Chứng khoán trước khả năng đảo chiều

Trong tất cả các đợt suy giảm của thị trường, rất hiếm khi VN-Index rơi thẳng một mạch mà luôn ngập ngừng trong thời kỳ đầu.

Đó là giai đoạn nhà đầu tư lưỡng lự nhất do xu hướng giảm chưa rõ ràng. Một nghịch lý là chính những người bán ra sớm nhất lại là những người sốt ruột nhất nhảy vào mua khi thị trường đảo chiều.

Tin tăng giá xăng: Đã “tiêu hóa” hết?

Tuần qua, VN-Index có sự vận động hơi khác với tốc độ rơi rất nhanh ngay từ đầu tuần. Đó là do sự cộng hưởng của tin tăng giá xăng dầu.

Thị trường thường có phản ứng thái quá khi thông tin xấu hơn mong đợi. Mức tăng giá các nhiên liệu cơ bản là khá bất ngờ khi xăng tăng 31%, dầu tăng 14% và dầu hỏa tăng 44%. Khả năng tăng giá xăng dầu đã được thị trường phán đoán từ lâu, nhưng mức độ tăng được giữ bí mật và là dấu hỏi lớn nhất treo trên đầu thị trường. Khi mức tăng quá lớn, tâm lý lo ngại sẽ càng lớn và kết quả là hoạt động bán ra ồ ạt.

Tuy nhiên, càng về cuối tuần, thị trường càng thể hiện khả năng “tiêu hóa” thông tin đó khá nhanh, biểu hiện là dòng tiền đổ vào vẫn cao, tạo nên mức thanh khoản khá tốt. Chúng ta có thể thấy độ rộng của thị trường - biểu hiện bằng số cổ phiếu tăng giá - đang tăng lên nhanh.

Dòng tiền nóng cũng đang chảy vào một số mã tạo nên diễn biến ngược dòng với thị trường. Những cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn bắt đầu có tình trạng giằng co về giá và không còn bán sàn ồ ạt. Nhìn chung bối cảnh thanh khoản được cải thiện sẽ kích thích các hoạt động giao dịch ngắn hạn, cơ cấu danh mục. Tổng khối lượng chào bán chỉ bùng nổ đột biến trong ngày 22/7 (trên 103,6 triệu cổ phiếu, chứng chỉ quỹ) và giảm rất nhanh sau đó.

Mặt khác, thông tin lạc quan hỗ trợ là giá dầu thế giới đang giảm rất nhanh. Tính đến hết ngày giao dịch tuần qua, dầu đã hạ xuống mức 123,41 USD. Các phân tích kỹ thuật cơ bản cũng cho thấy giá dầu có khả năng giảm xuống quanh mức 120 USD. Việc tăng giá xăng dầu được quyết định tại thời điểm giá dầu thế giới đang đạt đỉnh trên 147 USD. Như vậy, giá dầu thế giới đang có diễn biến thuận lợi

(xem hình dưới).

Khả năng đảo chiều

Khi tâm lý nhà đầu tư tỏ ra “trơ” dần với thông tin tăng giá xăng dầu trong nước, khả năng rất lớn thị trường sẽ có phản ứng tích cực với bất kỳ thông tin tốt nào, thậm chí chỉ cần những thông tin không quá xấu.

Thị trường đang lan truyền rất nhanh tin đồn có khả năng Chính phủ sẽ giảm giá xăng dầu trong nước. Đánh cược với chính sách là một chiến lược mạo hiểm, trừ phi nhà đầu tư có những thông tin “mật” đáng tin cậy. Tuy nhiên các quan điểm đánh giá trên thị trường là khác nhau và sự vận động của giá sẽ phản ánh ưu thế của mỗi bên.

Xét về ngắn hạn, hiện tại thị trường đang rơi đến mức hỗ trợ trong vùng 400-410 điểm, tương ứng với phân tích Fibonacci Retracement mức 61,8%

(xem hình dưới).

Đóng cửa ngày 25/7, VN-Index đang ở mức 429,46 điểm. Như vậy với tốc độ giảm trung bình 9-10 điểm/phiên, khả năng tương đối lớn là 2-3 phiên tới thị trường sẽ có phản ứng đầu tiên với mức hỗ trợ này.

Vấn đề quan trọng lại nằm ở chỗ, sự bật dậy - nếu có - của thị trường thể hiện điều gì. Xu hướng của thị trường không thể hiện trong vài ba phiên tăng điểm hay vài phiên giảm điểm. Hiện tại thị trường tạm thời xác lập một mốc kháng cự tương đối ở mức 490 điểm và mức hỗ trợ 360 điểm. VN-Index có thể dao động trong khoảng này và các xu hướng bất thường chỉ xảy ra khi nó phá vỡ các đáy và đỉnh hiện tại.

Đợt tăng giá vừa qua có chu kỳ tích lũy quá ngắn, chỉ trong khoảng hai tuần nên về lý thuyết động lực thực tế chưa đủ mạnh. Tuy nhiên khả năng bật trở lại vẫn có thể xảy ra, nhất là khi áp lực bán suy giảm trước những thông tin tích cực mà trước mắt là kết quả kinh doanh tốt ở một số doanh nghiệp niêm yết, chỉ số giá tháng 7 thấp hơn dự kiến.

Điểm khác biệt lúc này là sự phân hóa và không phải cổ phiếu nào cũng xuất hiện đảo chiều. Dòng tiền thông minh sẽ chỉ đổ vào một số mã nhất định có tiềm năng nhất và dễ đi cùng những thông tin tốt nhất. Hãy thử tưởng tượng một doanh nghiệp vừa công bố thông tin thua lỗ nặng thì cổ phiếu khó có thể phục hồi hoặc nếu có cũng chỉ là sự đảo chiều rất ngắn hạn do phải chịu áp lực cơ cấu danh mục hoặc cắt lỗ.

Diễn biến đảo chiều gần đỉnh trong một chu kỳ tăng trưởng thường mạnh và có “nhiệm vụ” thử (test) đỉnh vừa lập được (490 điểm). Thông tin tăng giá xăng dầu đang có chiều hướng "nhạt" dần trong khi tin tốt trên thị trường khá nhiều. Thực tế vừa qua có nhiều nhà đầu tư mới tham gia nhưng đã hưởng tỷ suất lợi nhuận vài chục phần trăm.

Đặc biệt, với những nhà đầu tư mới tham gia, chưa nhiều kinh nghiệm, thắng lợi từ đợt lướt sóng vừa qua tạo cảm giác rất hưng phấn và tự tin. Đây là lực lượng dễ lạc quan nhất với các biến động tích cực nhất thời của thị trường. Đối với những nhà đầu tư chuyên nghiệp, các đợt điều chỉnh có thể là cơ hội để săn tìm chút ít lợi nhuận nhưng với một số đông khác, đây có thể là thời điểm dễ mất tiền nhất vì khả năng phục hồi thực tế vẫn rất mơ hồ.

Kiếm tiền trong bối cảnh tăng chung của thị trường là điều không quá khó, thậm chí đôi lúc rất dễ dàng, nhưng giữ được lợi nhuận và kiềm chế lòng tham trong những thời điểm đảo chiều ngắn hạn còn khó hơn nhiều.

Đầu cơ giá lên trong những thời điểm như vậy luôn phải tính đến khả năng thoát ra kịp thời, trước khi thị trường mất thanh khoản cũng như đảm bảo cơ hội cắt lỗ thành công.