tham gia đầu tư, lên sàn, đặt lệnh…
Theo chúng tôi, đã là công chức nhà nước, các bạn nên chấp hành nội quy và quy định của cơ quan, có bố trí thời gian hợp lý hoặc có thể uỷ quyền cho cơ quan chứng khoán để tránh ảnh hưởng đến công việc chính của mình mà vẫn tham gia được thị trường chứng khoán.
Sẽ thu hẹp dần thị trường OTC
Việc quản lý thị trường OTC như thế nào? Hiện nay đang xuất hiện dấu hiệu lừa đảo nhiều, xin ông cho biết những giải pháp? (thanhhaihat@yahoo.com)
Thị trường chứng khoán không chính thức (OTC) hình thành không có sự quản lý . Giao dịch trên thị trường OTC diễn ra dưới nhiều hình thức và tiềm ẩn nhiều rủi ro cho nhà đầu tư. Đây là thị trường còn thiếu minh bạch về thông tin, nếu không có biện pháp quản lý thị trường này thì nguy cơ lừa đảo, đổ vỡ là rất lớn, ảnh hưởng lan truyền đến thị trường chính thức.
Theo quy định của Luật Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chủ yếu quản lý hoạt động chào bán ra công chúng, quản lý công ty đại chúng mà không quản lý phát hành riêng lẻ. Tuy nhiên, hoạt động của thị trường tự do cũng ảnh hưởng đến thị trường chính thức.
Vì vậy, cần có các giải pháp để thu hẹp dần thị trường này:
- Yêu cầu tất cả công ty đại chúng (dù chưa niêm yết) phải đăng ký lại, tổ chức tập huấn, niêm yết danh sách công khai, đồng thời buộc phải kiểm toán, công bố thông tin và quản trị công ty theo quy định của luật chứng khoán. Áp dụng biện pháp xử phạt vi phạt theo quy định mới đối với trường hợp cố tình không đăng ký, không tuân thủ quy định hiện hành.
- Thực hiện lưu ký, đăng ký tập trung đối với các công ty đại chúng để giảm thiểu rủi ro thanh toán trên thị trường tự do.
- Triển khai đưa vào áp dụng đề án giao dịch chứng khoán chưa niêm yết, sử dụng công ty chứng khoán làm đầu mối, chuyển giao dịch về Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội và thực hịên thanh toán lưu ký qua trung tâm lưu ký chứng khoán. Từng bước công khai hoá hoạt động thị trường tự do và thu hút dần vào thị trường chính thức.
- Trình Chính phủ ban hành các giải pháp về phát hành riêng lẻ và giao dịch tự do, trong đó có việc đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần phối hợp với Bộ Tài chính ban hành Nghị định hướng dẫn luật doanh nghiệp về phát hành riêng lẻ phải báo cáo, phải đưa lên trang web của công ty tình hình tài chính của công ty, thiết lập cơ quan đăng ký thông tin, sở hữu đối với các công ty không phải đại chúng...
- Mở rộng thị trường tập trung như: chấn chỉnh hoạt động phát hành chứng khoán, quản lý công ty đại chúng theo luật chứng khoán, triển khai đề án giao dịch và quản lý chứng khoán của các công ty đại chúng này vào đăng ký lưu ký tập trung tại trung tâm lưu ký chứng khoán.
- Cần sớm ban hành Nghị định của Chính phủ về quản lý việc phát hành chứng khoán riêng lẻ của các công ty cổ phần.
Thị trường cổ phiếu không chính thức (OTC) hoạt động rất thiếu sự kiểm soát, rất nhiều các nhà đầu tư các nhân mua cổ phiếu mà không hiều được về cổ phiếu công ty mình mua. Theo luật chứng khoán có hiệu lực từ đầu năm 2007 những công ty có trên 100 cổ đông được coi là công ty đại chúng và bắt buộc phải công bố báo cáo bạch và đăng ký với Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước trước khi phát hành cổ phiếu huy động vốn. Tại sao đã có luật như vậy mà không sử dụng? Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào? (Nguyễn Thanh Khải, Mỹ Đình, Hà Nội)
Để bảo vệ nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro trên thị trường tự do, Luật Chứng khoán đã có quy định về công ty đại chúng và yêu cầu trong thời hạn 90 ngày các công ty phải đăng ký với Ủy ban Chứng khoán kể từ ngày trở thành công ty đại chúng.
Ủy ban Chứng khoán đã trình Bộ Tài chính có công văn gửi các bộ, ngành, tổng công ty, các địa phương, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC), đăng ký danh sách các công ty đại chúng về Ủy ban Chứng khoán trước 15/3/2007 và sẽ tổ chức tập huấn vào ngày 27/3/2007 để các doanh nghiệp hiểu rõ những quy định mới.
Ủy ban Chứng khoán cũng đã có công văn gửi Ngân hàng Nhà nước đề nghị phối hợp hướng dẫn các ngân hàng.
Tuy nhiên, cho đến nay Ủy ban Chứng khoán mới nhận được danh sách của một số đơn vị. Ủy ban sẽ tiếp tục liên hệ với các bộ, ngành, địa phương để tập hợp danh sách, từng bước đưa các đối tượng này vào diện quản lý. Đồng thời trong tương lai sẽ áp dụng một số hình thức xử phạt nếu cố tình không đăng ký lại.
Trên cơ sở các danh sách đăng ký, Ủy ban sẽ niêm yết công khai đồng thời yêu cầu các công ty này tuân thủ các quy định về kiểm toán, công bố thông tin, quản trị công ty. Ủy ban cũng đang chỉ đạo Trung tâm Lưu ký chứng khoán và Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội gấp rút nâng cấp phần mềm, hoàn chỉnh đề án để đưa các chứng khoán vào lưu ký tập trung và đưa vào giao dịch vào quý IV/2007.
"Sẽ nhanh chóng nâng cấp hạ tầng"
Hệ thống cơ sở hạ tầng hiện nay không đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Xin ông cho biết các giải pháp trước mắt? (Hương, quận 10, Tp.HCM)
Hệ thống cơ sở hạ tầng, đặc biệt về hệ thống công nghệ thông tin của các trung tâm giao dịch chứng khoán, công ty chứng khoán cho thấy có bất cập trước sự phát triển quá nhanh của thị trường đòi hỏi cần phải có sự đầu tư, nâng cấp hệ thống theo các bước trước mắt và lâu dài
Giải pháp:
- Trước mắt, hoàn thiện nâng cấp công nghệ thông tin hiện có tại các trung tâm giao dịch (nâng cấp máy chủ hệ thống, tăng thêm trạm đầu cuối nhập lệnh); cải tiến phương thức giao dịch tiến tới tổ chức giao dịch từ xa.
Tháng 4, tháng 5/2007 sẽ đưa vào hệ thống giao dịch khớp lệnh tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM, kết hợp một phần giao dịch từ xa với công suất máy chủ cho 400 terminal. Đồng thời cuối năm hoàn tất việc nâng cấp hệ thống giao dịch từ xa tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội.
Trong thời gian chờ đợi, tạm thời mở rộng sàn giao dịch tăng thêm màn hình nhập lệnh tại trung tâm giao dịch. Hoàn thiện việc nâng cấp phần mềm cho trung tâm lưu ký chứng khoán, tách máy chủ của trung tâm lưu ký chứng khoán ra khỏi Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội.
- Tích cực triển khai thực hiện dự án hiện đại hoá công nghệ thông tin ngành chứng khoán, tiến tới tự động hoá toàn bộ các hoạt động giao dịch, thanh toán, công bố thông tin, giám sát thị trường theo các chuẩn mực quốc tế vào năm 2008. Bộ Tài chính đang nghiên cứu có những cải cách về thủ tục, cơ chế nhằm thúc đẩy nhanh hơn quá trình này.
- Các hoạt động nâng cấp công nghệ thông tin tại sở giao dịch chứng khoán, trung tâm giao dịch, thị trườnglưu ký chứng khoán phải gắn kết với nâng cấp công nghệ thông tin tại các công ty chứng khoán, thành viên lưu ký. Trong thời gian trước khi tự động hoá toàn bộ thị trường, khuyến khích các công ty chứng khoán nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin.
"Chứng khoán không phải trò đỏ đen"
Hiện nay các thị trường chứng khoán có phải là cuộc chơi đỏ đen không, vì tôi thấy nhiều người không hiểu gì về chứng khoán mà họ vẫn chơi? (Nguyễn Thị Hương, 30 tuổi, quận Cầu Giấy, Hà Nội)
Theo tôi nghĩ, thị trường chứng khoán không hoàn toàn được xem là một sòng bạc, hay trò chơi đỏ đen.
Vì thị trường chứng khoán dựa trên nền tảng của nền kinh tế nói chung, nó gắn với những chính sách vĩ mô, và nó có những ràng buộc để phát triển như yếu tố cung, cầu, khả năng giám sát thị trường, cũng như phụ thuộc vào quan hệ của Việt Nam và quốc tế.
Ngoài ra, thị trường chứng khoán còn phụ thuộc vào luồng vốn đầu tư trong nước và quốc tế. Khi thị trường chứng khoán lên, chúng ta có thể được nhiều, nhưng khi nó giảm, sẽ có nhiều người chơi mất tiền. Đó chính là điểm khác biệt của thị trường chứng khoán đối với những trò đỏ đen thông thường.
"Điều tra nội gián không đơn giản"
Có hay không những thông tin nội gián làm đảo lộn thị trường? Ủy ban Chứng khoán có giải pháp gì để ổn định? (Một độc giả)
Các bạn cũng biết thông tin nội gián về thị trường chứng khoán là một trong những hành vi sẽ bị xử lý nặng. Luật chứng khoán cũng đã quy định rõ tội danh, mức độ xử phạt cho hành vi này. Giao dịch nội gián là một hành vi rất tinh vi, cần nhiều thời gian để theo dõi.
Và trong quy định của Luật Chứng khoán, chúng tôi cũng đã quy định khá rõ. Bên cạnh đó, hình thức xử phạt cũng được quy định rõ ràng, thể hiện ở Nghị định 36. Tôi xin khẳng định rằng, giao dịch nội gián là một hành vi rất tinh vi, cần có thời gian để điều tra.
Chúng tôi - trên cơ sở quy định của luật - cũng cần có sự trợ giúp của công ty chứng khoán để hoàn chỉnh quá trình này trong thời gian sớm nhất.
Điều tra được sẽ không đơn giản vì đây là lĩnh vực mới, phụ thuộc vào năng lực cán bộ, cũng như thị trường chứng khoán của chúng ta hiện chưa tiếp cận được với thị trường thế giới. Nhưng có thể chúng tôi sẽ thí điểm điều tra một vài trường hợp nghi ngờ là có giao dịch nội gián trong thời gian tới.
"Chưa có quy định nào về việc luật cá nhân 100 triệu mới được mở tài khoản"
Hiện nay có vấn đề phân biệt đối xử giữa các nhà đầu tư. Vấn đề phân biệt đối xử với nhà đầu tư nhỏ dưới 100 triệu là không công bằng. Điều đó đúng hay sai? (hienthuc@gmail.com)
Theo quy định của Luật Chứng khoán và các quyết định, văn bản khác đều có quy định về nghĩa vụ chứng khoán, đặc biệt là những quy định nghiêm cấm các công ty chứng khoán không nhận lệnh không đúng quy định, không đảm bảo sự công bằng.
Các công ty chứng khoán không được ưu tiên lệnh của công ty trước lệnh của khách hàng và phải tách bạch tài sản của công ty với tài sản của khách hàng. Đây là những quy định bắt buộc những công ty chứng khoán phải thực hiện.
Chưa có quy định nào về việc luật cá nhân 100 triệu mới được mở tài khoản. Cả luật chứng khoán và quy chế đều chưa có.
Vừa qua thị trường chứng khoán phát triển nhanh, các công ty chứng khoán có dấu hiệu quá tải trên các sàn giao dịch, về nhân sự, về đường truyền vào sở và thị trường. Chúng tôi cũng hiểu các khó khăn của các công ty chứng khoán.
Về thông lệ quốc tế, các công ty chứng khoán có chính sách riêng với từng công ty. Do đó các công ty có thể bố trí nhân sự, cơ sở hạ tầng, các chính sách riêng. Có những công ty chứng khoán có buồng “trải thảm đỏ” có phương tiện hiện đại để giao dịch, ưu tiên nhà đầu tư lớn.
Chúng tôi nghĩ sẽ xem xét kỹ các quy định của công ty chứng khoán. Công ty nào không thực hiện đúng sẽ xử phạt. Các trường hợp vi phạm đạo đức nghề nghiệp sẽ bị xử lý.
Uỷ ban Chứng khoán đã họp với các công ty chứng khoán trước sức ép của thị trường. Chúng tôi cũng ủng hộ cho việc mở thêm các chi nhánh chứng khoán: mở thêm sàn, các trung tâm tin học, gắn camera tại sàn, kiểm soát nhân viên, các quy định trong sử dụng điện thoại và sẵn sàng mở các lớp cho nhân viên chứng khoán.
Sự phát triển nhanh của thị trường là tích cực, thu hút được sự tham gia của đông đảo các nhà đầu tư. Tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực còn có những hạn chế. Nhưng chúng ta nhìn nhận được những hạn chế này để điều chỉnh cơ chế, chính sách và sự vận dụng để có thể phát triển tốt hơn, mạnh hơn, và có thể đón đầu những khó khăn lớn trong tương lai.
Trong bối cảnh các công ty chứng khoán hiện nay đều quá tải, chắc chắn sẽ có hiện tượng các công ty ưu tiên nhập lệnh tự doanh của mình trước khi nhập lệnh khách hàng. Còn khách hàng có bất bình thì cũng chẳng thể làm gì được, vì công ty nào cũng có quyền tự doanh. Xin hỏi, Ủy ban có kiểm soát và ngăn chặn được hiện tượng này không? (Lê Mai Anh, 40 tuổi, Hải Phòng)
Với sự phát triển quá nhanh của thị trường, các công ty chứng khoán đang quá tải. Chúng tôi không phủ nhận đã có những trường hợp vi phạm, chúng tôi đã có những xử phạt thích đáng.
Chúng tôi mong những nhà đầu tư khi phát hiện sai phạm sẽ phản ảnh ngay với Ủy ban Chứng khoán theo đường dây nóng. chúng tôi cũng sẽ tăng cường kiểm tra nhân viên để đảm bảo sự công bằng. Về luật, khách hàng phải được ưu tiên đặt lệnh trước. Nếu nhân viên sai phạm sẽ bị xử phạt nghiêm khắc.
Chúng tôi đã ban hành quy tắc đạo đức nghề nghiệp, và chúng tôi sẽ yêu cầu các công ty cụ thể hoá các quy tắc này.
Vì rất xa các sàn giao dịch, vậy có cách nào để tôi tiện tham gia thị trường chứng khoán, thưa ông? (Bạn đọc ở Sóc Trăng, 36 tuổi)
Các bạn cũng biết, thị trường chứng khoán không phải ở địa phương nào cũng có trung tâm giao dịch.
Xu hướng thế giới cũng chỉ có 1, hoặc 2 trung tâm giao dịch. Các bạn ở xa có thể mở tài khoản và đầu tư qua các đại lý, tại các địa phương có công ty chứng khoán hoạt động. Nếu không thể đăt lệnh từ xa, bạn có thể uỷ quyền cho công ty chứng khoán đặt lệnh trong giới hạn được thoả thuận trong hợp đồng định sẵn.
Theo tôi thấy, chuyện giới hạn người mua chứng khoán với duy nhất một công ty chứng khoán là vô lý. Ví dụ, ở Mỹ, tôi có thể mở tài khoản với bất cứ công ty chứng khoán nào, chẳng hạn như với Charles, Fidelity, Ameritrade... Ông nghĩ có nên xoá bỏ quy định này hay không? (Hiển, 39 tuổi, San Jose, Mỹ)
Theo đúng thông lệ quốc tế, các nhà đầu tư có thể mở tài khoản ở nhiều công ty chứng khoán khác nhau. Tuy nhiên, cũng phải thấy rằng ở nước ngoài, công nghệ thông tin của họ phát triển và quản lý tốt hơn, nên dù có mở nhiều tài khoản, người ta vẫn có thể nắm bắt được nguồn vốn đầu tư của từng người.
Với Việt Nam, vì mới thành lập thị trường chứng khoán, chúng tôi giới hạn người mua với một công ty chứng khoán để việc theo dõi đầu tư tốt hơn. Với một thị trường mới thành lập, yếu tố thận trọng luôn phải đặt lên hàng đầu. Hiện nay, chúng tôi đang xem xét để thay đổi quy định này khi điều kiện kỹ thuật cho phép.
Giao bán thâm niên: "Chỉ có ở Việt Nam"
Hiện nay trên thị trường chứng khoán Việt Nam giao bán thâm niên công tác của các nhân viên trong doanh nghiệp cổ phần hóa, theo quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào? (Một độc giả)
Nếu đúng có trường hợp như bạn vừa nêu thì tôi thấy chắc chỉ có Việt Nam mới có trường hợp này.
Như các bạn đã biết, chúng ta có chính sách ưu đãi đối với cán bộ, công nhân viên theo thâm niên công tác trong các doanh nghiệp khi cổ phần hoá. Theo quy định, người có thâm niên công tác được mua cổ phiếu ưu đãi càng nhiều khi cổ phần hoá.
Việc mua bán thâm niên công tác tức là mua, bán quyền mua cổ phiếu trong tương lai, tôi cho rằng việc phát triển hình thức này là rủi ro khi chưa đánh giá cổ phiếu thế nào, định giá bao nhiêu…
Chứng khoán Việt Nam chưa tiếp cận các chuẩn quốc tế
So sánh về thị thị trường chứng khoán Việt Nam, Ấn Độ, Trung Quốc có gì khác biệt, tương đồng về chính sách? (Một độc giả)
Chúng ta thấy những quy định chung về thị trường chứng khoán giữa Việt Nam và quốc tế, nhìn chung có nhiều điểm tương đồng liên quan đến phát hành, niêm yết, điều hành thị trường, quản lý thị trường… dựa trên nền tảng kinh nghiệm phát triển thị trường chứng khoán nhiều năm.
Trong quá trình dự thảo văn bản, chúng ta đã tham khảo kinh nghiệm của quốc tế. Tuy nhiên, mỗi nước có chính sách, ứng xử riêng đối với sự phát triển thị trường chứng khoán.
Ở Việt Nam, xuất phát điểm còn thấp, nhiều tiêu chuẩn chưa đáp ứng được các yêu cầu quốc tế. Các quy định về quản lý thị trường ở Trung Quốc, Ấn Độ, Mỹ chặt chẽ hơn rất nhiều so với chúng ta. Đừng nghĩ kinh tế tư bản là tự do mà không có ràng buộc về pháp lý. Những quy định của họ rất chi tiết và đầy đủ.
Ở Việt Nam, có các quy định chặt chẽ như: yêu cầu các công ty khi chào bán riêng lẻ phải báo cáo uỷ ban chứng khoán, thay đổi giám đốc phải có chấp thuận của uỷ ban chứng khoán. Nhưng do những phản ứng của thị trường và bản thân chúng tôi cũng thấy chặt chẽ quá nên nhiều quy định phải bỏ (do thị trường chứng khoán còn mới).
Hiện nay, nhiều khi các công ty chứng khoán thay đổi giám đốc hoặc chào bán chứng khoán trên thị trường nhưng chúng tôi không được biết.
Chúng ta chưa tiếp cận được với các chuẩn quốc tế. Chúng ta cần nhanh chóng có chính sách phù hợp với tiêu chuẩn hội nhập, thông lệ quốc tế để đảm bảo phát triển nhanh và bền vững.
Đang được nước ngoài giúp đỡ để chống rửa tiền
Phó thống đốc Ngân hang Nhà nước Việt Nam Phùng Khắc Kế vừa cảnh báo có dấu hiệu về việc rửa tiền tham nhũng qua thị trường chứng khoán, ông có nhận xét gì về vấn đề này? (Một độc giả)
Bên cạnh những ưu việt rất lớn của thị trường chứng khoán, vẫn có những hạn chế không thể tránh khỏi. Tất cả các thị trường trên thế giới đều gặp phải vấn đề này. Qua thị trường chứng khoán, người ta có thể thao túng thị trường giao dịch, nội gián, rửa tiền…
Về phía Ủy ban Chứng khoán, chúng tôi đang nghiên cứu rất nghiêm túc vấn đề này. Hiện tại, chúng tôi đang được sự giúp đỡ rất lớn từ nước ngoài để chống rửa tiền. Chúng tôi thấy cần có những quy định cụ thể liên quan đến lĩnh vực này, cần có sự phối hợp giữa Ủy ban với Ngân hàng Nhà nước, công an, cũng như các cơ quan chức năng khác.
Tiếp đó, trong những quy định về lĩnh vực này cũng cần phải bổ sung để có thể nắm bắt nguồn gốc tiền, sự luân chuyển tiền...
Cuối 2008 có thể mua cổ phiếu online
Khi nào thì người ta có thể mua cổ phiếu online? (lehanhha@vnn.vn)
Mua bán trực tuyến tuỳ thuộc vào điều kiện nâng cấp cơ sở công nghệ thông tin của các công ty chứng khoán. Còn giao dịch trực tuyến qua Internet, chúng tôi đã có chương trình nâng cấp cụ thể tại Hà Nội và Tp.HM.
Dự kiến, cuối 2008 sẽ áp dụng hình thức này. Khi đó sẽ hoàn toàn bỏ việc giao dịch tại sàn, đi thẳng vào hệ thống mạng. Không cần phải đại diện giao dịch tại sàn. Hiện tại, các công ty chứng khoán có thể tự nâng cấp để giúp các nhà đầu tư có thể đặt lệnh qua mạng.
Chúng ta có thể kiểm soát được các báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán được không và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có vai trò như thế nào trong sự kiểm soát này? (Phan Thị Lan Anh, 26 tuổi, kế toán, Trung Hoà - Cầu Giấy)
Theo quy định hiện hành báo cáo tài chính của công ty niêm yết phải là báo cáo tài chính được kiểm toán bởi các công ty kiểm toán độc lập được Ủy ban Chứng khoán chấp thuận.
Trong nghị định xử phạt vi phạm hành chính cũng đã có quy định về mức độ xử phạt đối với những hành vi vi phạm trong việc xây dựng báo cáo tài chính đối với tổ chức kiểm toán, tổ chức phát hành.
Đang chạy thử khớp lệnh liên tục
Tiến độ thực hiện khớp lệnh liên tục vào tháng 4/2007 liệu có gặp khó khăn gì không? Ủy ban Chứng khoán và Ngân hàng Nhà nước có thống kê lượng vốn đầu tư nước ngoài vào thị trường chứng khoán Việt Nam chưa? (Một độc giả)
Chúng tôi đã có kế hoạch từ cuối năm ngoái, Bộ Tài chính đã uỷ quyền cho Ủy ban thực hiện đề án này. Vào cuối tháng 4, đầu tháng 5 sẽ áp dụng khớp lệnh liên tục. Hiện nay thị trường chứng khoán Tp.HCM đang khẩn trương phối hợp với chuyên gia để chạy thử, nhưng khi vận hành sẽ phải hết sức cẩn trọng, tránh cho thị trường khỏi rủi ro.
Nguồn vốn vào Việt Nam có thể đi theo nhiều kênh, có thể qua thị trường chính thức, tự do, đấu giá mua cổ phiếu, có thể góp vốn liên doanh, đầu tư trực tiếp... Hiện nay việc nắm chắc được các thông số, chế độ giải ngân của các kênh này hết sức hạn chế. Thông qua các tài khoản uỷ quyền, uỷ thác, chúng tôi thống kê được trên 200 công ty, tổ chức nước ngoài tham gia vào thị trường chứng khoán, nhưng lượng vốn thì vẫn chưa nắm được chính xác.
Nhờ hệ thống tin học, chúng ta có thể mở hệ thống lưu trữ, qua đó có thể theo dõi được con số họ đầu tư vào thị trường chứng khoán. Nhưng nếu họ đầu tư vào OTC, cổ phần hoá..., sẽ không thể nắm bắt được cụ thể con số là bao nhiêu. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp với Ngân hàng Nhà nước giúp đỡ để kiểm soát được tốt hơn.
Ngoài ra, chúng tôi cũng yêu cầu các tổ chức, cá nhân khi đầu tư vào thị trường chứng khoán phải đăng ký ở Ủy ban Chứng khoán để chúng tôi quản lý nguồn vốn được chính xác và nhanh hơn.
Có hay không sự đầu cơ trên thị trường chứng khoán và chúng ta sẽ xử lý như thế nào với hành vi này? (Vũ Thủy)
Như tôi đã nói, đi kèm thị trường chứng khoán không loại trừ biểu hiện tiêu cực như đầu cơ, nội gián… Luật Chứng khoán đã quy định cụ thể hành vi này và hình thức xử phạt. Thời gian tới trên cơ sở giúp đỡ của chuyên gia sẽ có điều tra và nếu phát hiện sẽ xử phạt nặng với hành vi như thế này.
Công cụ mới còn nhiều rủi ro
Hợp đồng quyền chọn cổ phiếu cho phép người mua có quyền yêu cầu người bán phải mua hay bán một số lượng cổ phiếu nhất định với một mức giá xác định trong một tương lai xác định. Đây là công cụ có thể giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro đồng thời cũng là công cụ kiếm lời hữu hiệu. Vậy Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có kế hoạch gì cho việc ứng dụng quyền chọn cổ phiếu vào thực tiễn thị trường chứng khoán Việt Nam? (hahoiga@hcm.vnn.vn)
Những sản phẩm mới liên quan đến thị trường chứng khoán như quyền chọn hợp đồng tương lai, nghiệp vụ bán khống... áp dụng với thị trường chứng khoán tương đối phát triển. Những công cụ này sẽ hạn chế sự biến động của thị trường trong dài hạn. Đây là nghiệp vụ mới, nên có nhiều sự rủi ro.
Hệ thống pháp lý của chúng ta chưa có quy định chặt chẽ. Trình độ hiểu biết của nhà đầu tư còn hạn chế. Tâm lý theo thị trường, tâm lý đầu tư theo phong trào... Đây là những yếu tố cần cân nhắc kỹ lưỡng.
Ở Trung Quốc, thị trường chứng khoán đã có từ nhiều năm. Sau 12 năm áp dụng luật, họ vẫn không cho phép bán khống. Đến bây giờ, họ mới cho phép. Luật Chứng khoán Việt Nam không quy định vấn đề này nhưng khi có đề nghị và có điều kiện, chúng ta có thể áp dụng.
Còn về quyền chọn cổ phiếu, chúng ta có khả năng áp dụng sớm hơn. Chúng tôi đang nghiên cứu, khi nào có điều kiện sẽ triển khai.
"Có một số nhà báo mua cổ phiếu, viết bài để kích hoạt, trục lợi"
Xin các ông đánh giá chất lượng đưa tin của báo chí về chứng khoán thời gian qua? (Một độc giả)
Ông Đào Duy Quát, Tổng biên tập Báo điện tử - Đảng Cộng sản Việt Nam: Từ năm 1986, chúng ta đã tiến hành đổi mới kinh tế trong đó có đổi mới thị trường tiền tệ, chứng khoán…
Các báo chí: truyền hình, điện tử, báo in, tạp chí đã có một số chuyên mục, chuyên trang về thị trường chứng khoán, tiền tệ. Gần đây, thị trường phát triển nhanh là có sự đóng góp rất tích cực của báo chí. Không phải ngẫu nhiên mà nhiều nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam, tôi cho rằng đó là nhờ công tác thông tin, tuyên truyền của báo chí.
Tôi đánh giá các báo hình, điện tử thời gian qua đã có nhiều thông tin vì sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam. Nhưng qua đó, chúng tôi cũng cảnh báo, vừa qua, nói đến thị trường nóng trong đó cũng có nhân tố của báo chí, chúng tôi chưa có kết luận cụ thể nhưng nhiều dư luận cho rằng có một số nhà báo mua cổ phiếu, viết bài để kích hoạt, trục lợi.
Thị trường tiền tệ, thị trường chứng khoán Việt Nam là một phần quan trọng của nền kinh tế Việt Nam, nhưng nếu lãnh đạo, quản lý không tốt thì đó là một thảm hoạ với kinh tế, với nhân dân.
Hơn lúc nào hết, phóng viên báo chí, đưa tin viết bài phải có trách nhiệm, nhận thức được đầy đủ vấn đề và cần phải được trang bị tốt các kỹ năng kiên thức về thị trường này, và cần phải thực sự có đạo đức báo chí, không trục lợi, không rút tít giật gân, câu khách, chụp giật mà tập trung viết tin, bài phục vụ cho một thị trường chứng khoán nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung mạnh và bền vững
Ông Vũ Bằng: Tôi rất cảm ơn đồng chí Đào Duy Quát về những lời phát biểu trên. Chúng ta biết rằng thị trường chứng khoán cần thông tin minh bạch, công khai. Vai trò của báo chí rất quan trọng. Kể từ khi mở trung tâm giao dịch đầu tiên ở Tp.HCM, còn sơ khai thì báo chí đã có vai trò rất quan trọng trong thông tin về thị trường chứng khoán để người dân nắm được chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, diễn biến của thị trường để thu hút đông đảo nhà đầu tư trong và ngoài nước, tham gia đầu tư hiệu quả.
Tất nhiên, mặt được là cơ bản, đạt được thành công lớn và đó là kết quả của cả thị trường, các nhà đầu tư, trong đó có báo chí. Bên cạnh đó, sự phát triển nhanh như vậy cũng bộc lộ hạn chế, và đó là chuyện rất thường tình để thấy được nó mà điều chỉnh. Sự nỗ lực là cơ bản, hạn chế là thứ yếu.
Chúng tôi cũng mong báo chí thấy được mặt tích cực và hạn chế để đưa thông tin chính xác, tuyên truyền hợp lý tránh những thông tin nhạy cảm.
Tôi đã sang Hàn Quốc, họ quan tâm đến thông tin về thị trường chứng khoán Việt Nam và thường tìm hiểu qua báo chí Việt Nam. Nên cần đưa thông tin chuẩn xác, với những thông tin chưa chính xác và còn băn khoăn cần cân nhắc và trao đổi kỹ lại với các cơ quan chức năng trước khi đăng.
Thị trường chứng khoán là “ngôi nhà” của chúng ta, nó cần được bảo vệ vì sự phát triển chung, lành mạnh và bền vững của thị trường và trách nhiệm của báo chí như đồng chí Đào Duy Quát đã nêu cũng phải để ý lưu tâm…
Thực sự thời gian qua, sự hợp tác của Ủy ban Chứng khoán với báo chí còn hạn chế vì chúng tôi bị quá tải về thời gian, số lượng nhà đầu tư chứng khoán, công ty niêm yết đổ về quá tải và cán bộ chúng tôi phải về nhà để đọc tài liệu cho kịp. Chúng tôi cũng nhận thức được đây là việc rất quan trọng và cố hết sức mình để làm một cách tối đa. Rất mong nhận được sự quan tâm, thông cảm và chia sẻ với báo chí.
Vừa rồi, Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo Ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương như đồng chí Tô Huy Rứa, đồng chí Đào Duy Quát… hết sức quan tâm đến công tác thông tin tuyên truyền về chứng khoán và thị trường chứng khoán trên báo chí, điều đó giúp cho công tác thông tin tuyên truyền đi đúng hướng với chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ, góp phần vào sự phát triển chung của kinh tế đất nước, và đó là một tín hiệu vui, thuận lợi, góp phần cho thị trường phát triển nhanh, mạnh, ổn định.
Cháu xin hỏi thêm trường hợp FPT, giá gốc cổ phiếu là 10.000 đồng nay đã lên tới 500.000 đồng. Vậy những công nhân viên FPT mua được 100 triệu đồng cổ phiếu nay đã lên tới 1 tỷ đồng, liệu có công bằng hay không? Đối với những công ty chưa cổ phần hoá có là sự thiệt thòi không? (Bạn Hà Khánh Nguyên, Hải Phòng)
Tăng giá là tuỳ thuộc cung - cầu, diễn biến của thị trường, tài sản tăng là do nhiều yếu tố khác: tăng vốn điều lệ, mở rộng sản xuất kinh doanh chứ không phụ thuộc nhiều vào thị trường.
Tài sản cá nhân FPT mua cổ phiếu tăng là giá cổ phiếu tăng, đó là nguồn chính đáng và do những quy định của Nhà nước họ được mua cổ phiếu. Trước đây, khi cổ phần hoá, niêm yết phải đi vận động khắp nơi mà không ai mua. Lúc đó là một khó khăn lớn. Bây giờ do phát triển của thị trường, nhiều người quan tâm, mua, lợi thế so sánh của doanh nghiệp tăng lên, người ta được hưởng lợi.
Ví dụ, Trung Quốc vốn hoá thị trường 50% GDP nhưng giờ chỉ còn 25% và đó là do thị trường quyết định.
Cháu là sinh viên, xin hỏi bác, trước đây chúng ta chưa có thị trường chứng khoán thì kinh tế vẫn phát triển nhanh. Nay có thị trường thì tốc độ phát triển kinh tế và tốc độ phát triển vẫn thế? (Hà Thanh Uyên, Long An)
Đúng là trong nhiều năm vừa qua, nền kinh tế của ta tăng tưởng ở mức độ cao. Để duy trì sự tăng trưởng triển kinh tế trong thời gian tới, khi chúng ta đi sâu phát triển kinh tế theo hương chất lượng hơn, mức độ tự động hoá, công nghiệp hoá cao, thì chúng ta cần nguồn vốn rất lớn.
Tuy nhiên, Nhà nước không thể đáp ứng nổi nguồn vốn cho sự phát triển. Chúng ta không chỉ trông chờ vào vốn từ ngân sách nhà nước mà phải huy động nguồn vốn từ trong dân, từ các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài. Chúng ta phải nắm lấy thị trường chứng khoán lấy vốn để tái cấu trúc các doanh nghiệp.
Việc huy động vốn từ thị trường chứng khoán mang lại hiệu quả rất tích cực cho sự phát triển kinh tế đất nước. Bằng chứng là nhiều doanh nghiệp niêm yết phát hành lần đầu đã thành công. Việc này đã nâng cao năng lực tài chính cho doanh nghiệp để mở rộng sản xuất, nâng cao năng lực tài chính cho các ngân hàng.
Sự cố giao dịch: "Đang nghiên cứu để quản lý tốt hơn"
Các sự cố trên sàn trong thời gian qua không chỉ làm gián đoạn các phiên giao dịch mà còn làm mất long tin của các nhà đầu tư. Các sự cố này là do kỹ thuật hay đội ngũ kỹ thuật viên chưa đáp ứng trình độ để có thể phát hiện và khắc phục. Trong tương lai với sự phát triển manh mẽ thì những biện pháp khắc phục như thế nào? (Phạm Mai Hiên 31 tuổi, Hà Nội)
Các bạn cũng biết là khi vận hành Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM (khi đó tôi còn là Giám đốc), chúng ta phải nhờ sự giúp đỡ của Sở Giao dịch chứng khoán Thái Lan và phối hợp với FPT để xây dựng hạ tầng công nghệ tin học.
Có thể nói cơ sở hạ tầng công nghệ còn hạn chế. Từ đó đến nay, chúng ta đã nhiều lần nâng cấp để đáp ứng đòi hỏi của thị trường nhưng gần đây với sự phát triển nhanh chóng, lượng giao dịch tăng nhiều, số lần giao dịch nhiều, đòi hỏi có sự nâng cấp phần mềm, phần cứng, hệ thống công nghệ.
Hiện tại đang có kế hoạch nâng cấp, chuyển phương thức khớp lệnh liên tục ở Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM, tháng 5 này sẽ đưa vào hoạt động và đối với Hà Nội thì triển khai giao dịch từ xa, dự kiến cuối năm nay đưa vào vận hành.
Song song với kế hoạch tạm thời, chúng tôi có dự án lớn, mô hình, hồ sơ mời thầu để cuối năm 2008 hoặc đầu 2009, có một hệ thống công nghệ tin học hoàn chỉnh, tự động hoá, theo kịp thị trường.
Hai sự cố vừa qua có thông tin khác nhau. Sự cố thứ nhất, không phải vì lệnh nhiều quá công suất không đáp ứng được trục trặc nhỏ là từ phần cứng đi ra bảng điện tử có 2-3 nút gây sự cố và đã mời chuyên gia thay máy dự phòng và chỉ sau một lúc đã khắc phục được.
Nhưng cũng có hạn chế mà chúng tôi không chủ động được do sử dụng trợ giúp kỹ thuật quốc tế và sau đó đã bàn lại và Thái Lan đồng ý phương thức của trung tâm.
Sự cố thứ hai do lỗi cán bộ nhập thông tin vào hệ thống.
Chúng tôi nghĩ khắc phục phải rất tập trung cao độ, đặc biệt nâng cấp nhanh sàn Hà Nội và Tp.HCM. Như các bạn biết, cơ chế dự án, thầu đòi hỏi nhiều thời gian và quy trình nên thủ tục nâng cấp cũng chậm.
Vừa rồi, chúng tôi đã trao quyền tự chủ cho Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM mua máy thay thế, kịp thời cung cấp hệ thống ngay. Đối với công nghệ tin học cùng với tăng cường chính sách nên có sự tăng cường tự chủ của cơ sở, cải tiến lắp đặt mua sắm thiết bị mới.
Một điểm nữa là nhân sự tin học cho Ủy ban Chứng khoán và cả các trung tâm cũng khó khăn vì cơ chế trả lương hạn chế, điều hành quản lý theo tính chất đơn vị nhà nước cũng có hạn chế. Chuyên gia Thái Lan cảnh báo điều lo ngại nhất khi mở trung tâm không phải về số lượng niêm yết, đầu tư mà là về đội ngũ nhân sự và chúng tôi rất thấm thía với cảnh báo này.
Chúng tôi đang nghiên cứu để quản lý tốt hơn, đến năm 2008 tuyển đội ngũ tin học tốt, am hiểu kỹ thuật, chứng khoán. Dự kiến cần khoảng 30-40 người cho một sàn giao dịch chứng khoán. Chính phủ cũng thấy rõ điều này và đang định hướng để vận hành thị trường có hiệu quả hơn.
VnEconomy xin giới thiệu tới bạn đọc những câu hỏi và câu trả lời nổi bật của cuộc đối thoại này. Nội dung chính được trích lược từ website của Báo điện tử - Đảng Cộng sản Việt Nam.
"VN-Index chưa thực sự trở thành phong vũ biểu của nền kinh tế"
Ông đánh giá thế nào về những điều đã được và chưa được sau 7 năm hoạt động? (ktsvietnamsmiles@yahoo.com)
Mặt được:
- Về tổ chức và phát trỉển thị trường: thị trường chứng khoán có tổ chức phát triển nhanh về qui mô; tổng mức vốn hoá đến nay đã đạt mức 38% GDP, khoảng 22 tỷ USD, nếu kể cả trái phiếu đạt mức 46% GDP. Doanh nghiệp và Chính phủ đã sử dụng thị trường chứng khoán như một kênh huy động vốn đầu tư dài hạn cho nền kinh tế. Tổng mức vốn huy động qua cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, đấu giá cổ phần hoá trên hai trung tâm giao dịch chứng khoán là khoảng 27,9 nghìn tỷ đồng năm 2006 tăng 3,93 lần so với năm 2005.
- Hệ thống tổ chức trung gian đã hình thành và phát triển, cho đến nay đã có 55 công ty chứng khoán, 18 công ty quản lý quỹ, 6 ngân hàng hoạt động lưu ký chứng khoán.
- Tính công khai, minh bạch của các tổ chức niêm yết được tăng cường, hoạt động sản xuất kinh doanh của các tổ chức niêm yết có bước phát triển khá, cả về quy mô, doanh số lợi nhuận.
- Khung pháp lý (luật, nghị định, quy chế), chính sách cho hoạt động và phát triển thị trường chứng khoán (chính sách thuế, phí, đầu tư nước ngoài) từng bước được hoàn thiện.
Hạn chế:
- Tuy qui mô thị trường đã tăng cao, song quan hệ cung và cầu chứng khoán nhiều lúc mất cân đối gây nên những biến động cho thị trường, do vậy thị trường chứng khoán hoạt động chưa thực sự ổn định vững chắc, vẫn thể hiện một sự không ổn định trong hoạt động giao dịch của thị trường mà nguyên nhân chính vẫn phụ thuộc vào tâm lý đầu tư ngắn hạn.
- Mặc dù mức vốn hoá thị trường tăng nhanh vào những tháng cuối năm, nhưng nhìn chung quy mô thị trường của Việt Nam vẫn còn nhỏ so với các nước. Mức tăng vốn hoá thị trường trong thời gian qua ngoài yết tố do đưa thêm một lượng cổ phiếu niêm yết mới còn có yếu tố tăng giá. Chỉ số VN-Index chưa thực sự trở thành phong vũ biểu của nền kinh tế.
- Hoạt động của thị trường tự do còn rộng.
- Hệ thống cơ sở hạ tầng, đặc biệt về hệ thống công nghệ thông tin của các trung tâm giao dịch chứng khoán, công ty chứng khoán cho thấy có bất cập trước sự phát triển quá nhanh của thị trường đòi hỏi cần phải có sự đầu tư, nâng cấp hệ thống theo hướng trước mắt và lâu dài.
- Khả năng giám sát, cưỡng chế thực thi còn hạn chế một phần do công nghệ tin học, một phần do cơ sở pháp lý và lực lượng cán bộ còn mỏng. Sự phối hợp giữa tài chính, chứng khoán, ngân hàng trong chính sách điều hành quản lý thị trường còn hạn chế
Tại sao chứng khoán lại nóng như thế? (Thanh, 30 tuổi, Tp.HCM)
Những năm vừa qua thị trường chứng khoán phát triển nhanh, đây là một điều đáng mừng và thời gian qua nhận được sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư để thị trường dần dần trở thành một kênh huy động vốn dài hạn trong nền kinh tế. Sở dĩ phát triển nhanh là vì nền kinh tế phát triển nhanh, Nhà nước thực hiện nhiều chính sách cải cách…
Bản thân thị trường chứng khoán đang phát huy tác dụng của mình đối với nền kinh tế nói chung, nhiều doanh nghiệp được cổ phần hoá, được niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Thời gian qua, giá cả tăng nhanh, nhiều nhà đầu tư mới tham gia, quý 1/2007, số lượng nhà đầu tư mở tài khoản tại thị trường chứng khoán tăng 1,5 lần. Trong đó có nhiều nhà đầu mới tham gia nên cũng ít kinh nghiệm hơn. Việc tăng hay giảm là do thị trường quyết định nhà đầu tư nên thận trọng trong việc mua bán chứng khoán, và phải có sự tìm hiểu rõ ràng.
Vấn đề của chúng ta là phải làm sao để thị trường phát triển 1 cách bền vững, đúng với đường lối của Đảng và Chính sách của Chính phủ đã đề ra.
Xin ông cho biết kế hoạch để phát triển thị trường chứng khoán, tận dụng cơ hội như thế nào? Những thách thức gì trong thời gian tới? (anh_hai@yahoo.com)
Kế hoạch phát triển thị trường chứng khoán trong thời gian tới:
- Hoàn thiện khung pháp lý, thể chế và chính sách
"11.000 lượt người được đào tạo hệ cấp chứng chỉ trong năm 2006"
Xin ông cho biết về việc mở các lớp chứng khoán hiện nay? (Võ Nguyễn Tuấn Phương, 22 tuổi)
Vấn đề đào tạo tuyên truyền chứng khoán đối với mọi đối tượng là một việc làm trọng tâm mà Ủy ban Chứng khoán rất quan tâm. Đào tạo là việc làm được diễn ra lien tục, nhiều năm.
Thời gian qua, chúng tôi đã triển khai tích cực dựa trên nguồn kinh phí khiêm tốn. 5 năm vừa qua, chúng tôi đã mở các lớp miễn phí cho các doanh nghiệp, các nhà đầu tư, tại các địa phương. Hiện nay, có thể nói là chưa có tỉnh nào là chúng tôi chưa mở lớp. Năm 2006, chúng tôi đã đào tạo được 5.000 lượt người và 11.000 lượt người được đào tạo hệ cấp chứng chỉ. Sắp tới, sẽ mở thêm và ngay trong tháng này cũng mở them lớp miễn phí cho công chúng.
Bên cạnh đó, chúng ta có thể tận dụng các kênh truyền hình, xuất bản sách, phát các tờ rơi liên quan đến thị trường chứng khoán để đào tạo các nhà đầu tư. Thiết nghĩ, cần xã hội hoá trong công tác đào tạo, giáo dục, phổ cập kiến thức về chứng khoán không chỉ là công việc của Ủy ban Chứng khoán mà bản thân các công ty chứng khoán cũng nên có chương trình đào tạo khách hàng.
"Không áp dụng biện pháp hạn chế vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài"
Theo một số thông tin các nhà đầu tư nước ngoài đang quan tâm đến thị trường chứng khoán Việt Nam, ông đánh giá vấn đề này như thế nào? (Một độc giả)
Quan điểm với nguồn vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài, chúng ta không áp dụng biện pháp hạn chế bởi thị trường chứng khoán là để thu hút nguồn vốn trong và ngoài nước để phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.
Trước kia nước ngoài chưa quan tâm đến thị trường chứng khoán Việt Nam, hiện nay họ đã quan tâm thì theo tôi chúng ta phải tận dụng cơ hội để thu hút nguồn vốn này.
Điều kiện chúng ta khác với các nước, chúng ta giữ 49% với nước ngoài. Với các doanh nghiệp quan trọng có tính chất phục vụ công ích thì nhà nước quy định có nhóm doanh nghiệp nước ngoài không được đầu tư, hoặc có những doanh nghiệp nhà nước nắm giữ nhiều hơn.
Đối với nguồn vốn nước ngoài, chúng ta phải theo dõi nghiêm túc, nắm chắc nguồn vốn, minh bạch, công khai các nguồn vốn, phù hợp với thông lệ quốc tế, đảm bảo thu hút vốn, đồng thời đáp ứng lợi ích các bên.
Trước đây Ủy ban Chứng khoán ra khuyến cáo mua cổ phiếu của ATIP, cho đến nay Ủy ban đã có kiểm tra và có kết luận gì về vấn đề này? (Một độc giả)
Trong thời gian gần đây trên các phương tiện thông tin đại chúng có nói đến ATIP chào bán cổ phiếu ra công chúng. Đến thời điểm đó, chúng tôi chưa nhận được thông tin và chưa nhận được hồ sơ xin đăng ký bán cổ phiếu ra công chúng của ATIP.
Để bảo vệ các nhà đầu tư, chúng tôi đã khuyến cáo các nhà đầu tư và cử thanh tra xuống làm việc. Sau đó thanh tra đã có biên bản kết luận, trình lãnh đạo Bộ Tài chính. Lãnh đạo bộ đã đồng ý với kết luận thanh tra này và đã trình Chính phủ.
Qua thanh tra công ty ATTP, chúng tôi đã phát hiện công ty có phát hành nội bộ cổ phiếu cho khoảng 80 cán bộ công nhân viên, sau đó họ bán ra ngoài cho khoảng hơn 200 nhà đầu tư. Do vậy công ty đã trở thành công ty đại chúng theo Luật Chứng khoán. Chúng tôi đã yêu cầu công ty phải tuân thủ đầy đủ Luật đối với công ty đại chúng.
"Tác động của chứng khoán thế giới chưa nhiều"
Xin ông cho biết thị trường chứng khoán thế giới có tác động thế nào đến Việt Nam? Theo tôi được biết, thị trường thế giới tác động đến ta khá chậm. Theo ông, đánh giá của tôi có đúng không? Với tư cách là người đứng đầu cơ quan chứng khoán Việt Nam, ông có thể cho tôi vài lời khuyên nên đầu tư vào lĩnh vực nào để có hiệu quả cao hay không? (Võ Nguyễn Tuấn Khương, 22 tuổi)
Đúng là thời gian qua, chúng ta cũng chứng kiến có nhiều biến động trên thị trường chứng khoán quốc tế. Tuy nhiên, các bạn cũng thấy chúng ta mới bắt đầu tham gia hội nhập, tác động của thị trường chứng khoán nước ngoài cũng chưa thực sự nhiều, chủ yếu mới là gián tiếp và tác động về mặt tâm lý.
Thời gian tới, chúng ta tham gia sâu hơn vào thị trường, phát hành cổ phiếu trên thị trường quốc tế, nhiều nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào, thì những tác động của thị trường chứng khoán thế giới vào Việt Nam sẽ nhanh và mạnh hơn.
Bạn đề nghị khuyên đầu tư vào lĩnh vực nào thì chúng tôi - với tư cách cơ quan quản lý - không thể khuyên bạn đầu tư vào đâu. Bạn chỉ có thể tự mình nghiên cứu, tìm hiểu để tham gia đầu tư một cách hiệu quả và hợp lý nhất.
Thị trường chứng khoán thế giới có xu hướng đi ngang, nhưng thị trường chứng khoán Việt Nam đi lên đi xuống liên tục. Theo ông, mức độ đó có an toàn cho các nhà đầu tư hay không? (Một độc giả)
Điều chỉnh thị trường chứng khoán có sự tác động của nhiều nhân tố khác nhau, có thể phát triển lên rất cao rồi điều chỉnh xuống thấp là quy luật.
Để bảo vệ các nhà đầu tư, chúng tôi sẽ đẩy mạnh công khai hoá nội dung thông tin yêu cầu các công ty thực hiện công bố thông tin tăng cường công tác quản lý, giám sát.
Về chỉ số PE, mỗi chuyên gia, mỗi nước có sự tính toán khác nhau về lợi nhuận, về tăng trưởng, hoàn toàn tuỳ thuộc vào quan điểm và cách nhìn nhận của mỗi chuyên gia. Nên sự so sành này chỉ ở mức tương đối và chỉ để tham khảo để nhà đầu tư có thể tham khảo và tự quyết định.
- Tăng cường số lượng và chất lượng cung cầu cho thị trường
- Tái cấu trúc thị trường chứng khoán: tái cấu trúc và phát triển thị trường có tổ chức, thu hẹp thị trường tự do.
- Nâng cao năng lực hoạt động của các tổ chức trung gian
- Tăng cường năng lực quản lý, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước
- Tăng cường tính công khai minh bạch và chất lượng quản trị công ty
- Nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin
- Nâng cấp hệ thống đào tạo hành nghề, đào tạo công chúng.
Cơ hội:
- Nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng cao, tác động đến thị trường chứng khoán trên cả 2 mặt cung và cầu.
- Việc đẩy nhanh tiến trình cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước đặc biệt là cổ phần hoá 71 tổng công ty, doanh nghiệp lớn sẽ cung cấp cho thị trường chứng khoán một khối lượng hàng hoá lớn có chất lượng cao. Đây là cơ hội tốt cho các nhà đầu tư trong nước cũng như nước ngoài. - Với tỷ lệ tiết kiệm xã hội cao cùng với làn sóng đầu tư gián tiếp nước ngoài vào Việt Nam tăng mạnh sẽ góp phần thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển nhanh.
- Những chính sách đổi mới của Việt Nam, cùng với việc gia nhập WTO và quá trình hội nhập sâu, rộng hơn sẽ tạo ra những tiền đề cho sự phát triển của thị trường chứng khoán.
Thách thức:
- Thị trường chứng khoán Việt Nam mới ở giai đoạn đầu phát triển, năng lực quản lý, giám sát của cơ quan quản lý còn hạn chế, cơ sở hạ tầng, nhân lực chưa đáp ứng được đòi hỏi của thị trường.
- Quá trình hội nhập tạo ra áp lực cạnh tranh khắc nghiệt, trong bối cảnh các công ty chứng khoán trong nước chưa đủ mạnh, khả năng dẫn đến bị thâu tóm, sáp nhập, giải thể.
- Sự gia tăng luồng vốn kể cả luồng vốn từ ngân hàng, các tổ chức tài chính, luồng vốn đầu tư nước ngoài làm cho cung, cầu mất cân đối, tiềm ẩn rủi ro đối với các ngân hàng và khi luồng vốn đổi chiều có thể tác động mạnh đến hệ thống tài chính và nền kinh tế.
"Tập trung cổ phần hoá các doanh nghiệp lớn"
Xin ông cho biết việc cổ phần hoá được diễn ra như thế nào? Sẽ giảm bớt căng thẳng của thị trường như thế nào khi cung không đủ cầu? Tỷ xuất cung cầu? Không thể giảm cầu, tăng cung? (haihanga@yahoo.com)
Trong thời gian vừa qua, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính và các bộ ngành liên quan khẩn trương đẩy mạnh công tác cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước, bán bớt cổ phần do Nhà nước nắm giữ theo hướng ngày càng công khai, minh bạch hơn, đồng thời bên cạnh đó thúc đẩy quá trình cổ phần hoá gắn với niêm yết.
Do đó giải pháp tăng cường số lượng và chất lượng cung cầu cho thị trường được Chính phủ và Bộ Tài chính rất chú trọng, thể hiện qua việc:
- Về phát triển cung chứng khoán:
+ Quyết liệt thực hiện kế hoạch cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước 2006-2010, tập trung cổ phần hoá các doanh nghiệp lớn, các tổng công ty nhà nước, các ngân hàng thương mại nhà nước. Thực hiện chào bán cổ phiếu, trái phiếu của các doanh nghiệp ra công chúng và gắn với niêm yết trên thị trường chứng khoán.
+ Mở rộng việc chuyển đổi các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thành công ty cổ phần kết hợp với việc chào bán ra công chúng. Tăng cường chất lượng công bố thông tin của các doanh nghiệp khi thực hiện chuyển đổi.
+ Đẩy mạnh việc huy động vốn dưới hình thức trái phiếu (đặc biệt là trái phiếu đô thị, trái phiếu đầu tư, trái phiếu công trình); mở rộng các hình thức phát hành, cải tiến phương thức phát hành trái phiếu theo lô lớn; tăng cường hình thức phát hành thông qua đấu thầu, bảo lãnh để niêm yết trên thị trường chứng khoán.
- Về phát triển cầu chứng khoán:
+ Xây dựng cơ sở nhà đầu tư mà trong đó các nhà đầu tư có tổ chức làm nòng cốt đảm bảo tính ổn định cho thị trường chứng khoán; khuyến khích và đẩy mạnh việc tham gia của các định chế đầu tư chuyên nghiệp vào thị trường chứng khoán (ngân hàng; chứng khoán; bảo hiểm; quỹ đầu tư..).
+ Xây dựng và công bố lộ trình mở cửa đối với nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường chứng khoán phù hợp với Luật Đầu tư và các cam kết của WTO.
Trong tình hình thị trường mất cân đối cung cầu như hiện nay thì cần có các giải pháp tác động đến cung cầu như lựa chọn và đẩy nhanh cổ phần hoá một số công ty lớn, thực hiện phát hành hoặc bán bớt phần nhà nước nắm giữ để huy động vốn và tạo tín hiệu thị trường. Đồng thời rà soát lại các kênh đầu tư chính vào thị trường chứng khoán.
Hiện nay có rất nhiều phương tiện thông tin đại chúng và một số cơ quan chức năng cho rằng thị trường chứng khoán đang quá nóng? Theo ông, thị trường hiện nay có nóng không và quan niệm của các ông về thị trường nóng? (Phùng Sơn Thái, 30 tuổi, Hà Nội)
Về mặt lý thuyết, thị trường nóng hay “bong bóng” được coi là giá chứng khoán tăng cao hơn nhiều, vượt xa hơn nhiều giá trị thực của cổ phiếu, nhưng giá trị thật lại khó xác định và phụ thuộc và quan niệm của nhiều người.
Theo chúng tôi, thị trường tăng nhanh, liên tục, cao so với tốc độ phát triển của doanh nghiệp, hình thành nhiều vòng xoáy trên thị trường, nhiều nhà đầu tư mới, trong khi kinh nghiệm kiến thức trang bị chưa đầy đủ, còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Khi thị trường tăng lên, những nhà đầu tư mới do ít kinh nghiệm sẽ chịu nhiều thiệt thòi và phải chấp nhận rủi ro.
Đó là quan niệm về thị trường nóng của chúng tôi.
Công bố thông tin đã minh bạch hơn
Việc đưa ra chính sách công bố công khai thông tin đảm bảo cho các nhà đầu tư hiện nay là cần thiết. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có những chính sách và chế tài nào đảm bảo cho công tác trên? (thanhha@yahoo.com)
Việc công bố thông tin trên thị trường chứng khoán mang tính nhạy cảm và hết sức quan trọng trong hoạt động chứng khoán. Trong thời gian qua tính công khai, minh bạch của thị trường chứng khoán thông qua công bố thông tin của công ty niêm yết đã từng bước được nâng lên, phần lớn các công ty niêm yết tuân thủ công bố thông tin định kỳ, tuy nhiên một vài công ty còn chậm trong công bố thông tin bất thường đặc biệt là trong giao dịch của các cổ đông nội bộ.
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã rất chú trọng tới vấn đề công bố thông tin và yêu cầu các tổ chức tham gia nghiêm chỉnh chấp hành. Trong thời gian qua, Ủy ban cũng đã cảnh cáo, xử phạt đối với một số công ty khi có những thông tin không chính xác làm ảnh hưởng đến thị trường.
Trong thời gian tới theo quy định của Luật Chứng khoán việc công bố được mở rộng đến cả các công ty đại chúng, đồng thời nội dung phương thức, thời điểm và đối tượng công bố thông tin được quy định cụ thể hơn. Các chế tài cũng được quy định rõ tại Nghị định xử phạt hành chính.
Công chức nhà nước nên chấp hành nội quy
Tôi là cán bộ công chức nhà nước và rất thích tham gia thị trường chứng khoán, ông có thể cho biết làm thế nào tham gia mà không ảnh hưởng đến công việc của cơ quan? (Tấn Đạt, 36 tuổi, Sóc Trăng)
Đây là 1 câu hỏi khó. Gần đây, thị trường chứng khoán phát triển nhanh chóng, thu hút đông đảo các nhà đầu tư trong và ngoài nước trong đó có nhiều công chức nhà nước cũng tham gia. Trên thực tế đã xuất hiện hiện tượng, trường hợp bỏ bê công việc chuyên môn, sử dụng phương tiện của cơ quan để tham gia đầu tư, lên sàn, đặt lệnh…
Theo chúng tôi, đã là công chức nhà nước, các bạn nên chấp hành nội quy và quy định của cơ quan, có bố trí thời gian hợp lý hoặc có thể uỷ quyền cho cơ quan chứng khoán để tránh ảnh hưởng đến công việc chính của mình mà vẫn tham gia được thị trường chứng khoán.
Sẽ thu hẹp dần thị trường OTC
Việc quản lý thị trường OTC như thế nào? Hiện nay đang xuất hiện dấu hiệu lừa đảo nhiều, xin ông cho biết những giải pháp? (thanhhaihat@yahoo.com)
Thị trường chứng khoán không chính thức (OTC) hình thành không có sự quản lý . Giao dịch trên thị trường OTC diễn ra dưới nhiều hình thức và tiềm ẩn nhiều rủi ro cho nhà đầu tư. Đây là thị trường còn thiếu minh bạch về thông tin, nếu không có biện pháp quản lý thị trường này thì nguy cơ lừa đảo, đổ vỡ là rất lớn, ảnh hưởng lan truyền đến thị trường chính thức.
Theo quy định của Luật Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chủ yếu quản lý hoạt động chào bán ra công chúng, quản lý công ty đại chúng mà không quản lý phát hành riêng lẻ. Tuy nhiên, hoạt động của thị trường tự do cũng ảnh hưởng đến thị trường chính thức.
Vì vậy, cần có các giải pháp để thu hẹp dần thị trường này:
- Yêu cầu tất cả công ty đại chúng (dù chưa niêm yết) phải đăng ký lại, tổ chức tập huấn, niêm yết danh sách công khai, đồng thời buộc phải kiểm toán, công bố thông tin và quản trị công ty theo quy định của luật chứng khoán. Áp dụng biện pháp xử phạt vi phạt theo quy định mới đối với trường hợp cố tình không đăng ký, không tuân thủ quy định hiện hành.
- Thực hiện lưu ký, đăng ký tập trung đối với các công ty đại chúng để giảm thiểu rủi ro thanh toán trên thị trường tự do.
- Triển khai đưa vào áp dụng đề án giao dịch chứng khoán chưa niêm yết, sử dụng công ty chứng khoán làm đầu mối, chuyển giao dịch về Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội và thực hịên thanh toán lưu ký qua trung tâm lưu ký chứng khoán. Từng bước công khai hoá hoạt động thị trường tự do và thu hút dần vào thị trường chính thức.
- Trình Chính phủ ban hành các giải pháp về phát hành riêng lẻ và giao dịch tự do, trong đó có việc đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần phối hợp với Bộ Tài chính ban hành Nghị định hướng dẫn luật doanh nghiệp về phát hành riêng lẻ phải báo cáo, phải đưa lên trang web của công ty tình hình tài chính của công ty, thiết lập cơ quan đăng ký thông tin, sở hữu đối với các công ty không phải đại chúng...
- Mở rộng thị trường tập trung như: chấn chỉnh hoạt động phát hành chứng khoán, quản lý công ty đại chúng theo luật chứng khoán, triển khai đề án giao dịch và quản lý chứng khoán của các công ty đại chúng này vào đăng ký lưu ký tập trung tại trung tâm lưu ký chứng khoán.
- Cần sớm ban hành Nghị định của Chính phủ về quản lý việc phát hành chứng khoán riêng lẻ của các công ty cổ phần.
Thị trường cổ phiếu không chính thức (OTC) hoạt động rất thiếu sự kiểm soát, rất nhiều các nhà đầu tư các nhân mua cổ phiếu mà không hiều được về cổ phiếu công ty mình mua. Theo luật chứng khoán có hiệu lực từ đầu năm 2007 những công ty có trên 100 cổ đông được coi là công ty đại chúng và bắt buộc phải công bố báo cáo bạch và đăng ký với Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước trước khi phát hành cổ phiếu huy động vốn. Tại sao đã có luật như vậy mà không sử dụng? Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào? (Nguyễn Thanh Khải, Mỹ Đình, Hà Nội)
Để bảo vệ nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro trên thị trường tự do, Luật Chứng khoán đã có quy định về công ty đại chúng và yêu cầu trong thời hạn 90 ngày các công ty phải đăng ký với Ủy ban Chứng khoán kể từ ngày trở thành công ty đại chúng.
Ủy ban Chứng khoán đã trình Bộ Tài chính có công văn gửi các bộ, ngành, tổng công ty, các địa phương, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC), đăng ký danh sách các công ty đại chúng về Ủy ban Chứng khoán trước 15/3/2007 và sẽ tổ chức tập huấn vào ngày 27/3/2007 để các doanh nghiệp hiểu rõ những quy định mới.
Ủy ban Chứng khoán cũng đã có công văn gửi Ngân hàng Nhà nước đề nghị phối hợp hướng dẫn các ngân hàng.
Tuy nhiên, cho đến nay Ủy ban Chứng khoán mới nhận được danh sách của một số đơn vị. Ủy ban sẽ tiếp tục liên hệ với các bộ, ngành, địa phương để tập hợp danh sách, từng bước đưa các đối tượng này vào diện quản lý. Đồng thời trong tương lai sẽ áp dụng một số hình thức xử phạt nếu cố tình không đăng ký lại.
Trên cơ sở các danh sách đăng ký, Ủy ban sẽ niêm yết công khai đồng thời yêu cầu các công ty này tuân thủ các quy định về kiểm toán, công bố thông tin, quản trị công ty. Ủy ban cũng đang chỉ đạo Trung tâm Lưu ký chứng khoán và Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội gấp rút nâng cấp phần mềm, hoàn chỉnh đề án để đưa các chứng khoán vào lưu ký tập trung và đưa vào giao dịch vào quý IV/2007.
"Sẽ nhanh chóng nâng cấp hạ tầng"
Hệ thống cơ sở hạ tầng hiện nay không đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Xin ông cho biết các giải pháp trước mắt? (Hương, quận 10, Tp.HCM)
Hệ thống cơ sở hạ tầng, đặc biệt về hệ thống công nghệ thông tin của các trung tâm giao dịch chứng khoán, công ty chứng khoán cho thấy có bất cập trước sự phát triển quá nhanh của thị trường đòi hỏi cần phải có sự đầu tư, nâng cấp hệ thống theo các bước trước mắt và lâu dài
Giải pháp:
- Trước mắt, hoàn thiện nâng cấp công nghệ thông tin hiện có tại các trung tâm giao dịch (nâng cấp máy chủ hệ thống, tăng thêm trạm đầu cuối nhập lệnh); cải tiến phương thức giao dịch tiến tới tổ chức giao dịch từ xa.
Tháng 4, tháng 5/2007 sẽ đưa vào hệ thống giao dịch khớp lệnh tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM, kết hợp một phần giao dịch từ xa với công suất máy chủ cho 400 terminal. Đồng thời cuối năm hoàn tất việc nâng cấp hệ thống giao dịch từ xa tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội.
Trong thời gian chờ đợi, tạm thời mở rộng sàn giao dịch tăng thêm màn hình nhập lệnh tại trung tâm giao dịch. Hoàn thiện việc nâng cấp phần mềm cho trung tâm lưu ký chứng khoán, tách máy chủ của trung tâm lưu ký chứng khoán ra khỏi Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội.
- Tích cực triển khai thực hiện dự án hiện đại hoá công nghệ thông tin ngành chứng khoán, tiến tới tự động hoá toàn bộ các hoạt động giao dịch, thanh toán, công bố thông tin, giám sát thị trường theo các chuẩn mực quốc tế vào năm 2008. Bộ Tài chính đang nghiên cứu có những cải cách về thủ tục, cơ chế nhằm thúc đẩy nhanh hơn quá trình này.
- Các hoạt động nâng cấp công nghệ thông tin tại sở giao dịch chứng khoán, trung tâm giao dịch, thị trườnglưu ký chứng khoán phải gắn kết với nâng cấp công nghệ thông tin tại các công ty chứng khoán, thành viên lưu ký. Trong thời gian trước khi tự động hoá toàn bộ thị trường, khuyến khích các công ty chứng khoán nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin.
"Chứng khoán không phải trò đỏ đen"
Hiện nay các thị trường chứng khoán có phải là cuộc chơi đỏ đen không, vì tôi thấy nhiều người không hiểu gì về chứng khoán mà họ vẫn chơi? (Nguyễn Thị Hương, 30 tuổi, quận Cầu Giấy, Hà Nội)
Theo tôi nghĩ, thị trường chứng khoán không hoàn toàn được xem là một sòng bạc, hay trò chơi đỏ đen.
Vì thị trường chứng khoán dựa trên nền tảng của nền kinh tế nói chung, nó gắn với những chính sách vĩ mô, và nó có những ràng buộc để phát triển như yếu tố cung, cầu, khả năng giám sát thị trường, cũng như phụ thuộc vào quan hệ của Việt Nam và quốc tế.
Ngoài ra, thị trường chứng khoán còn phụ thuộc vào luồng vốn đầu tư trong nước và quốc tế. Khi thị trường chứng khoán lên, chúng ta có thể được nhiều, nhưng khi nó giảm, sẽ có nhiều người chơi mất tiền. Đó chính là điểm khác biệt của thị trường chứng khoán đối với những trò đỏ đen thông thường.
"Điều tra nội gián không đơn giản"
Có hay không những thông tin nội gián làm đảo lộn thị trường? Ủy ban Chứng khoán có giải pháp gì để ổn định? (Một độc giả)
Các bạn cũng biết thông tin nội gián về thị trường chứng khoán là một trong những hành vi sẽ bị xử lý nặng. Luật chứng khoán cũng đã quy định rõ tội danh, mức độ xử phạt cho hành vi này. Giao dịch nội gián là một hành vi rất tinh vi, cần nhiều thời gian để theo dõi.
Và trong quy định của Luật Chứng khoán, chúng tôi cũng đã quy định khá rõ. Bên cạnh đó, hình thức xử phạt cũng được quy định rõ ràng, thể hiện ở Nghị định 36. Tôi xin khẳng định rằng, giao dịch nội gián là một hành vi rất tinh vi, cần có thời gian để điều tra.
Chúng tôi - trên cơ sở quy định của luật - cũng cần có sự trợ giúp của công ty chứng khoán để hoàn chỉnh quá trình này trong thời gian sớm nhất.
Điều tra được sẽ không đơn giản vì đây là lĩnh vực mới, phụ thuộc vào năng lực cán bộ, cũng như thị trường chứng khoán của chúng ta hiện chưa tiếp cận được với thị trường thế giới. Nhưng có thể chúng tôi sẽ thí điểm điều tra một vài trường hợp nghi ngờ là có giao dịch nội gián trong thời gian tới.
"Chưa có quy định nào về việc luật cá nhân 100 triệu mới được mở tài khoản"
Hiện nay có vấn đề phân biệt đối xử giữa các nhà đầu tư. Vấn đề phân biệt đối xử với nhà đầu tư nhỏ dưới 100 triệu là không công bằng. Điều đó đúng hay sai? (hienthuc@gmail.com)
Theo quy định của Luật Chứng khoán và các quyết định, văn bản khác đều có quy định về nghĩa vụ chứng khoán, đặc biệt là những quy định nghiêm cấm các công ty chứng khoán không nhận lệnh không đúng quy định, không đảm bảo sự công bằng.
Các công ty chứng khoán không được ưu tiên lệnh của công ty trước lệnh của khách hàng và phải tách bạch tài sản của công ty với tài sản của khách hàng. Đây là những quy định bắt buộc những công ty chứng khoán phải thực hiện.
Chưa có quy định nào về việc luật cá nhân 100 triệu mới được mở tài khoản. Cả luật chứng khoán và quy chế đều chưa có.
Vừa qua thị trường chứng khoán phát triển nhanh, các công ty chứng khoán có dấu hiệu quá tải trên các sàn giao dịch, về nhân sự, về đường truyền vào sở và thị trường. Chúng tôi cũng hiểu các khó khăn của các công ty chứng khoán.
Về thông lệ quốc tế, các công ty chứng khoán có chính sách riêng với từng công ty. Do đó các công ty có thể bố trí nhân sự, cơ sở hạ tầng, các chính sách riêng. Có những công ty chứng khoán có buồng “trải thảm đỏ” có phương tiện hiện đại để giao dịch, ưu tiên nhà đầu tư lớn.
Chúng tôi nghĩ sẽ xem xét kỹ các quy định của công ty chứng khoán. Công ty nào không thực hiện đúng sẽ xử phạt. Các trường hợp vi phạm đạo đức nghề nghiệp sẽ bị xử lý.
Uỷ ban Chứng khoán đã họp với các công ty chứng khoán trước sức ép của thị trường. Chúng tôi cũng ủng hộ cho việc mở thêm các chi nhánh chứng khoán: mở thêm sàn, các trung tâm tin học, gắn camera tại sàn, kiểm soát nhân viên, các quy định trong sử dụng điện thoại và sẵn sàng mở các lớp cho nhân viên chứng khoán.
Sự phát triển nhanh của thị trường là tích cực, thu hút được sự tham gia của đông đảo các nhà đầu tư. Tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực còn có những hạn chế. Nhưng chúng ta nhìn nhận được những hạn chế này để điều chỉnh cơ chế, chính sách và sự vận dụng để có thể phát triển tốt hơn, mạnh hơn, và có thể đón đầu những khó khăn lớn trong tương lai.
Trong bối cảnh các công ty chứng khoán hiện nay đều quá tải, chắc chắn sẽ có hiện tượng các công ty ưu tiên nhập lệnh tự doanh của mình trước khi nhập lệnh khách hàng. Còn khách hàng có bất bình thì cũng chẳng thể làm gì được, vì công ty nào cũng có quyền tự doanh. Xin hỏi, Ủy ban có kiểm soát và ngăn chặn được hiện tượng này không? (Lê Mai Anh, 40 tuổi, Hải Phòng)
Với sự phát triển quá nhanh của thị trường, các công ty chứng khoán đang quá tải. Chúng tôi không phủ nhận đã có những trường hợp vi phạm, chúng tôi đã có những xử phạt thích đáng.
Chúng tôi mong những nhà đầu tư khi phát hiện sai phạm sẽ phản ảnh ngay với Ủy ban Chứng khoán theo đường dây nóng. chúng tôi cũng sẽ tăng cường kiểm tra nhân viên để đảm bảo sự công bằng. Về luật, khách hàng phải được ưu tiên đặt lệnh trước. Nếu nhân viên sai phạm sẽ bị xử phạt nghiêm khắc.
Chúng tôi đã ban hành quy tắc đạo đức nghề nghiệp, và chúng tôi sẽ yêu cầu các công ty cụ thể hoá các quy tắc này.
Vì rất xa các sàn giao dịch, vậy có cách nào để tôi tiện tham gia thị trường chứng khoán, thưa ông? (Bạn đọc ở Sóc Trăng, 36 tuổi)
Các bạn cũng biết, thị trường chứng khoán không phải ở địa phương nào cũng có trung tâm giao dịch.
Xu hướng thế giới cũng chỉ có 1, hoặc 2 trung tâm giao dịch. Các bạn ở xa có thể mở tài khoản và đầu tư qua các đại lý, tại các địa phương có công ty chứng khoán hoạt động. Nếu không thể đăt lệnh từ xa, bạn có thể uỷ quyền cho công ty chứng khoán đặt lệnh trong giới hạn được thoả thuận trong hợp đồng định sẵn.
Theo tôi thấy, chuyện giới hạn người mua chứng khoán với duy nhất một công ty chứng khoán là vô lý. Ví dụ, ở Mỹ, tôi có thể mở tài khoản với bất cứ công ty chứng khoán nào, chẳng hạn như với Charles, Fidelity, Ameritrade... Ông nghĩ có nên xoá bỏ quy định này hay không? (Hiển, 39 tuổi, San Jose, Mỹ)
Theo đúng thông lệ quốc tế, các nhà đầu tư có thể mở tài khoản ở nhiều công ty chứng khoán khác nhau. Tuy nhiên, cũng phải thấy rằng ở nước ngoài, công nghệ thông tin của họ phát triển và quản lý tốt hơn, nên dù có mở nhiều tài khoản, người ta vẫn có thể nắm bắt được nguồn vốn đầu tư của từng người.
Với Việt Nam, vì mới thành lập thị trường chứng khoán, chúng tôi giới hạn người mua với một công ty chứng khoán để việc theo dõi đầu tư tốt hơn. Với một thị trường mới thành lập, yếu tố thận trọng luôn phải đặt lên hàng đầu. Hiện nay, chúng tôi đang xem xét để thay đổi quy định này khi điều kiện kỹ thuật cho phép.
Giao bán thâm niên: "Chỉ có ở Việt Nam"
Hiện nay trên thị trường chứng khoán Việt Nam giao bán thâm niên công tác của các nhân viên trong doanh nghiệp cổ phần hóa, theo quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào? (Một độc giả)
Nếu đúng có trường hợp như bạn vừa nêu thì tôi thấy chắc chỉ có Việt Nam mới có trường hợp này.
Như các bạn đã biết, chúng ta có chính sách ưu đãi đối với cán bộ, công nhân viên theo thâm niên công tác trong các doanh nghiệp khi cổ phần hoá. Theo quy định, người có thâm niên công tác được mua cổ phiếu ưu đãi càng nhiều khi cổ phần hoá.
Việc mua bán thâm niên công tác tức là mua, bán quyền mua cổ phiếu trong tương lai, tôi cho rằng việc phát triển hình thức này là rủi ro khi chưa đánh giá cổ phiếu thế nào, định giá bao nhiêu…
Chứng khoán Việt Nam chưa tiếp cận các chuẩn quốc tế
So sánh về thị thị trường chứng khoán Việt Nam, Ấn Độ, Trung Quốc có gì khác biệt, tương đồng về chính sách? (Một độc giả)
Chúng ta thấy những quy định chung về thị trường chứng khoán giữa Việt Nam và quốc tế, nhìn chung có nhiều điểm tương đồng liên quan đến phát hành, niêm yết, điều hành thị trường, quản lý thị trường… dựa trên nền tảng kinh nghiệm phát triển thị trường chứng khoán nhiều năm.
Trong quá trình dự thảo văn bản, chúng ta đã tham khảo kinh nghiệm của quốc tế. Tuy nhiên, mỗi nước có chính sách, ứng xử riêng đối với sự phát triển thị trường chứng khoán.
Ở Việt Nam, xuất phát điểm còn thấp, nhiều tiêu chuẩn chưa đáp ứng được các yêu cầu quốc tế. Các quy định về quản lý thị trường ở Trung Quốc, Ấn Độ, Mỹ chặt chẽ hơn rất nhiều so với chúng ta. Đừng nghĩ kinh tế tư bản là tự do mà không có ràng buộc về pháp lý. Những quy định của họ rất chi tiết và đầy đủ.
Ở Việt Nam, có các quy định chặt chẽ như: yêu cầu các công ty khi chào bán riêng lẻ phải báo cáo uỷ ban chứng khoán, thay đổi giám đốc phải có chấp thuận của uỷ ban chứng khoán. Nhưng do những phản ứng của thị trường và bản thân chúng tôi cũng thấy chặt chẽ quá nên nhiều quy định phải bỏ (do thị trường chứng khoán còn mới).
Hiện nay, nhiều khi các công ty chứng khoán thay đổi giám đốc hoặc chào bán chứng khoán trên thị trường nhưng chúng tôi không được biết.
Chúng ta chưa tiếp cận được với các chuẩn quốc tế. Chúng ta cần nhanh chóng có chính sách phù hợp với tiêu chuẩn hội nhập, thông lệ quốc tế để đảm bảo phát triển nhanh và bền vững.
Đang được nước ngoài giúp đỡ để chống rửa tiền
Phó thống đốc Ngân hang Nhà nước Việt Nam Phùng Khắc Kế vừa cảnh báo có dấu hiệu về việc rửa tiền tham nhũng qua thị trường chứng khoán, ông có nhận xét gì về vấn đề này? (Một độc giả)
Bên cạnh những ưu việt rất lớn của thị trường chứng khoán, vẫn có những hạn chế không thể tránh khỏi. Tất cả các thị trường trên thế giới đều gặp phải vấn đề này. Qua thị trường chứng khoán, người ta có thể thao túng thị trường giao dịch, nội gián, rửa tiền…
Về phía Ủy ban Chứng khoán, chúng tôi đang nghiên cứu rất nghiêm túc vấn đề này. Hiện tại, chúng tôi đang được sự giúp đỡ rất lớn từ nước ngoài để chống rửa tiền. Chúng tôi thấy cần có những quy định cụ thể liên quan đến lĩnh vực này, cần có sự phối hợp giữa Ủy ban với Ngân hàng Nhà nước, công an, cũng như các cơ quan chức năng khác.
Tiếp đó, trong những quy định về lĩnh vực này cũng cần phải bổ sung để có thể nắm bắt nguồn gốc tiền, sự luân chuyển tiền...
Cuối 2008 có thể mua cổ phiếu online
Khi nào thì người ta có thể mua cổ phiếu online? (lehanhha@vnn.vn)
Mua bán trực tuyến tuỳ thuộc vào điều kiện nâng cấp cơ sở công nghệ thông tin của các công ty chứng khoán. Còn giao dịch trực tuyến qua Internet, chúng tôi đã có chương trình nâng cấp cụ thể tại Hà Nội và Tp.HM.
Dự kiến, cuối 2008 sẽ áp dụng hình thức này. Khi đó sẽ hoàn toàn bỏ việc giao dịch tại sàn, đi thẳng vào hệ thống mạng. Không cần phải đại diện giao dịch tại sàn. Hiện tại, các công ty chứng khoán có thể tự nâng cấp để giúp các nhà đầu tư có thể đặt lệnh qua mạng.
Chúng ta có thể kiểm soát được các báo cáo tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán được không và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có vai trò như thế nào trong sự kiểm soát này? (Phan Thị Lan Anh, 26 tuổi, kế toán, Trung Hoà - Cầu Giấy)
Theo quy định hiện hành báo cáo tài chính của công ty niêm yết phải là báo cáo tài chính được kiểm toán bởi các công ty kiểm toán độc lập được Ủy ban Chứng khoán chấp thuận.
Trong nghị định xử phạt vi phạm hành chính cũng đã có quy định về mức độ xử phạt đối với những hành vi vi phạm trong việc xây dựng báo cáo tài chính đối với tổ chức kiểm toán, tổ chức phát hành.
Đang chạy thử khớp lệnh liên tục
Tiến độ thực hiện khớp lệnh liên tục vào tháng 4/2007 liệu có gặp khó khăn gì không? Ủy ban Chứng khoán và Ngân hàng Nhà nước có thống kê lượng vốn đầu tư nước ngoài vào thị trường chứng khoán Việt Nam chưa? (Một độc giả)
Chúng tôi đã có kế hoạch từ cuối năm ngoái, Bộ Tài chính đã uỷ quyền cho Ủy ban thực hiện đề án này. Vào cuối tháng 4, đầu tháng 5 sẽ áp dụng khớp lệnh liên tục. Hiện nay thị trường chứng khoán Tp.HCM đang khẩn trương phối hợp với chuyên gia để chạy thử, nhưng khi vận hành sẽ phải hết sức cẩn trọng, tránh cho thị trường khỏi rủi ro.
Nguồn vốn vào Việt Nam có thể đi theo nhiều kênh, có thể qua thị trường chính thức, tự do, đấu giá mua cổ phiếu, có thể góp vốn liên doanh, đầu tư trực tiếp... Hiện nay việc nắm chắc được các thông số, chế độ giải ngân của các kênh này hết sức hạn chế. Thông qua các tài khoản uỷ quyền, uỷ thác, chúng tôi thống kê được trên 200 công ty, tổ chức nước ngoài tham gia vào thị trường chứng khoán, nhưng lượng vốn thì vẫn chưa nắm được chính xác.
Nhờ hệ thống tin học, chúng ta có thể mở hệ thống lưu trữ, qua đó có thể theo dõi được con số họ đầu tư vào thị trường chứng khoán. Nhưng nếu họ đầu tư vào OTC, cổ phần hoá..., sẽ không thể nắm bắt được cụ thể con số là bao nhiêu. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp với Ngân hàng Nhà nước giúp đỡ để kiểm soát được tốt hơn.
Ngoài ra, chúng tôi cũng yêu cầu các tổ chức, cá nhân khi đầu tư vào thị trường chứng khoán phải đăng ký ở Ủy ban Chứng khoán để chúng tôi quản lý nguồn vốn được chính xác và nhanh hơn.
Có hay không sự đầu cơ trên thị trường chứng khoán và chúng ta sẽ xử lý như thế nào với hành vi này? (Vũ Thủy)
Như tôi đã nói, đi kèm thị trường chứng khoán không loại trừ biểu hiện tiêu cực như đầu cơ, nội gián… Luật Chứng khoán đã quy định cụ thể hành vi này và hình thức xử phạt. Thời gian tới trên cơ sở giúp đỡ của chuyên gia sẽ có điều tra và nếu phát hiện sẽ xử phạt nặng với hành vi như thế này.
Công cụ mới còn nhiều rủi ro
Hợp đồng quyền chọn cổ phiếu cho phép người mua có quyền yêu cầu người bán phải mua hay bán một số lượng cổ phiếu nhất định với một mức giá xác định trong một tương lai xác định. Đây là công cụ có thể giúp nhà đầu tư giảm thiểu rủi ro đồng thời cũng là công cụ kiếm lời hữu hiệu. Vậy Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có kế hoạch gì cho việc ứng dụng quyền chọn cổ phiếu vào thực tiễn thị trường chứng khoán Việt Nam? (hahoiga@hcm.vnn.vn)
Những sản phẩm mới liên quan đến thị trường chứng khoán như quyền chọn hợp đồng tương lai, nghiệp vụ bán khống... áp dụng với thị trường chứng khoán tương đối phát triển. Những công cụ này sẽ hạn chế sự biến động của thị trường trong dài hạn. Đây là nghiệp vụ mới, nên có nhiều sự rủi ro.
Hệ thống pháp lý của chúng ta chưa có quy định chặt chẽ. Trình độ hiểu biết của nhà đầu tư còn hạn chế. Tâm lý theo thị trường, tâm lý đầu tư theo phong trào... Đây là những yếu tố cần cân nhắc kỹ lưỡng.
Ở Trung Quốc, thị trường chứng khoán đã có từ nhiều năm. Sau 12 năm áp dụng luật, họ vẫn không cho phép bán khống. Đến bây giờ, họ mới cho phép. Luật Chứng khoán Việt Nam không quy định vấn đề này nhưng khi có đề nghị và có điều kiện, chúng ta có thể áp dụng.
Còn về quyền chọn cổ phiếu, chúng ta có khả năng áp dụng sớm hơn. Chúng tôi đang nghiên cứu, khi nào có điều kiện sẽ triển khai.
"Có một số nhà báo mua cổ phiếu, viết bài để kích hoạt, trục lợi"
Xin các ông đánh giá chất lượng đưa tin của báo chí về chứng khoán thời gian qua? (Một độc giả)
Ông Đào Duy Quát, Tổng biên tập Báo điện tử - Đảng Cộng sản Việt Nam: Từ năm 1986, chúng ta đã tiến hành đổi mới kinh tế trong đó có đổi mới thị trường tiền tệ, chứng khoán…
Các báo chí: truyền hình, điện tử, báo in, tạp chí đã có một số chuyên mục, chuyên trang về thị trường chứng khoán, tiền tệ. Gần đây, thị trường phát triển nhanh là có sự đóng góp rất tích cực của báo chí. Không phải ngẫu nhiên mà nhiều nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam, tôi cho rằng đó là nhờ công tác thông tin, tuyên truyền của báo chí.
Tôi đánh giá các báo hình, điện tử thời gian qua đã có nhiều thông tin vì sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam. Nhưng qua đó, chúng tôi cũng cảnh báo, vừa qua, nói đến thị trường nóng trong đó cũng có nhân tố của báo chí, chúng tôi chưa có kết luận cụ thể nhưng nhiều dư luận cho rằng có một số nhà báo mua cổ phiếu, viết bài để kích hoạt, trục lợi.
Thị trường tiền tệ, thị trường chứng khoán Việt Nam là một phần quan trọng của nền kinh tế Việt Nam, nhưng nếu lãnh đạo, quản lý không tốt thì đó là một thảm hoạ với kinh tế, với nhân dân.
Hơn lúc nào hết, phóng viên báo chí, đưa tin viết bài phải có trách nhiệm, nhận thức được đầy đủ vấn đề và cần phải được trang bị tốt các kỹ năng kiên thức về thị trường này, và cần phải thực sự có đạo đức báo chí, không trục lợi, không rút tít giật gân, câu khách, chụp giật mà tập trung viết tin, bài phục vụ cho một thị trường chứng khoán nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung mạnh và bền vững
Ông Vũ Bằng: Tôi rất cảm ơn đồng chí Đào Duy Quát về những lời phát biểu trên. Chúng ta biết rằng thị trường chứng khoán cần thông tin minh bạch, công khai. Vai trò của báo chí rất quan trọng. Kể từ khi mở trung tâm giao dịch đầu tiên ở Tp.HCM, còn sơ khai thì báo chí đã có vai trò rất quan trọng trong thông tin về thị trường chứng khoán để người dân nắm được chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, diễn biến của thị trường để thu hút đông đảo nhà đầu tư trong và ngoài nước, tham gia đầu tư hiệu quả.
Tất nhiên, mặt được là cơ bản, đạt được thành công lớn và đó là kết quả của cả thị trường, các nhà đầu tư, trong đó có báo chí. Bên cạnh đó, sự phát triển nhanh như vậy cũng bộc lộ hạn chế, và đó là chuyện rất thường tình để thấy được nó mà điều chỉnh. Sự nỗ lực là cơ bản, hạn chế là thứ yếu.
Chúng tôi cũng mong báo chí thấy được mặt tích cực và hạn chế để đưa thông tin chính xác, tuyên truyền hợp lý tránh những thông tin nhạy cảm.
Tôi đã sang Hàn Quốc, họ quan tâm đến thông tin về thị trường chứng khoán Việt Nam và thường tìm hiểu qua báo chí Việt Nam. Nên cần đưa thông tin chuẩn xác, với những thông tin chưa chính xác và còn băn khoăn cần cân nhắc và trao đổi kỹ lại với các cơ quan chức năng trước khi đăng.
Thị trường chứng khoán là “ngôi nhà” của chúng ta, nó cần được bảo vệ vì sự phát triển chung, lành mạnh và bền vững của thị trường và trách nhiệm của báo chí như đồng chí Đào Duy Quát đã nêu cũng phải để ý lưu tâm…
Thực sự thời gian qua, sự hợp tác của Ủy ban Chứng khoán với báo chí còn hạn chế vì chúng tôi bị quá tải về thời gian, số lượng nhà đầu tư chứng khoán, công ty niêm yết đổ về quá tải và cán bộ chúng tôi phải về nhà để đọc tài liệu cho kịp. Chúng tôi cũng nhận thức được đây là việc rất quan trọng và cố hết sức mình để làm một cách tối đa. Rất mong nhận được sự quan tâm, thông cảm và chia sẻ với báo chí.
Vừa rồi, Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo Ban Tư tưởng Văn hoá Trung ương như đồng chí Tô Huy Rứa, đồng chí Đào Duy Quát… hết sức quan tâm đến công tác thông tin tuyên truyền về chứng khoán và thị trường chứng khoán trên báo chí, điều đó giúp cho công tác thông tin tuyên truyền đi đúng hướng với chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ, góp phần vào sự phát triển chung của kinh tế đất nước, và đó là một tín hiệu vui, thuận lợi, góp phần cho thị trường phát triển nhanh, mạnh, ổn định.
Cháu xin hỏi thêm trường hợp FPT, giá gốc cổ phiếu là 10.000 đồng nay đã lên tới 500.000 đồng. Vậy những công nhân viên FPT mua được 100 triệu đồng cổ phiếu nay đã lên tới 1 tỷ đồng, liệu có công bằng hay không? Đối với những công ty chưa cổ phần hoá có là sự thiệt thòi không? (Bạn Hà Khánh Nguyên, Hải Phòng)
Tăng giá là tuỳ thuộc cung - cầu, diễn biến của thị trường, tài sản tăng là do nhiều yếu tố khác: tăng vốn điều lệ, mở rộng sản xuất kinh doanh chứ không phụ thuộc nhiều vào thị trường.
Tài sản cá nhân FPT mua cổ phiếu tăng là giá cổ phiếu tăng, đó là nguồn chính đáng và do những quy định của Nhà nước họ được mua cổ phiếu. Trước đây, khi cổ phần hoá, niêm yết phải đi vận động khắp nơi mà không ai mua. Lúc đó là một khó khăn lớn. Bây giờ do phát triển của thị trường, nhiều người quan tâm, mua, lợi thế so sánh của doanh nghiệp tăng lên, người ta được hưởng lợi.
Ví dụ, Trung Quốc vốn hoá thị trường 50% GDP nhưng giờ chỉ còn 25% và đó là do thị trường quyết định.
Cháu là sinh viên, xin hỏi bác, trước đây chúng ta chưa có thị trường chứng khoán thì kinh tế vẫn phát triển nhanh. Nay có thị trường thì tốc độ phát triển kinh tế và tốc độ phát triển vẫn thế? (Hà Thanh Uyên, Long An)
Đúng là trong nhiều năm vừa qua, nền kinh tế của ta tăng tưởng ở mức độ cao. Để duy trì sự tăng trưởng triển kinh tế trong thời gian tới, khi chúng ta đi sâu phát triển kinh tế theo hương chất lượng hơn, mức độ tự động hoá, công nghiệp hoá cao, thì chúng ta cần nguồn vốn rất lớn.
Tuy nhiên, Nhà nước không thể đáp ứng nổi nguồn vốn cho sự phát triển. Chúng ta không chỉ trông chờ vào vốn từ ngân sách nhà nước mà phải huy động nguồn vốn từ trong dân, từ các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài. Chúng ta phải nắm lấy thị trường chứng khoán lấy vốn để tái cấu trúc các doanh nghiệp.
Việc huy động vốn từ thị trường chứng khoán mang lại hiệu quả rất tích cực cho sự phát triển kinh tế đất nước. Bằng chứng là nhiều doanh nghiệp niêm yết phát hành lần đầu đã thành công. Việc này đã nâng cao năng lực tài chính cho doanh nghiệp để mở rộng sản xuất, nâng cao năng lực tài chính cho các ngân hàng.
Sự cố giao dịch: "Đang nghiên cứu để quản lý tốt hơn"
Các sự cố trên sàn trong thời gian qua không chỉ làm gián đoạn các phiên giao dịch mà còn làm mất long tin của các nhà đầu tư. Các sự cố này là do kỹ thuật hay đội ngũ kỹ thuật viên chưa đáp ứng trình độ để có thể phát hiện và khắc phục. Trong tương lai với sự phát triển manh mẽ thì những biện pháp khắc phục như thế nào? (Phạm Mai Hiên 31 tuổi, Hà Nội)
Các bạn cũng biết là khi vận hành Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM (khi đó tôi còn là Giám đốc), chúng ta phải nhờ sự giúp đỡ của Sở Giao dịch chứng khoán Thái Lan và phối hợp với FPT để xây dựng hạ tầng công nghệ tin học.
Có thể nói cơ sở hạ tầng công nghệ còn hạn chế. Từ đó đến nay, chúng ta đã nhiều lần nâng cấp để đáp ứng đòi hỏi của thị trường nhưng gần đây với sự phát triển nhanh chóng, lượng giao dịch tăng nhiều, số lần giao dịch nhiều, đòi hỏi có sự nâng cấp phần mềm, phần cứng, hệ thống công nghệ.
Hiện tại đang có kế hoạch nâng cấp, chuyển phương thức khớp lệnh liên tục ở Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM, tháng 5 này sẽ đưa vào hoạt động và đối với Hà Nội thì triển khai giao dịch từ xa, dự kiến cuối năm nay đưa vào vận hành.
Song song với kế hoạch tạm thời, chúng tôi có dự án lớn, mô hình, hồ sơ mời thầu để cuối năm 2008 hoặc đầu 2009, có một hệ thống công nghệ tin học hoàn chỉnh, tự động hoá, theo kịp thị trường.
Hai sự cố vừa qua có thông tin khác nhau. Sự cố thứ nhất, không phải vì lệnh nhiều quá công suất không đáp ứng được trục trặc nhỏ là từ phần cứng đi ra bảng điện tử có 2-3 nút gây sự cố và đã mời chuyên gia thay máy dự phòng và chỉ sau một lúc đã khắc phục được.
Nhưng cũng có hạn chế mà chúng tôi không chủ động được do sử dụng trợ giúp kỹ thuật quốc tế và sau đó đã bàn lại và Thái Lan đồng ý phương thức của trung tâm.
Sự cố thứ hai do lỗi cán bộ nhập thông tin vào hệ thống.
Chúng tôi nghĩ khắc phục phải rất tập trung cao độ, đặc biệt nâng cấp nhanh sàn Hà Nội và Tp.HCM. Như các bạn biết, cơ chế dự án, thầu đòi hỏi nhiều thời gian và quy trình nên thủ tục nâng cấp cũng chậm.
Vừa rồi, chúng tôi đã trao quyền tự chủ cho Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM mua máy thay thế, kịp thời cung cấp hệ thống ngay. Đối với công nghệ tin học cùng với tăng cường chính sách nên có sự tăng cường tự chủ của cơ sở, cải tiến lắp đặt mua sắm thiết bị mới.
Một điểm nữa là nhân sự tin học cho Ủy ban Chứng khoán và cả các trung tâm cũng khó khăn vì cơ chế trả lương hạn chế, điều hành quản lý theo tính chất đơn vị nhà nước cũng có hạn chế. Chuyên gia Thái Lan cảnh báo điều lo ngại nhất khi mở trung tâm không phải về số lượng niêm yết, đầu tư mà là về đội ngũ nhân sự và chúng tôi rất thấm thía với cảnh báo này.
Chúng tôi đang nghiên cứu để quản lý tốt hơn, đến năm 2008 tuyển đội ngũ tin học tốt, am hiểu kỹ thuật, chứng khoán. Dự kiến cần khoảng 30-40 người cho một sàn giao dịch chứng khoán. Chính phủ cũng thấy rõ điều này và đang định hướng để vận hành thị trường có hiệu quả hơn.