22:49 27/11/2018

Không chủ quan khi có thiếu máu não cục bộ thoáng qua

An Nhiên

Nhiều người vẫn cho rằng, thiếu máu não cục bộ thoáng qua không có gì nguy hiểm. Tuy nhiên điều này không đúng. Bởi đây chính là lời cảnh báo rằng đột quỵ có thể xảy ra.


Cũng giống như một cơn đột quỵ, cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua cần điều trị khẩn cấp. Tỉ lệ lên đến một trong năm người có cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua sẽ có một đột quỵ trong vòng 3 tháng tới.
Không chủ quan khi có thiếu máu não cục bộ thoáng qua - Ảnh 1.
Đột quỵ làm cho phần não rơi vào tình trạng thiếu ôxy và tế bào não sẽ chết chỉ sau vài phút. Vì vậy, nhận biết và xử lý kịp thời các dấu hiệu của đột quỵ vô cùng quan trọng. PGS.TS Nguyễn Minh Hiện, Chủ tịch Hội Đột quỵ miền Bắc cho biết, số người mắc đột quỵ ở Việt Nam ước tính 200/100.000 dân; tỷ lệ tử vong đứng thứ ba, sau ung thư và tim mạch; tỷ lệ tàn tật hàng đầu trong các bệnh lý nội khoa.  Dấu hiệu của cơn thiếu máu não thoáng qua Một cuộc tấn công thiếu máu cục bộ thoáng qua xảy ra khi máu cung cấp cho não bị gián đoạn cho một khoảng thời gian ngắn. Các dấu hiệu của thiếu máu cục bộ thoáng qua cũng giống như người đột quỵ, nhưng chỉ kéo dài một thời gian ngắn, khoảng 1 - 10 phút khi bệnh nhân đang sinh hoạt bình thường, bao gồm: - Bất tỉnh, nhức đầu. - Một mắt hoặc cả hai mắt bỗng không nhìn thấy gì. - Yếu liệt chân, tay. - Méo miệng, khó nói, nói ngọng. - Bị tê nửa người. - Choáng váng, hoa mắt, chóng mặt, đi, đứng không vững. - Giảm khả năng tập trung, trục trặc về trí nhớ. - Rối loạn nhận biết, mất trí nhớ kiểu Alzheimer...
Không chủ quan khi có thiếu máu não cục bộ thoáng qua - Ảnh 2.
Đối tượng dễ bị thiếu máu não cục bộ Cơn thiếu máu não thoáng qua được xem là dấu hiệu cảnh báo quan trọng của đột quỵ. Theo thông tin từ Hiệp hội Đột quỵ Mỹ, những người trên 50 tuổi, có tiền sử bệnh về mạch máu, đái tháo đường hoặc mắc chứng rối loạn lipid máu là đối tượng nguy cơ cao. Về lý thuyết, chỉ sau 4 hoặc 5 phút không nhận được ôxy và dưỡng chất là tế bào não đã bị hủy hoại không phục hồi được. Ở các cơn thiếu máu não và tai biến, khi một mạch máu bị tắc nghẽn thì các mạch máu xung quanh có thể "chi viện" nhưng thời gian chịu đựng không quá lâu. Vì vậy, việc xử lý, thăm khám và điều trị giải quyết cục máu đông chỉ mang lại hiệu quả tốt nhất trong 3-4 giờ đầu.
Chẩn đoán phân biệt Bệnh nhân có cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua cần được xét nghiệm, khảo sát các yếu tố nguy cơ: chụp cắt lớp vi tính não hoặc chụp cộng hưởng từ não, công thức tế bào máu, lipid máu, điện tim, siêu âm tim, siêu âm hệ động mạch cảnh và hệ động mạch đốt sống - thân nền. Các xét nghiệm này nên hoàn tất trong vòng 24-48 giờ đầu sau cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua. Các kết quả xét nghiệm là cơ sở để xây dựng kế hoạch điều trị dự phòng. Ngoài việc chẩn đoán chính xác còn để loại trừ một số biểu hiện tương tự như: Đau nửa đầu (Migraine): thường có tiền triệu, đau đầu kèm theo buồn nôn, sợ ánh sáng, sợ tiếng động. Triệu chứng tiến triển từ từ trong vòng 30 phút hoặc lâu hơn. Ngất: thường trên bệnh nhân có tiền sử bệnh lý tim mạch. Đột ngột mất ý thức ngắn, không có các triệu chứng thần kinh khu trú khác. Động kinh cục bộ: thường khởi phát khu trú ở một bộ phận rồi lan dần ra bộ phận khác. Cơn mất trí nhớ thoáng qua: thường gặp ở người cao tuổi. Trong cơn vẫn tỉnh, không có triệu chứng thần kinh khu trú nào khác. Cơn kéo dài nhiều giờ. Cơn hạ đường huyết: thường trên bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường đang điều trị. Có thể chẩn đoán nhanh khi chưa có xét nghiệm bằng cách tiêm glucose tĩnh mạch hoặc uống nước đường.
Không chủ quan khi có thiếu máu não cục bộ thoáng qua - Ảnh 3.

Lời khuyên của bác sĩ Thiếu máu não thoáng qua thực chất là cơn tai biến mạch máu não hồi phục nhanh, thời gian hồi phục từ vài phút đến vài giờ và không để lại dấu hiệu yếu liệt. Nguyên nhân gây thiếu máu não thoáng qua do lưu lượng máu lên não giảm, do động mạch bị hẹp, bị co thắt hoặc bị tắc nghẽn do một cục máu đông từ tim...Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe chúng ta cần đảm bảo một chế độ ăn giàu vitamin, chất xơ, giảm đường, mỡ, hạn chế dùng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, cà phê... Bên cạnh đó cần sắp xếp thời gian làm việc, nghỉ nghơi hợp lý, tránh stress, tập luyện thể thao hàng ngày... Đặc biệt, khi có cơn thiếu máu não thoáng qua, cần nghỉ ngơi, tránh hoạt động mạnh hoặc có cảm xúc mạnh để phòng ngừa tai biến mạch máu não thực sự rồi chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám, điều trị. Ở người mắc đái tháo đường, cần kết hợp điều chỉnh chế độ ăn với dùng thuốc kiểm soát đường máu. Duy trì HbA1C ở mức dưới 6,5%. Ở người mắc rối loạn lipid máu, cần kết hợp chế độ ăn hợp lý với điều trị để đưa lipid máu về mức bình thường.