TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Thế giới tuần 4-10/7: Chim báo bão
Những thông tin kinh tế bất lợi từ Mỹ, châu Âu và Trung Quốc công bố dồn dập trong tuần qua có thể là những "cánh chim báo bão"
Những thông tin bất lợi về kinh tế Mỹ, châu Âu và Trung Quốc được công bố dồn dập trong nửa cuối tuần qua có thể là những "cánh chim báo bão", cho thấy một viễn cảnh không được suôn sẻ đang chờ ở phía trước.
Mỹ: Thất nghiệp chạm đỉnh, án nợ lơ lửng trên đầu
Theo báo cáo của Bộ Lao động Mỹ được công bố hôm 8/7, trong tháng 6 vừa qua, giới chủ nước này chỉ tạo thêm được 18.000 việc làm mới, mức tăng thấp nhất trong 9 tháng qua, đẩy tỷ lệ thất nghiệp lên tới 9,2%.
Thông tin này được coi là dấu hiệu mới cho thấy nền kinh tế đầu tàu thế giới vẫn đang vất vả vật lộn để phục hồi sau suy thoái. Như vậy, tỷ lệ thất nghiệp trong tháng 6 cao hơn 0,1% so với tháng liền trước và là tỷ lệ cao nhất kể từ tháng 12 năm ngoái tới giờ.
Báo cáo việc làm không chỉ phủ bóng lên thị trường chứng khoán Mỹ phiên cuối tuần, mà còn là đề tài để các nghị sỹ đảng Cộng hòa lên tiếng chỉ trích kết quả điều hành kinh tế của chính quyền Tổng thống Barack Obama.
Cựu Thống đốc bang Massachusetts Mitt Romney cho rằng, ông Obama đã thất bại trong việc đưa nền kinh tế Mỹ hoạt động năng động trở lại. Theo ông, với bản báo cáo tình trạng lao động, Nhà Trắng đã khiến người dân đang từ hy vọng chuyển sang sự hoài nghi.
Còn cựu Thống đốc bang Utah Jon Huntsman, tỷ lệ thất nghiệp này là điều "không thể chấp nhận". Theo ông, Mỹ cần bộ máy lãnh đạo mới để xoay chuyển đất nước. Tương tự, cựu Thống đốc bang Minnesota Tim Pawlenty lên án, ông Obama đang làm mất thời gian, chính sách của ông không tạo ra được việc làm.
Trong khi đó, án trần nợ của Mỹ vẫn đang treo lơ lửng. Phát biểu trong cuộc thảo luận trực tuyến qua trang mạng xã hội Twitter hôm 6/7, Tổng thống Obama nhấn mạnh, nếu quốc hội không tăng mức trần nợ công sẽ đẩy nước Mỹ đến bờ vực suy thoái kép hoặc thậm chí tồi tệ hơn.
Chỉ còn vài tuần nữa đến thời hạn ngày 2/8 mà Bộ Tài chính Mỹ đã đề ra để nâng mức trần nợ công hiện xấp xỉ 14,3 nghìn tỷ USD, khoảng thời gian quá ít để có thể soạn thảo và thông qua dự luật về nâng trần nợ công, khiến áp lực lên Tổng thống và các nhà lãnh đạo Quốc hội nước này ngày càng tăng.
Tổng thống Obama kêu gọi đảng Cộng hòa hợp tác để sớm đạt được một thỏa thuận cân bằng về việc cắt giảm hàng nghìn tỷ USD thâm hụt ngân sách trong thập kỷ tới, trong khi vẫn duy trì những khoản đầu tư cấp thiết để tạo việc làm và kích thích tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên, các nghị sỹ Cộng hòa vẫn từ chối gắn việc thảo luận vấn đề nợ công với kế hoạch cắt giảm ngân sách bằng cách tăng thuế đánh vào tầng lớp thượng lưu mà chính quyền của đảng Dân chủ đề xuất. Theo họ, các đề xuất của Tổng thống Obama không thỏa đáng và vì thế không thể nhận được sự ủng hộ.
Trung Quốc: Lạm phát leo cao, thặng dư thương mại giảm
Bất chấp những nỗ lực kiểm soát giá cả của chính quyền trung ương, chỉ số lạm phát tháng 6 của Trung Quốc đã lên tới mức 6,4%, cao nhất trong vòng 3 năm qua trong lúc nền kinh tế phát triển quá nóng này đang có dấu hiệu giảm nhiệt.
Trong đó, chỉ riêng giá thực phẩm tăng tới 14,4% trong tháng 6, tương đương với mức cùng kỳ năm ngoái, nhưng cao hơn mức 11,7% của hồi tháng 5. Giá lương thực hiện là vấn đề được nhiều người dân nước này coi là mối quan tâm hàng đầu.
Với hy vọng kiềm chế lạm phát, trong 6 tháng qua, Bắc Kinh đã thắt chặt các hoạt động tín dụng và nâng lãi suất các khoản vay để hạn chế việc vay vốn và thế chấp để khuyến khích tiết kiệm. Hôm 6/7, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã nâng lãi suất cơ bản lần thứ 3 trong năm nay.
Tuy nhiên, lạm phát tại nước này vẫn tăng liên tục. Và dù các chuyên gia dự đoán, tình hình lạm phát của Trung Quốc sẽ hạ nhiệt trong những tháng tới, song chính phủ nước này thừa nhận rằng, nó sẽ vượt quá mức đã định 4% mà Bắc Kinh đưa ra cho năm nay.
"Lạm phát của Trung Quốc hiện là một mối lo lớn và các con số thực còn tệ hại hơn các số liệu báo cáo chính thức", bà Carmen Reinhart, chuyên gia kinh tế thuộc Viện Kinh tế quốc tế Peterson ở Washington, cho biết.
Trong một động thái khác, theo số liệu được Tổng cục Thuế Trung Quốc công bố ngày 10/7, sáu tháng đầu năm 2011, thặng dư thương mại của Trung Quốc đạt 44,93 tỷ USD, giảm 18,2% so với cùng kỳ năm 2010.
Cụ thể, kim ngạch xuất nhập khẩu trong sáu tháng đầu năm của nước này đạt 1.700 tỷ USD, tăng 25,8% so với cùng kỳ năm 2010. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 874,3 tỷ USD, tăng 24% trong khi kim ngạch nhập khẩu đạt 829,37 tỷ USD, tăng 27,6% so với cùng kỳ năm trước.
Tuy nhiên, nếu tính riêng tháng 6, kim ngạch thương mại của Trung Quốc đạt 301,69 tỷ USD, tăng 18,5% so với tháng 6/2010. Xuất khẩu đạt 161,98 tỷ USD, mức cao kỷ lục về kim ngạch xuất khẩu trong một tháng của Trung Quốc. Còn nhập khẩu đạt 139,71 tỷ USD.
Châu Âu: Nợ Athens vừa dịu, Lisbon đã nổi sóng
Hôm 8/7, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) thông báo giải ngân khoản tiền trị giá 3,2 tỷ Euro (tương đương 4,6 tỷ USD) cho Hy Lạp. Đây là phần còn lại trong đợt giải ngân 12 tỷ Euro trong gói cứu trợ lần đầu 110 tỷ Euro mà Liên minh châu Âu (EU) và IMF đã đồng ý cấp cho Aten vay hồi năm ngoái.
Quyết định được IMF đưa ra dựa trên cơ sở các đánh giá mới nhất về tình hình nợ của Hy Lạp cũng như các cố gắng thắt lưng buộc bụng của chính phủ nước này nhằm đổi lấy khoản tiền cứu trợ từ bên ngoài như cam kết.
Trong thông báo quyết định giải ngân, Tổng giám đốc IMF, bà Christine Lagarde, hy vọng khoản cứu trợ 3,2 tỷ euro sẽ giúp Hy Lạp giải quyết gánh nặng nợ công hiện đã lên tới 350 tỷ euro. Bà Lagarde tuyên bố chương trình cứu trợ đang mang lại hiệu quả cho nền kinh tế Hy Lạp.
Thâm hụt tài chính đang giảm, nền kinh tế đang cân bằng trở lại và khả năng cạnh tranh đang dần được cải thiện. Tuy nhiên, Athens cần phải nỗ lực nhiều hơn nữa để thu hẹp thâm hụt tài chính và cải thiện hoạt động kinh tế nhằm phục hồi tăng trưởng, xúc tiến nhanh các cải cách theo yêu cầu mà chương trình của IMF và EU đề ra.
Thêm vào đó, IMF cho rằng, các nước giàu ở châu Âu cũng cần tiếp tục ủng hộ và hỗ trợ Hy Lạp. Cùng với khoản giải ngân 8,7 tỷ Euro mà EU thông qua từ ngày 2/7, số tiền 3,2 tỷ Euro của IMF là đợt giải ngân lần thứ 5 dành cho Hy Lạp, nằm trong gói cứu trợ chung EU/IMF.
Vấn đề nợ nần của Hy Lạp cho tới lúc này có thể coi là tạm ổn, dẫu rằng tương lai vẫn còn khó đoán định. Tuy nhiên, nguy cơ khủng hoảng nợ công của châu Âu không vì thế mà giảm bớt, khi vài ngày trước đó, hãng xếp hạng tín nhiệm Moody's bất ngờ hạ 4 bậc đánh giá tín dụng của Bồ Đào Nha xuống còn Ba2.
Moody's nói rằng, mối quan ngại chủ yếu là Lisbon sẽ cần gói giải cứu thứ hai giống như Hy Lạp hiện tại và các ngân hàng chủ nợ thuộc khu vực tư nhân sẽ chịu ít nhiều thiệt hại. Một nỗi lo khác là Bồ Đào Nha khó cắt giảm nợ công từ 9,1% năm 2013 về mức mục tiêu 3% GDP của EU.
Moody's cho rằng, Bồ Đào Nha sẽ gặp khó khăn trong việc cắt giảm chi tiêu trong các lĩnh vực như y tế, doanh nghiệp quốc doanh và chính phủ, và việc tăng thu thuế sẽ là một thách thức thực sự.
Trước đó, hồi tháng 4/2011, Moody's đã hạ mức đánh giá tín dụng đối với Bồ Đào Nha từ A3 xuống Baa1, vì cho rằng Lisbon sẽ phải tìm kiếm sự trợ giúp từ bên ngoài để giải quyết vấn đề nợ, nhằm đảm bảo khoản vay 78 tỷ Euro từ EU và IMF.
Trong một diễn biến khác, hôm 7/7, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã quyết định tăng lãi suất chủ chốt thêm 25 điểm lên 1,5%. Đây là lần thứ hai trong năm nay ECB tăng lãi suất chủ chốt.
Tuy nhiên, theo Hội đồng điều hành ECB, quyết định trên được đưa ra lại là nhằm kiềm chế lạm phát đang ở mức cao 2,7% trong tháng 6 vừa qua tại Khu vực đồng Euro (Eurozone). Xem ra, châu Âu không chỉ đối mặt với duy nhất một nỗi lo nợ công.
Mỹ: Thất nghiệp chạm đỉnh, án nợ lơ lửng trên đầu
Theo báo cáo của Bộ Lao động Mỹ được công bố hôm 8/7, trong tháng 6 vừa qua, giới chủ nước này chỉ tạo thêm được 18.000 việc làm mới, mức tăng thấp nhất trong 9 tháng qua, đẩy tỷ lệ thất nghiệp lên tới 9,2%.
Thông tin này được coi là dấu hiệu mới cho thấy nền kinh tế đầu tàu thế giới vẫn đang vất vả vật lộn để phục hồi sau suy thoái. Như vậy, tỷ lệ thất nghiệp trong tháng 6 cao hơn 0,1% so với tháng liền trước và là tỷ lệ cao nhất kể từ tháng 12 năm ngoái tới giờ.
Báo cáo việc làm không chỉ phủ bóng lên thị trường chứng khoán Mỹ phiên cuối tuần, mà còn là đề tài để các nghị sỹ đảng Cộng hòa lên tiếng chỉ trích kết quả điều hành kinh tế của chính quyền Tổng thống Barack Obama.
Cựu Thống đốc bang Massachusetts Mitt Romney cho rằng, ông Obama đã thất bại trong việc đưa nền kinh tế Mỹ hoạt động năng động trở lại. Theo ông, với bản báo cáo tình trạng lao động, Nhà Trắng đã khiến người dân đang từ hy vọng chuyển sang sự hoài nghi.
Còn cựu Thống đốc bang Utah Jon Huntsman, tỷ lệ thất nghiệp này là điều "không thể chấp nhận". Theo ông, Mỹ cần bộ máy lãnh đạo mới để xoay chuyển đất nước. Tương tự, cựu Thống đốc bang Minnesota Tim Pawlenty lên án, ông Obama đang làm mất thời gian, chính sách của ông không tạo ra được việc làm.
Trong khi đó, án trần nợ của Mỹ vẫn đang treo lơ lửng. Phát biểu trong cuộc thảo luận trực tuyến qua trang mạng xã hội Twitter hôm 6/7, Tổng thống Obama nhấn mạnh, nếu quốc hội không tăng mức trần nợ công sẽ đẩy nước Mỹ đến bờ vực suy thoái kép hoặc thậm chí tồi tệ hơn.
Chỉ còn vài tuần nữa đến thời hạn ngày 2/8 mà Bộ Tài chính Mỹ đã đề ra để nâng mức trần nợ công hiện xấp xỉ 14,3 nghìn tỷ USD, khoảng thời gian quá ít để có thể soạn thảo và thông qua dự luật về nâng trần nợ công, khiến áp lực lên Tổng thống và các nhà lãnh đạo Quốc hội nước này ngày càng tăng.
Tổng thống Obama kêu gọi đảng Cộng hòa hợp tác để sớm đạt được một thỏa thuận cân bằng về việc cắt giảm hàng nghìn tỷ USD thâm hụt ngân sách trong thập kỷ tới, trong khi vẫn duy trì những khoản đầu tư cấp thiết để tạo việc làm và kích thích tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên, các nghị sỹ Cộng hòa vẫn từ chối gắn việc thảo luận vấn đề nợ công với kế hoạch cắt giảm ngân sách bằng cách tăng thuế đánh vào tầng lớp thượng lưu mà chính quyền của đảng Dân chủ đề xuất. Theo họ, các đề xuất của Tổng thống Obama không thỏa đáng và vì thế không thể nhận được sự ủng hộ.
Trung Quốc: Lạm phát leo cao, thặng dư thương mại giảm
Bất chấp những nỗ lực kiểm soát giá cả của chính quyền trung ương, chỉ số lạm phát tháng 6 của Trung Quốc đã lên tới mức 6,4%, cao nhất trong vòng 3 năm qua trong lúc nền kinh tế phát triển quá nóng này đang có dấu hiệu giảm nhiệt.
Trong đó, chỉ riêng giá thực phẩm tăng tới 14,4% trong tháng 6, tương đương với mức cùng kỳ năm ngoái, nhưng cao hơn mức 11,7% của hồi tháng 5. Giá lương thực hiện là vấn đề được nhiều người dân nước này coi là mối quan tâm hàng đầu.
Với hy vọng kiềm chế lạm phát, trong 6 tháng qua, Bắc Kinh đã thắt chặt các hoạt động tín dụng và nâng lãi suất các khoản vay để hạn chế việc vay vốn và thế chấp để khuyến khích tiết kiệm. Hôm 6/7, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã nâng lãi suất cơ bản lần thứ 3 trong năm nay.
Tuy nhiên, lạm phát tại nước này vẫn tăng liên tục. Và dù các chuyên gia dự đoán, tình hình lạm phát của Trung Quốc sẽ hạ nhiệt trong những tháng tới, song chính phủ nước này thừa nhận rằng, nó sẽ vượt quá mức đã định 4% mà Bắc Kinh đưa ra cho năm nay.
"Lạm phát của Trung Quốc hiện là một mối lo lớn và các con số thực còn tệ hại hơn các số liệu báo cáo chính thức", bà Carmen Reinhart, chuyên gia kinh tế thuộc Viện Kinh tế quốc tế Peterson ở Washington, cho biết.
Trong một động thái khác, theo số liệu được Tổng cục Thuế Trung Quốc công bố ngày 10/7, sáu tháng đầu năm 2011, thặng dư thương mại của Trung Quốc đạt 44,93 tỷ USD, giảm 18,2% so với cùng kỳ năm 2010.
Cụ thể, kim ngạch xuất nhập khẩu trong sáu tháng đầu năm của nước này đạt 1.700 tỷ USD, tăng 25,8% so với cùng kỳ năm 2010. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt 874,3 tỷ USD, tăng 24% trong khi kim ngạch nhập khẩu đạt 829,37 tỷ USD, tăng 27,6% so với cùng kỳ năm trước.
Tuy nhiên, nếu tính riêng tháng 6, kim ngạch thương mại của Trung Quốc đạt 301,69 tỷ USD, tăng 18,5% so với tháng 6/2010. Xuất khẩu đạt 161,98 tỷ USD, mức cao kỷ lục về kim ngạch xuất khẩu trong một tháng của Trung Quốc. Còn nhập khẩu đạt 139,71 tỷ USD.
Châu Âu: Nợ Athens vừa dịu, Lisbon đã nổi sóng
Hôm 8/7, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) thông báo giải ngân khoản tiền trị giá 3,2 tỷ Euro (tương đương 4,6 tỷ USD) cho Hy Lạp. Đây là phần còn lại trong đợt giải ngân 12 tỷ Euro trong gói cứu trợ lần đầu 110 tỷ Euro mà Liên minh châu Âu (EU) và IMF đã đồng ý cấp cho Aten vay hồi năm ngoái.
Quyết định được IMF đưa ra dựa trên cơ sở các đánh giá mới nhất về tình hình nợ của Hy Lạp cũng như các cố gắng thắt lưng buộc bụng của chính phủ nước này nhằm đổi lấy khoản tiền cứu trợ từ bên ngoài như cam kết.
Trong thông báo quyết định giải ngân, Tổng giám đốc IMF, bà Christine Lagarde, hy vọng khoản cứu trợ 3,2 tỷ euro sẽ giúp Hy Lạp giải quyết gánh nặng nợ công hiện đã lên tới 350 tỷ euro. Bà Lagarde tuyên bố chương trình cứu trợ đang mang lại hiệu quả cho nền kinh tế Hy Lạp.
Thâm hụt tài chính đang giảm, nền kinh tế đang cân bằng trở lại và khả năng cạnh tranh đang dần được cải thiện. Tuy nhiên, Athens cần phải nỗ lực nhiều hơn nữa để thu hẹp thâm hụt tài chính và cải thiện hoạt động kinh tế nhằm phục hồi tăng trưởng, xúc tiến nhanh các cải cách theo yêu cầu mà chương trình của IMF và EU đề ra.
Thêm vào đó, IMF cho rằng, các nước giàu ở châu Âu cũng cần tiếp tục ủng hộ và hỗ trợ Hy Lạp. Cùng với khoản giải ngân 8,7 tỷ Euro mà EU thông qua từ ngày 2/7, số tiền 3,2 tỷ Euro của IMF là đợt giải ngân lần thứ 5 dành cho Hy Lạp, nằm trong gói cứu trợ chung EU/IMF.
Vấn đề nợ nần của Hy Lạp cho tới lúc này có thể coi là tạm ổn, dẫu rằng tương lai vẫn còn khó đoán định. Tuy nhiên, nguy cơ khủng hoảng nợ công của châu Âu không vì thế mà giảm bớt, khi vài ngày trước đó, hãng xếp hạng tín nhiệm Moody's bất ngờ hạ 4 bậc đánh giá tín dụng của Bồ Đào Nha xuống còn Ba2.
Moody's nói rằng, mối quan ngại chủ yếu là Lisbon sẽ cần gói giải cứu thứ hai giống như Hy Lạp hiện tại và các ngân hàng chủ nợ thuộc khu vực tư nhân sẽ chịu ít nhiều thiệt hại. Một nỗi lo khác là Bồ Đào Nha khó cắt giảm nợ công từ 9,1% năm 2013 về mức mục tiêu 3% GDP của EU.
Moody's cho rằng, Bồ Đào Nha sẽ gặp khó khăn trong việc cắt giảm chi tiêu trong các lĩnh vực như y tế, doanh nghiệp quốc doanh và chính phủ, và việc tăng thu thuế sẽ là một thách thức thực sự.
Trước đó, hồi tháng 4/2011, Moody's đã hạ mức đánh giá tín dụng đối với Bồ Đào Nha từ A3 xuống Baa1, vì cho rằng Lisbon sẽ phải tìm kiếm sự trợ giúp từ bên ngoài để giải quyết vấn đề nợ, nhằm đảm bảo khoản vay 78 tỷ Euro từ EU và IMF.
Trong một diễn biến khác, hôm 7/7, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã quyết định tăng lãi suất chủ chốt thêm 25 điểm lên 1,5%. Đây là lần thứ hai trong năm nay ECB tăng lãi suất chủ chốt.
Tuy nhiên, theo Hội đồng điều hành ECB, quyết định trên được đưa ra lại là nhằm kiềm chế lạm phát đang ở mức cao 2,7% trong tháng 6 vừa qua tại Khu vực đồng Euro (Eurozone). Xem ra, châu Âu không chỉ đối mặt với duy nhất một nỗi lo nợ công.
