Với giá nhà đất hiện nay, việc sở hữu một căn hộ vẫn là điều không tưởng của phần lớn người dân ở các đô thị lớn tại Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Mạnh Hà, Cục trưởng Cục Quản lý nhà (Bộ Xây dựng), đối với những gia đình có thu nhập khoảng 5 triệu đồng/tháng thì giải pháp tốt nhất là thuê nhà.

Ông Hà phân tích, trong nền kinh tế thị trường, tỷ số giá nhà ở so với thu nhập bình quân của một hộ gia đình trong một năm được coi chỉ số đánh giá khả năng tiêu thụ nhà ở mỗi quốc gia. Theo đánh giá, hiện nay ở nước ta, chỉ số này là 15 - 16. Trong khi châu Âu là 7.

Điều đó có nghĩa là chúng ta cũng rất khó khăn trong việc mua nhà ở, vì thực tế giá trị nhà lớn hơn nhiều lần so với thu nhập. Do đó, việc chuyển sang hình thức thuê nhà là cách để giải quyết nhu cầu cấp bách về nhà ở. Ngay các nước phát triển, tỷ trọng nhà ở thuê trên sở hữu nhà cũng chiếm tỷ lệ cao. Nhà nước hiện nay đang khuyến khích hình thức nhà ở cho thuê để giải quyết nhanh chóng nhu cầu cần nhà ở đô thị.

Ông Nguyễn Trần Nam, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cũng cho rằng thị trường nhà ở cho thuê ở nước ta hiện đang còn bỏ ngỏ. Nhà ở nhu cầu vốn rất lớn, cho thuê thì thời hạn kéo dài nên chưa khuyến khích các doanh nghiệp, vì vậy Nhà nước khuyến khích các nhà đầu tư, kể cả các nhà đầu tư nước ngoài có tiềm lực tài chính, vốn ngân hàng, vốn trong dân để đầu tư xây dựng quỹ nhà ở cho thuê, tiềm năng của thị trường này rất lớn.

Mới đây, Công ty Đầu tư Xây dựng số 2 Hà Nội (HACINCO) đã mạnh dạn đầu tư dự án nhà ở cho thuê. Đây là dự án đầu tiên ở Hà Nội nói riêng và khu vực phía Bắc nói chung trong lĩnh vực này.

Theo ông Nguyễn Chí Sỹ, Giám đốc HACINCO, công ty đầu tư xây dựng dự án nhà ở cho thuê với mong muốn góp phần làm thay đổi tư duy lâu nay về quyền sở hữu một chỗ ở riêng cho mình của đại đa số người dân, nhất là trong bối cảnh điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn.

Tuy nhiên theo đơn giá cho thuê dự kiến 100.000 đồng/m2/tháng, chưa bao gồm thuế VAT, thì các hộ gia đình có thu nhập trung bình 5 triệu đồng/tháng cũng rất khó thuê được căn hộ của dự án này.

Ông Sỹ giải thích, vì đây là dự án mang tính thử nghiệm, với vốn đầu tư lớn, thời gian thu hồi vốn dài và trong điều kiện thị trường có nhiều biến động, do vậy không thể đặt nó với nhiệm vụ phục vụ đối tượng thu nhập thấp như các chương trình nhà ở xã hội.

Cũng theo ông Sỹ, đối tượng công ty hướng tới là những người có thu nhập ổn định nhưng không phải có ngay được sự tích luỹ tài chính lớn để mua nhà và một số đối tượng có nhu cầu nhà ở ngắn hạn. Còn nếu là nhà ở xã hội thì phải có cơ chế nhất định hỗ trợ, doanh nghiệp mới có thể làm nổi. Nên dù rất muốn tiến hành mảng đầu tư này nhưng hiện thời chúng tôi chưa làm được.

Hiện nay, quá trình đô thị hóa diễn ra rất nhanh cùng sự tăng trưởng kinh tế của đất nước, nhất là tại khu vực thành phố lớn như Hà Nội và Tp.HCM. Việc tăng cung cho thị trường nhà ở là đòi hỏi bức thiết.

Theo ước tính, Hà Nội (cũ) hiện đang thiếu nhà ở nghiêm trọng và cần ít nhất tới 7 triệu m2 nhà ở, tương đương 120.000 căn hộ cho các đối tượng có nhu cầu bức xúc về nhà ở trên địa bàn. Các hộ gia đình có thu nhập thấp đang chiếm đa số trong dân cư thành phố, ít nhất 70% số hộ gia đình ở Hà Nội (trong đó có khoảng 50% số hộ công nhân viên chức) không có khả năng tích lũy từ tiền lương của mình để mua nhà, xây nhà mới cho mình nếu không có sự hỗ trợ tài chính từ bên ngoài.

Theo ước tính của Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội, có tới 10.000 hộ gia đình ở Hà Nội đang thực sự bức xúc về nhà ở và thành phố cũng chỉ mới có giải pháp cho khoảng 30% trong số này. Theo điều tra của tổ chức JICA nhu cầu nhà ở cho thuê, thuê mua của các đối tượng là cán bộ, công chức, công nhân...  là vào khoảng 18.000 căn hộ, trong đó nhà ở cho các hộ có hoàn cảnh khó khăn, bức xúc cần cải thiện điều kiện chỗ ở chiếm 30%.

Trong thời gian tới, cùng với sự gia tăng dân số và tách hộ do kết hôn cũng như do nhu cầu nhà cho giải phóng mặt bằng triển khai các dự án đô thị hóa và phát triển kinh tế và do sự xuống cấp của quỹ nhà hiện có... thì nhu cầu về nhà ở sẽ càng trở nên gay gắt.