Đề xuất mua tạm trữ để “cứu” giá lúa

Ban chấp hành Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) vừa thống nhất kiến nghị Chính phủ cho thu mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo, dự kiến triển khai từ 15/3 đến 30/4/2012, khi đồng bằng sông Cửu Long thu hoạch rộ lúa đông-xuân.

Tuy nhiên, theo ý kiến của hầu hết doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo và nông dân, trong khi thị trường lúa nội địa đang ngày càng xấu đi thì Chính phủ cần sớm có quyết định cho thu mua tạm trữ để giữ giá lúa, thời gian thu mua triển khai từ 1/3 là hợp lý nhất và không nên giới hạn số lượng, còn lúa hàng hóa thì vẫn còn mua. Có như vậy mới cứu được giá lúa trong nước.

Hiện nay giá lúa đông xuân ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long đang dao động từ 4.200-4.300 đồng/kg đối với lúa tươi loại thường, lúa hạt dài tươi xuất khẩu có giá 4.800 đồng/kg. Giá lúa khô cao hơn lúa tươi bình quân 1.000 đồng/kg. Đây là mức giá thấp nhất trong vòng 3 năm trở lại đây.

Sở dĩ lúa chất lượng thấp có giá xuống thấp vì phần lớn các doanh nghiệp xuất khẩu không dám mua vào để làm gạo 25% tấm, vì loại gạo này của Việt Nam đụng phải gạo cấp thấp của Ấn Độ đang bán ra với giá 375 USD/tấn, của Myanmar là 360 USD/tấn, tương đương với giá lúa chất lượng thấp khô là 5.000đồng/kg.

Do không có hợp đồng bán gạo 25% tấm nên phần lớn các doanh nghiệp không thu mua loại gạo này và tất nhiên là thương lái cũng không mua. Chính vì vậy mà trong suốt thời gian qua giá lúa chất lượng thấp cứ tuột dần và chưa biết đâu là điểm dừng.

“Nếu Chính phủ quyết định cho thu mua tạm trữ gạo thì chúng tôi cũng sẽ hạn chế thu mua loại gạo IR 50404 do thị trường không có đầu ra”, đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu gạo cho biết.

Trên thị trường giá lúa gạo tuần qua tiếp tục giảm do nhu cầu thấp và mặc dù VFA đã thống nhất hạ giá sàn là 420 USD/tấn áp dụng chung cho tất cả các loại gạo xuất khẩu của Việt Nam và được thực hiện kể từ ngày 8/2, thế nhưng từ đó đến nay thị trường gạo thương mại vẫn ảm đạm còn thị trường tập trung vẫn đìu hiu.

Trong khi đó, gạo 5% tấm của Ấn Độ đối thủ cạnh tranh trực tiếp với gạo Việt Nam có giá 440 USD/tấn, nhưng các doanh nghiệp trong nước vẫn không ký được hợp đồng mới.

“Thị trường đang thử thách khả năng chịu đựng của các doanh nghiệp Việt Nam nếu doanh nghiệp nào lực yếu không chịu nổi thì sẽ bung ra sớm. Vì với mức giá sàn 420 USD/tấn thì gạo của Việt Nam đang thấp hơn gạo của Ấn Độ 20 USD/tấn. Thế nhưng từ khi công bố giá sàn mới đến nay vẫn chưa có doanh nghiệp nào ký được hợp đồng mới”, một lãnh đạo doanh nghiệp xuất khẩu gạo nói.

Theo các chuyên gia ngành lúa gạo, giá lúa trong nước đang xuống rất thấp nên rất cần lực đỡ từ Chính phủ, nếu không thì giá lúa sẽ tiếp tục rơi tự do và nông dân sẽ rất khó khăn. Chỉ khi nào quyết định thu mua tạm trữ 1 triệu gạo được ban ra thì khi ấy giá lúa trên thị trường mới “gượng” lại được.

Tại cuộc họp hồi đầu tháng, Ban chấp hành Hiệp hội Lương thực Việt Nam đã thống nhất nếu giá lúa thường (khô) trên thị trường rớt xuống dưới 5.000 đồng/kg, VFA sẽ báo cáo Chính phủ để xin mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo.

Vấn đề nóng nhất hiện nay là làm thế nào để đẩy mạnh xuất khẩu, cứu giá lúa trong nước, đảm bảo cho nông dân lãi 30% trở lên theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nhưng giao dịch trên thị trường gạo xuất khẩu lại đang rất trầm lắng.

Sở dĩ có mức giá thu mua như trên do VFA căn cứ vào thông báo giá sản xuất vụ đông xuân 2011 - 2012 của Bộ Tài chính khoảng 3.400đồng/kg, cộng thêm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và 30% mức lãi tối thiểu thì giá thành sản xuất thì 1 kg lúa sẽ vào khoảng 4.500 đồng/kg, như vậy giá mua tối thiểu lúa khô sẽ là 5.000 đồng/kg phù hợp.

Theo các nhà chuyên môn, để vực dậy thị trường xuất khẩu gạo, vai trò của VFA cần thể hiện tích cực hơn trong thời điểm khó khăn này. Mặc dù hiện nay kiến nghị mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo đã được VFA trình lên Chính phủ và thời gian triển khai thu mua tạm trữ sẽ bắt đầu từ 15/3, nhưng nhiều ý kiến cho rằng thị trường lúa gạo nội địa đang diễn biến rất xấu, do vậy Chính phủ nên sớm có quyết định.

Theo ông Dương Nghĩa Quốc, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đồng Tháp, sản lượng lúa đông xuân năm nay cũng tương đương như mọi năm nhưng do xuất khẩu hơi chậm nên ảnh hưởng đến giá lúa trong nước. Vừa qua UBND tỉnh Đồng Tháp đã họp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Sở Công Thương thống nhất kiến nghị Chính phủ sớm có quyết định mua tạm trữ để giữ giá lúa. Bộ Tài chính nhanh chóng xúc tiến các việc như, ấn định hạn mức tín dụng, hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp ra sao.

Có như vậy các doanh nghiệp mới có điều kiện sớm triển khai thu mua, vì các tỉnh Đồng Tháp, Kiên Giang bước sang tháng 3 sẽ thu hoạch rộ, nếu để tới 15/3 mới bắt tay vào việc sẽ muộn.