Hơn nửa tháng kể từ ngày tổ chức lấy ý kiến rộng rãi về đề án tổ chức giao dịch và quản lý giao dịch chứng khoán của công ty đại chúng chưa niêm yết đầu tháng 8 vừa qua, các thành viên ban soạn thảo đang cố gắng đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện cơ sở pháp lý cho thị trường này cũng như trình lãnh đạo Bộ Tài chính để có thể triển khai áp dụng vào năm 2008.

Tuy nhiên, quỹ thời gian còn lại chỉ còn khoảng 3 tháng trong khi khối lượng công việc phải giải quyết lại rất nhiều. Cùng với việc xây dựng phần mềm hệ thống cho Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HASTC), phần mềm hệ thống quản lý đăng ký cho các công ty này tại Trung tâm Lưu ký còn phải tính đến cả phần mềm hệ thống tại công ty chứng khoán và hệ thống kết nối giữa công ty chứng khoán và HASTC trong vấn đề chuyển thông tin dữ liệu giao dịch tại công ty chứng khoán về HASTC và chuyển sang Trung tâm Lưu ký để thực hiện kết quả thanh toán bù trừ.

“Trong số khoảng hơn 600 công ty đại chúng đã đăng ký với Ủy ban Chứng khoán, trong thời gian đầu thử nghiệm chúng tôi sẽ chỉ chọn một số công ty lớn và tập trung vào các tổ chức như ngân hàng, bảo hiểm và các định chế tài chính khác mà có hệ thống quản trị tốt để đưa vào giao dịch. Có thể sang tháng 6/2008 hoặc cuối năm 2008 sẽ áp dụng đồng loạt cho các công ty đại chúng còn lại”, ông Nguyễn Sơn, Phó trưởng ban Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán cho biết.

Theo ông Nguyễn Sơn, hiện nay ban soạn thảo cũng đang cân nhắc tới việc áp dụng giá tham chiếu và biên độ dao động giá cho các cổ phiếu công ty đại chúng chưa niêm yết. Phương án được xem là khả thi nhất và cũng là phương án được nhiều thành viên thị trường đề nghị nhất là áp dụng biên độ khoảng +/- 20% so với giá tham chiếu. Việc áp dụng giá tham chiếu để đảm bảo tính chuẩn xác của các giao dịch khi thực hiện tại công ty chứng khoán, thông qua đó có thể kiểm soát được cơ chế về tính phí, tính thuế khi điều tiết các khoản giao dịch đó.

Tuy nhiên, vẫn còn một số ý kiến đặt ra như: giá tham chiếu của phiên giao dịch đầu tiên có cần thiết phải xây dựng hay không? Phí mà công ty đại chúng phải đóng cho Trung tâm Giao dịch Chứng khoán, Trung tâm Lưu ký cũng như các khoản phí hoa hồng môi giới mà nhà đầu tư phải trả cho công ty chứng khoán được xây dựng như thế nào?

Theo ông Sơn, hai yếu tố quyết định đến sự thành công của đề án này chính là công nghệ và nhận thức của doanh nghiệp. Mặc dù Luật Chứng khoán đã có quy định về quản lý giao dịch chứng khoán của các công ty đại chúng, nhưng thực tế triển khai để bản thân công ty cũng như cổ đông hiểu về nghĩa vụ của công ty đại chúng cần phải có thời gian. Theo đánh giá của Ủy ban Chứng khoán, sự hiểu biết và nhận thức của các cổ đông trong công ty đại chúng chưa đầy đủ.

Hơn nữa, khi đưa vào thực hiện một phương án quản lý giao dịch mới mà đối tượng quản lý là các công ty đại chúng chưa niêm yết có quy mô rất lớn, có doanh nghiệp đạt tổng giá trị thị trường lên tới vài chục nghìn tỷ đồng, để đăng ký lưu ký tập trung và tổ chức phương thức giao dịch không đơn giản và phải làm rất thận trọng. Liệu hệ thống công nghệ của các trung tâm và công ty chứng khoán đã có thể đảm bảo được hay chưa?

Theo ông Sơn, đây là vấn đề mà Ủy ban Chứng khoán quan tâm nhiều nhất. Trước hết, về công nghệ, để thực hiện phương thức giao dịch mới với số lượng cũng như quy mô công ty đại chúng rất lớn, lớn hơn nhiều thị trường niêm yết, nên khi đưa họ vào quỹ đạo có quản lý giám sát của Nhà nước rất cần phải có thời gian và đây là quãng thời gian từ 3-6 tháng mà Ủy ban Chứng khoán phối hợp với Trung tâm Giao dịch Chứng khoán và Trung tâm Lưu ký và công ty chứng khoán để triển khai thực hiện.

Bên cạnh việc thực hiện đề án, HASTC đã xúc tiến để có thể xây dựng một hệ thống để triển khai thực hiện giao dịch. Trung tâm lưu ký đang đẩy mạnh quá trình xây dựng hệ thống để đảm bảo khả năng đăng ký lưu ký tập trung một khối lượng công ty đại chúng khổng lồ. Tuy nhiên, năng lực hệ thống hiện nay còn nhiều điều bất cập và vấn đề này chúng tôi phải xử lý rất nhanh trong 3 tháng cuối năm.

“Thực ra mấu chốt của vấn đề phải xử lý là công suất của hệ thống. Với một dung lượng các công ty đại chúng chưa niêm yết rất lớn, nếu đăng ký đầy đủ thì con số ước tính có thể lên tới vài nghìn công ty, có những công ty có mức vốn hóa thị trường rất lớn. Công nghệ hiện nay phải được đầu tư bài bản, nếu không sẽ khó mà đáp ứng được nhu cầu này”, ông Sơn nhấn mạnh.

Trong vấn đề này, các trung tâm đều có những dự án riêng cũng như nguồn kinh phí để thực hiện các dự án này.