Tầm quan trọng của cổ tức

Những công ty phát triển và có lợi nhuận sẽ chi trả cổ tức. Tuy nhiên, những công ty không trả cổ tức không hẳn là không có lợi nhuận.

Cổ tức cho thấy triển vọng của công ty

Sự sẵn sàng và khả năng trả cổ tức ổn định của một công ty, khả năng làm gia tăng cổ tức cung cấp những thông tin tốt đẹp về triển vọng của công ty.

Những công ty phát triển và có lợi nhuận sẽ chi trả cổ tức. Tuy nhiên, những công ty không trả cổ tức không hẳn là không có lợi nhuận. Nếu công ty nghĩ rằng cơ hội tăng trưởng của công ty tốt hơn các cơ hội đầu tư có sẵn khác của cổ đông, công ty sẽ giữ lại lợi nhuận và tái đầu tư.

Song, ngay cả những công ty sung mãn, lợi nhuận đạt cao thì họ vẫn có nhu cầu giữ lại một lượng tiền mặt cho quỹ hoạt động của doanh nghiệp và để xử lý những công việc bất ngờ.

Sự tiến triển của Microsoft trong suốt chu kỳ hoạt động đã chứng minh mối liên hệ giữa cổ tức và sự tăng trưởng. Khi phát minh của Bill Gate là một triển vọng tăng trưởng, công ty đã không trả cổ tức và tái đầu tư tất cả thu nhập để kích thích tăng trưởng hơn.

Tỷ suất cổ tức

Tỷ suất cổ tức được tính toán bằng cách lấy thu nhập cổ tức hàng năm trên mỗi cổ phần chia cho giá cổ phiếu hiện tại. Tỷ suất này đo lường khoản thu nhập nhận được so với giá cổ phiếu. Nếu một công ty có tỷ suất cổ tức thấp hơn với các công ty khác trong cùng ngành, nó có thể cho thấy 2 điều: 

- Giá cổ phiếu cao bởi vì thị trường đã tính đến triển vọng mạnh mẽ và không lo lắng về việc chi trả cổ tức của công ty. 

- Công ty đang trong tình trạng khó khăn và không đủ khả năng trả cổ tức hợp lý.

Tuy nhiên, cùng lúc đó, tỷ suất cổ tức cao có thể báo hiệu một công ty yếu với giá cổ phiếu suy giảm.

Tỷ suất cổ tức thì ít quan trọng đối với những công ty tăng trưởng bởi vì lợi nhuận sẽ được tái đầu tư vào các cơ hội mở rộng, đem lại cho cổ đông lợi nhuận dưới hình thức lãi vốn.

Tỷ lệ bảo chứng cổ tức

Tỷ lệ bảo chứng cổ tức là một công cụ hữu dụng cho việc đo lường xem thu nhập có đủ để trang trải nghĩa vụ chi trả cổ tức hay không. Tỷ lệ này được tính bằng cách lấy thu nhập mỗi cổ phần chia cho cổ tức mỗi cổ phần.

Khi tỷ lệ này trở nên thấp, khả năng công ty sẽ cắt giảm cổ tức, điều này có thể có tác động tai hại đến giá trị doanh nghiệp. Nhà đầu tư có thể cảm thấy an toàn với tỷ lệ bảo chứng bằng 2 hoặc 3. Tuy nhiên, trên thực tế, tỷ lệ bảo chứng sẽ trở thành chỉ báo khẩn cấp khi tỷ lệ này trượt xuống dưới khoảng 1,5 - điểm bắt đầu có rủi ro. Nếu tỷ lệ này dưới 1, công ty đã sử dụng lợi nhuận giữ lại từ năm ngoái để chi trả cổ tức cho năm nay.

Nếu sự chi trả này trở nên cao, trên 5, các nhà đầu tư nên hỏi liệu ban quản trị có đang nắm giữ thu nhập thặng dư mà không trả đủ tiền mặt cho cổ đông hay không. Các giám đốc tăng cổ tức có nghĩa là họ đang nói với các nhà đầu tư rằng, công ty sẽ ổn định vững chắc trong 12 tháng tới hoặc hơn nữa.

Ví dụ, Kimberly Clark, một tập đoàn khổng lồ chuyên sản xuất sản phẩm chăm sóc cá nhân đã tăng 13% cổ tức trong quý đầu năm 2003, điều này như đang nói với các nhà đầu tư rằng, sự cạnh tranh về giá không phải là vấn đề dài hạn. Thậm chí, dấu hiệu này còn mạnh hơn bởi vì Kimberly Clark đã có kế hoạch tăng cổ tức trong vòng 5 năm tới.

Sự cắt giảm cổ tức đột ngột

Nếu một công ty với lịch sử chi trả cổ tức tăng một cách nhất quán mà đột ngột cắt giảm cổ tức, các nhà đầu tư nên xem điều này như là dấu hiệu của sự lo lắng đang dần dần hiện ra.

Ví dụ, Texas Utilities, được biết đến là một công ty chi trả cổ tức ổn định, là một trong số những chứng khoán có tỷ suất sinh lợi cao nhất. Sau đó, năm 2002 công ty đã cắt giảm cổ tức hàng quý và giá cổ phiếu giảm gần 1/3 chỉ trong vòng 1 ngày.

Lịch sử cổ tức tăng cao đều đặn làm yên lòng nhà đầu tư, nhưng cũng cần thận trọng với những công ty dựa vào khoản nợ để tài trợ cho việc chi trả cổ tức. Lấy ngành công ích làm ví dụ, nó hấp dẫn nhà đầu tư với khoản thu nhập đáng tin cậy và mức cổ tức béo bở. Khi công ty đó đổi hướng lấy tiền mặt đầu tư vào các cơ hội mở rộng trong khi vẫn đang cố gắng duy trì mức cổ tức, họ phải gánh lấy khoản nợ lớn hơn.

Cần chú ý đến những công ty có tỷ lệ nợ trên vốn cổ phần cao hơn 60%. Mức nợ cao hơn thường dẫn đến áp lực từ th

ị tr

ư

ờng ch

ứng kho

án

. Điều đó có thể kìm hãm khả năng chi trả cổ tức của công ty.

Người chấp hành kỷ luật cao

Cổ tức làm cho việc ra quyết định đầu tư của ban quản trị có tính kỷ luật hơn. Việc giữ lại lợi nhuận có thể dẫn đến việc bồi thường quá mức, ban quản trị tùy tiện, và việc sử dụng tài sản không hữu ích.

Thực tế, các công ty chi trả cổ tức thường sử dụng vốn hiệu quả hơn những công ty tương tự mà không chi trả cổ tức. Hơn nữa, những công ty chi trả cổ tức có thể ít gian lận hơn. Hãy thử xem xét việc các nhà quản trị có vẻ sáng tạo vô cùng khi việc gian lận sổ sách sẽ tạo ra những thu nhập trông rất tốt đẹp. Nhưng với nghĩa vụ chi trả cổ tức 2 lần/năm thì những mánh khóe đó trở nên khó thực hiện.

Và cổ tức là lời hứa công khai. Phá vỡ chúng sẽ gây rắc rối cho ban quản trị và gây ảnh hưởng xấu đến giá cổ phiếu. Nếu trì hoãn việc tăng cổ tức thì xem như là một sự thừa nhận thất bại.

Phương pháp tính giá trị

Cổ tức có thể cho nhà đầu tư cảm giác về giá trị thực của một công ty là gì. Mô hình chiết khấu cổ tức là một công thức cổ điển giải thích giá trị tiềm ẩn của một cổ phiếu và nó là sản phẩm chủ yếu của mô hình định giá vốn tài sản - nền tảng của lý thuyết tài chính doanh nghiệp.

Theo mô hình này, giá trị của một cổ phiếu là hiện giá tổng các khoản chi trả cổ tức trong tương lai. Khi cổ tức là một hình thức của dòng tiền dành cho nhà đầu tư thì chúng là sự phản ánh quan trọng giá trị của một công ty. Và cổ tức đã đặt một mức giá sàn cho cổ phiếu khi thị trường sụt giá.