Chính phủ vừa gửi đến các vị đại biểu Quốc hội báo cáo về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội, quản lý và sử dụng quỹ bảo hiểm xã hội năm 2016.

Thừa uỷ quyền Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung ký báo cáo này.

Bộ trưởng cho biết, tổng số người tham gia bảo hiểm xã hội tính đến hết năm 2016 là 13.065.763 người, tăng 775.234 người so với năm 2015 (tương ứng với 6,31%). Tính đến hết ngày 31/12/2016, số thu bảo hiểm xã hội ước 174,5 nghìn tỷ đồng.

Thiếu quyền lợi của 39 ngàn người 

Theo báo cáo, 2016 là năm đầu tiên cơ quan bảo hiểm xã hội thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng bảo hiểm xã hội.

Trong năm, cơ quan bảo hiểm xã hội các cấp đã thực hiện 7.578 cuộc thanh tra, kiểm tra tại 13.729 đơn vị sử dụng lao động, phối hợp thực hiện thanh tra, kiểm tra liên ngành 2.452 cuộc tại 4.896 đơn vị sử dụng lao động. 

Qua đó, phát hiện 39.445 người lao động chưa được đóng hoặc được đóng thiếu thời gian với số tiền trên 23,6 tỷ đồng; 11.600 người lao động được đóng thiếu mức tiền lương theo quy định của pháp luật với số tiền trên 9 tỷ đồng; 6.800 lượt người hưởng sai quy định với số tiền gần 7,9 tỷ đồng. 

Kết quả đã thu hồi về quỹ bảo hiểm xã hội số tiền trên 62 tỷ đồng (bao gồm cả số thu hồi được trong năm do vi phạm từ năm 2015), xử phạt vi phạm hành chính 104 đơn vị sử dụng lao động với số tiền 2,1 tỷ đồng, trong đó đã thu được 1,5 tỷ đồng.

Báo cáo nêu rõ, qua thanh tra, kiểm tra cho thấy tình trạng các đơn vị, doanh nghiệp vi phạm pháp luật bảo hiểm xã hội còn diễn ra phổ biến, các vi phạm điển hình là không đóng bảo hiểm xã hội hoặc đóng không đủ số người thuộc diện tham gia, chiếm dụng tiền đóng bảo hiểm xã hội của người lao động, ghi mức lương trong hợp đồng lao động thấp hơn mức lương thực trả, ký hợp đồng lao động theo thời vụ nhiều lần để trốn đóng bảo hiểm xã hội, gian lận trong việc lập hồ sơ thực hiện chế độ. 

Tình hình vi phạm sau thanh tra, kiểm tra vẫn diễn biến phức tạp, nhiều đơn vị tuy đã bị xử phạt nhưng vẫn tiếp tục vi phạm - Bộ trưởng Dung đánh giá.

Sau khi "nhường ngôi" vô địch cho khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở 2014, đến 2015 và tiếp 2016 khu vực doanh nghiệp ngoài quốc doanh giữ vững vị trí số 1 về nợ bảo hiểm xã hội.

Tính đến hết ngày 31/12/ 2016, nợ bảo hiểm xã hội bắt buộc là 6,55 nghìn tỷ đồng, bằng 3,64% tổng số phải thu. Số nợ cuối năm 2016 giảm 510 tỷ đồng so với số nợ cuối năm 2015 (tương ứng với 7,2%). 

Nợ đọng tập trung ở khu vực các doanh nghiệp ngoài quốc doanh (8,66% so với số phải thu), các hợp tác xã (6,28% ) và các doanh nghiệp Nhà nước (5,5% ).

Về cân đối thu chi, Bộ trưởng Dung giải thích, theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 thì từ ngày 1/1/ 2016, quỹ bảo hiểm xã hội bắt buộc và quỹ bảo hiểm xã hội tự nguyện nhập thành một quỹ chung. Ước đến hết ngày 31/12 /2016, kết dư quỹ bảo hiểm xã hội khoảng 453,5 nghìn tỷ đồng, tăng 22,44% so với cuối năm 2015 .

Với hoạt động đầu tư tăng trưởng quỹ, con số được nêu tại báo cáo là tiền đầu tư trong năm là 150.061 tỷ đồng, số thu hồi (gốc) là 67.071 tỷ đồng. Tổng số dư nợ đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế lũy kế đến cuối năm là 500.258 tỷ đồng, tăng 19% so năm 2015. 

Các hình thức đầu tư chủ yếu là mua trái phiếu Chính phủ, cho ngân sách nhà nước vay, gửi tiền tại các ngân hàng thương mại có chất lượng hoạt động lành mạnh theo xếp loại tín nhiệm của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Theo đó, số tiền sinh lời của hoạt động đầu tư trong năm khoảng 34.407 tỷ đồng, tăng 1.930 tỷ đồng (5,9%) so năm 2015, tỷ lệ tiền lãi thu được tính trên số dư nợ đầu tư bình quân đạt 7,23%. 

Dự kiến số tiền sinh lời bổ sung vào quỹ bảo hiểm xã hội khoảng 20.094 tỷ đồng, quỹ bảo hiểm thất nghiệp khoảng 3.683 tỷ đồng; số còn lại được phân bổ vào quỹ bảo hiểm y tế, trích chi phí quản lý bảo hiểm xã hội.