Cách đây vài năm, lĩnh vực hàng không ở Ấn Độ lên như diều gặp gió. Nền kinh tế tăng trưởng bùng nổ của Ấn Độ khi đó đưa nước này trở thành một trong những thị trường hàng không tăng trưởng nhanh nhất và có sức cạnh tranh mạnh nhất trên thế giới.

Trong vòng có mấy năm, đã có tới 6 hãng hàng không mới được thành lập tại Ấn Độ, các hãng cũ thì đua nhau mở đường may mới và sắm máy bay mới. 4 năm qua, các hãng hàng không Ấn đặt hàng 400 chiếc Boeing và Airbus, với tổng trị giá 37 tỷ USD.

Suy thoái kinh tế xuất hiện đã khiến tất cả các hãng hàng không trên thế giới bị ảnh hưởng, nhưng số lượng khách đi máy bay ở Ấn Độ sụt nghiêm trọng hơn cả.

Với mức giá dầu trên 70 USD/thùng, các hãng hàng không Ấn Độ có thể thua lỗ tới 2,5 tỷ USD trong năm nay, chiếm hơn 1/4 số lỗ 9 tỷ USD được Hiệp hội Giao thông hàng không Quốc tế (IATA) dự báo cho toàn ngành, trong khi chỉ chiếm có 2% số khách đi máy bay toàn thế giới.

Đương đầu với tình trạng dư thừa công suất, nợ nần, và sự từ chối giúp đỡ của Chính phủ, các công ty hàng không Ấn Độ đang buộc phải cắt giảm hoạt động và giảm giá vé để hút khách. “Ngành hàng không Ấn Độ sẽ trải qua một sự thay đổi lớn”, ông Kapil Kaul, Giám đốc điều hành Center for Asia Pacific Aviation, một công ty nghiên cứu ở New Dehli, nói.

Sự thay đổi mà ông Kaul nhắc tới bao gồm tốc độ nhận giao máy bay mới chậm lại, hủy đơn đặt mua máy bay, điều chỉnh các tuyến đường bay, và cắt giảm nhân viên để khắc phục những khó khăn tài chính. “Tình hình sẽ khó khăn, nhưng kinh doanh là thế”, ông Praful Patel, người đứng đầu cơ quan hàng không dân sự Ấn Độ, nhận định.

Để tăng số đầu khách, ba hãng hàng không lớn nhất tại Ấn Độ là Air India, Jet Airways và Kingfisher đã chuyển từ cung cấp dịch vụ hoàn chỉnh trên các tuyến bay nội địa sang cung cấp dịch vụ bay giá rẻ. Ở thời điểm tháng 1 vừa qua, các hãng hàng không của Ấn Độ có 75 phi cơ bay giá rẻ, so với 120 máy bay cung cấp dịch vụ hoàn chỉnh. Các chuyên gia ước tính, tới cuối năm nay, số máy bay dịch vụ giá rẻ ở nước này có thể lên tới con số 160.

Lỗ nặng nhất vì suy thoái kinh tế chính là hãng hàng không quốc gia Ấn Độ Air India. Trong năm tài khóa kết thúc vào ngày 31/3 vừa qua, Air India lỗ 1 tỷ USD và gánh khoản nợ 3,5 tỷ USD.

Tới năm 2012, số nợ trên có thể phình lên 7 tỷ USD nếu Air India nhận giao hàng 111 máy bay mới đã được đặt hàng. Riêng một mình hãng hàng không này đã chiếm 10% tổng số thua lỗ dự báo cho ngành hàng không toàn cầu năm nay, mặc dù chỉ chiếm 0,35% số khách đi máy bay toàn thế giới.

Ông Patel cho biết, chi phí nhân công của Air India lên tới 18% tổng chi phí hoạt động của hãng này, cao nhất trong ngành hàng không thế giới.

Thương hiệu bay quốc tế Air India Express của Air India đang có dự định tới tháng 9 này sẽ dùng 10 trong số 57 máy bay của hãng cho các tuyến bay giá rẻ. Hiện Air India Express có 25 chuyến bay giá rẻ mỗi ngày và con số này được dự kiến sẽ tăng lên 43 chuyến vào tháng 10 năm nay.

Lãnh đạo của công ty này hy vọng, mức giá vé rẻ hơn 25% của các chuyến bay giá rẻ so với giá vé thông thường sẽ khuyến khích có thêm nhiều khách.

Hai hãng hàng không hàng đầu khác của Ấn Độ là các hãng tư nhân Jet Airways và Kingfisher cũng đang áp dụng chính sách tương tự. Hiện có khoảng 75% số khách bay nội địa trên các chuyến bay của Kingfisher là khách bay giá rẻ, so với mức 50% của năm ngoái.

Hãng Jet Airways thì loại bỏ các ghế hạng thương nhân ra khỏi một số chiếc máy bay của mình và chuyển những chiếc máy bay này sang thương hiệu giá rẻ mới JetKonnect, bên cạnh thương hiệu giá rẻ Jet Lite đã có. Giá vé của JetKonnect rẻ hơn giá vé thông thường của Jet Airways tới 40%.

Lãnh đạo của Kingfisher và Jet Airways cho biết, họ hy vọng sẽ trở lại với hoạt động bình thường như trước khi kinh tế phục hồi trở lại. Nhưng các nhà phân tích cho rằng, điều này khó xảy ra vì ngành công nghiệp hàng không Ấn Độ đối mặt với tình trạng có quá nhiều hãng hàng không và quá nhiều chuyến bay ở một đất nước còn tương đối nghèo.

Việc các hãng hàng không Ấn thi nhau chuyển sang bay giá rẻ hiện nay cũng tương tự như khi họ đua nhau mở các dịch vụ bay giá thường và cao cấp cách đây vài năm. “Việc tất cả các hãng cùng tranh nhau một mảng thị trường có thể sẽ lại dẫn tới sự dư thừa công suất và các cuộc chiến giá vé”, ông Ankur Bhatia, Giám đốc điều hành của công ty công nghệ hàng không Bird Group ở New Dehli nói.

Ông Patel, người đứng đầu cơ quan hàng không dân sự Ấn Độ, thì cho rằng: “Lần này, mọi hãng hàng không sẽ học được một bài học đắt giá”.

(Theo Time)